Türkiye’deki yaklaşık 19 milyon öğrenci için 2016-2017 öğretim yılının ilk ders zili bugün çalıyor. Öğrenciler 23 Ocak - 6 Şubat 2017 tarihleri arasında yarıyıl tatili yapacak. Öğretim yılı 9 Haziran’da sona erecek. 15 Temmuz’daki darbe girişiminin ardından yaşanan gelişmelerle birlikte öğretim yılı büyük sıkıntılarla açılacak. Milli Eğitim Bakanlığı, OHAL kapsamında, binlerce öğretmeni açığa aldı veya meslekten ihraç etti. Bu öğretmenlerin boşluğunu doldurmak için yapılacak öğretmen atamaları açığı kapatmaya yetmiyor. 

Kapatılan okul ve yurtlar, kapatılan askeri okullardaki öğrencilerin durumu ve Güneydoğu bölgesinde terörle mücadele sırasında eğitimde yaşanması olası aksaklıklar da göz önüne alındığında öğrencileri oldukça zor bir yıl bekliyor. 15 Temmuz’dan beri eğitim alanında yaşanan gelişmeler ise şöyle:

15 Temmuz öncesinde 65 bin civarında olan MEB’deki kadrolu öğretmen açığı, 15 Temmuz sonrasında neredeyse iki katına çıktı. OHAL kapsamında ilk etapta 28 bin öğretmen açığa alınırken, ardından 11 bin öğretmen de Doğu Güneydoğu' da görevden uzaklaştırıldı. Geçen öğretim yılı sonunda emekli olan ve idareci olarak atanan toplam 25 bin öğretmen de eklenince, devletteki kadrolu öğretmen açığı 130 bini aştı.

Görevden uzaklaştırılan öğretmen sayıları bazı illerde dört haneli rakamlara ulaştı. Konya’da 2 bin 32, Bursa’da 1116, Gaziantep’te 1059 öğretmenin boşluğu yeni atamalar, görev verilecek norm fazlası öğretmen ve ücretli personel alımıyla doldurulmaya çalışılacak. Büyükşehirlerde de görevden uzaklaştırmalar ciddi rakamlara ulaştı. İstanbul, 3 bin 487 uzaklaştırma ile Türkiye genelinde en çok öğretmenin açığa alındığı il olurken, Ankara’da bu rakam 1595, İzmir’de ise 870 oldu. 

MEB bünyesinde yer alan ve çoğunluğu Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alan 11 bin’den fazla öğretmen ise PKK ile ilişkili oldukları gerekçesiyle görevden uzaklaştırıldı. Bu öğretmenlerden 9 bin 843’ü Eğitim Sen üyesiyken, en çok açığa alınan öğretmenin olduğu il ise 4 bin 314 öğretmen ile Diyarbakır oldu.

MEB, görevden uzaklaştırmalar sonrası, ekim ayına kadar 5 bini dershane öğretmeni olmak üzere toplam 20 bin öğretmen ataması yapacağını duyururken, ayrıca kadrosunda yer ala 40 bin norm fazlası öğretmene de görev verileceğini duyurdu. Bu rakamlar halen var olan öğretmen açığını kapatmak için yeterli gözükmezken, yetkililerin kalan açıklar için ücretli öğretmen alımı yapması bekleniyor. Ancak tüm bu işlemler tamamlanana kadar bazı illerdeki okullarda derslerin birkaç hafta boş geçmesi olası.

5 bin dershane ve etüd öğretmeninin KPSS şartı aranmaksızın atanacak olması KPSS’ye girip atama bekleyen öğretmen adaylarının tepkisini çekerken, KHK ile getirilen yeni atama yönetmeliği de eleştiri konusu oldu. Yeni yönetmeliğe göre KPSS’de en yüksek puanı alan adaydan başlamak üzere, kontenjanın üç katı kadar aday illerde oluşturulacak komisyonlarda sözlü sınava çağrılacak. İl milli eğitim müdürlükleri tarafından oluşturulacak komisyonlarda herhangi bir kamu personeli görev alabilecek ve eğitim alanında uzmanlık şartı aranmayacak. Sınavda 60 üstü puan alanlar tercih edilecek. 4 yıl boyunca çalışıp adaylık sürecini tamamlayanlar kadroya alınacak. Bundan böyle MEB’in bütün öğretmen alımları sözleşmeli olacak ve öğretmenler 6 yıldan önce tayin isteyemeyecek.

OHAL kararnamesi ile kapsamında şimdiye kadar 1029 okul kapatıldı.  Söz konusu okulların yüzde 80’i imam hatip okuluna dönüştürüldü. Çoğunluğu bu okullarda görev yapan 28 binden fazla öğretmen meslekten ihraç edilirken, okulların MEB bünyesine alınmasıyla, bu kurumlardaki öğretmen açığını doldurmak da devlete kaldı. 

Bu okullardaki 130 bin öğrencinin nakil işlemleri ise devam ediyor. Bu öğrencilerden yaklaşık 60 bini başka devlet okullarına kaydolurken, 20 bin civarında öğrenci ise özel okullara kayıt yaptırdı.

MEB, Ders kitaplarında da inceleme başlattı. Talim Terbiye Kurulu tarafından yapılan incelemenin ardından yeniden basılan yaklaşık 25 milyon kitap yeni öğretim yılına yetiştirilmeye çalışıldı. Bakanlık, geçen yıl ilkokul, ortaokul ve lise kademelerinde 236 milyon 286 bin 325 ücretsiz ders kitabı dağıtmıştı.

Darbe girişimi sonrası askeri liseler kapatıldı. Bu liselerde okuyan öğrencilerin yaşadığı mağduriyet kamuoyunda önemli yer tuttu. Bu okullarda okuyan 5 bin civarında öğrenci TEOG puanlarına göre devlet okullarına yerleştirildi. Geçen öğretim yılında bu okullardan mezun olanlar için ise üniversiteye giriş sınavı yapıldı. Bu öğrenciler 20 Eylül’e kadar tercihte bulunabilecek.

Eğitim yılı başında en büyük mağduriyeti yaşayanlar arasında ailesinde uzakta eğitim görüp yurtta kalan öğrenciler vardı. Türkiye genelinde yüzden fazla öğrenci yurdu,  kapatıldı. Özellikle Erzurum, Malatya, Kayseri ve Nevşehir illerinde kapatılan yurtlar, ortaöğretimdeki öğrenciler için tek alternatif olarak öne çıkarken, söz konusu illerde Kredi Yurtlar Kurumu’na (KYK) bağlı yurt sayısı oldukça az. Özellikle bazı ilçelerde kız öğrenciler yurtların kapanmasıyla adeta sokakta kalırken, başka bir ilçedeki yurda yerleşip eğitim için okulun bulunduğu ilçeye gelmek zorunda kalacak.