Kamuda çalışan taşeron şirket işçilerinin kadroya alınması çalışma hayatında 2018’in en çok konuşulan konusu idi. Aralık 2017 kamu taşeron işçilerinin kadroya alınması kararlaştırıldı. Yetkililer kadroya alınacak taşeron işçi sayısının 1 milyon 20 bin olduğunu açıkladılar. Ancak kadroya alınan taşeron işçi sayısı 745 bin civarında kaldı. Bu işçiler buhar olmadığına göre 275 bin işçi kadroya alınmamış demektir.
Birgün Gazetesi'den Aziz Çelik'in haberine göre 2000’li yıllarda patlama yapan ve kangren haline gelen kamuda çalışan taşeron işçilerin kadroya alınması yönünde giderek güçlü bir toplumsal talep oluştu. Ancak sendikalar ve işçiler tarafından dile getirilen bu talebe, hükümet yıllarca gözlerini kapadı ve tersine kamuda taşeron işçiliği teşvik etti. Ancak taşeron işçilerin kadro talebinin yarattığı basınç ve 2018’in seçim yılı olması nedeniyle 24 Aralık 2017 tarih ve 696 sayılı KHK ile taşeron işçilerin kadroya alınmasına karar verildi.
Kapsam 1 milyon 20 bin
Kamu taşeron işçilerinin kadroya alınması sendikaların ve taşeron işçilerinin yıllardır dillendirdiği bir talep idi. Ancak gel gör ki sendikalar, taşeron işçiler ve meclis bypass edilerek taşeron işçilerin kadroya alınması bir OHAL KHK ile gerçekleştirildi. Konu muhatapları ile ve kamuoyunda tartışılmadı. Meclis yok sayıldı ve bir gecede Anayasaya aykırı biçimde taşeron konusu KHK ile çözülüverdi. Her şeyden önce taşeron işçilerin kadroya alınmasının OHAL KHK ile düzenlenmesi mümkün değildi. Çünkü OHAL dönemi KHK’leri olağanüstü halin ilan gerekçesi ile sınırlı idi. Taşeron işçilerin kadroya alınması TBMM’de yasa ile düzenlenmeliydi. Ancak bu yola başvurulmadı.
Konu muhatapları ve Meclis’te tartışılmadığı için ortaya garabet bir düzenleme çıktı. 696 sayılı KHK ile kamu taşeron işçilerin kadroya geçirilmesi konusunda çeşitli engeller getirildi. Emekli olanların hariç tutulması yanında sınav ve güvenlik soruşturması şartı gibi çok sayıda engel söz konusuydu. Ayrıca kadroya alınacak işçilerin toplu iş sözleşmesi hakları 2020 yılı ortasına kadar askıya alındı ve bu işçiler yıllık 4+4 zamma mahkum edildi.
Kamu taşeron işçilerin kadroya alınma sürecinin yaratacağı sıkıntılara o dönemde dikkat çekildi ancak bu uyarılara kulak asılmadı. Hatta dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu “Bir milyondan fazla kardeşimiz, aileleriyle birlikte 5 milyon kişi hükümetimizin müjdesiyle büyük bir mutluluk yaşıyor. Kimse bu mutluluğu gölgelemeye çalışmasın” şeklinde açıklama yaptı (AA, 26.12.2017). Bakanlık tarafından hazırlanan ve Anadolu Ajansı tarafından servis edilen infografikte de taşeron düzenlemesinden yararlanan işçi sayısının 1 milyon 20 bin olduğu ilan edildi.
Bakanlığın hazırladığı 26 Aralık 2017 tarihli tabloya göre kamuda 450, diğer özel bütçeli kuruluşlarda 20 bin, kamuda 12 aydan kısa süreli işlerde çalışan 50, il özel idarelerinde çalışan 450, mevsimlik 23 ve 4/C statüsünden 4/B’ye geçen 27 bin olmak üzere toplam 1 milyon 20 bin işçi düzenleme kapsamındaydı ve kadroya alınacaktı
Kadroya alınan işçi 744 bin
Ancak taşeron işçilerin kadroya alınma süreci sonrasında ortaya çıkan tablo yaklaşık 275 bin taşeron işçinin kadroya alınmadığını gösteriyor. DİSK Genel-İş Sendikası Araştırma Dairesi tarafından hazırlanan Kamu İstihdam Raporuna (Kasım 2018) göre toplam 744 bin 342 taşeron işçi kadroya alınmış. Raporda yer alan bu bilgi Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan başvuruya kurumca verilen resmi cevaba dayanıyor. Bu bilgi ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Müdürlüğü verileri ile de teyit ediliyor.
Tablo açık. Kadroya alınacağı ilan edilen işçi sayısı 1 milyon 20 bin, kadroya alınan işçi sayısı ise 744 bin 342. Kadro alamadığı anlaşılan işçi sayısı 275 bin 658. Şimdi eski adıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yeni adıyla Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı kamuoyuna bir açıklama borçludur. İlan ettiğiniz 1 milyon 20 bin işçiden 275 bininin kadroya alınmama gerekçesi nedir? 275 bin işçi hangi nedenlerle elenmiştir? Kaçı emeklilik nedeniyle, kaçı sınavda, kaçı güvenlik soruşturmasıyla elendi? Taşerona kadro müjdesinin işçilerin dörtte birinin işsiz kalmasıyla sonuçlandığı görülüyor. Bu yazı aslında bir fikri takip yazısı 25 Aralık 2017 tarihli BirGün’de “Taşerona işçisine kadroda dağ fare doğurdu: Kadronun sadece adı var!” başlıklı yazımla tehlikeye dikkat çekmiştim. Maalesef haklı çıktım. Garabet taşeron düzenlemesi sonucunda 275 bin işçi dimyata pirince giderken evdeki bulgurdan olmuş.
