VOA'dan Yıldız Yazıcıoğlu'nun haberine göre, DEVA Partisi’nin ev sahipliğinde Pazar akşam saat 19.35’de başlayan çalışma yemeği, yaklaşık beş saat devam etti ve ardından liderler toplantıdan ayrılmadan hemen önce ortak yazılı açıklama basın mensuplarıyla paylaşıldı. Altı lider imzalı ortak açıklamada, altı siyasi parti adına “Toplumu en geniş yelpazede temsil eden altı siyasi parti olarak bizler, Tu¨rkiye siyasi tarihinde benzeri olmayan bir iş birliği bilinciyle, kutuplaşma yerine istişare ve uzlaşmayı esas alarak ‘Gu¨çlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş’ konusunda tam bir mutabakata vardıkları” anımsatıldı. Ahlatlıbel’de 12 Şubat’taki ilk çalışma yemeği hatırlatılarak, “Yarının Türkiye’si” inşaa etmek amacıyla işbirliği alanlarını değerlendirmek ve ilerletmek için yeniden bir araya gelindiği vurgulandı.
Yol Haritası ve Seçim Güvenliği için iki ayrı çalışma grubu
Ortak açıklamada, “Öncelikle Gu¨çlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçiş su¨recinin yol haritası kapsamında bir çalışma grubu oluşturulduğu” bilgisi verilerek, genel başkan yardımcıları düzeyinde bir komisyon çalışması yapılacağı işaret edildi. Böylece olası iktidar değişikliği söz konusu olursa altı siyasi parti tarafından hangi ilkelerle ve nasıl bir takvim ile anayasa değişikliği sağlanarak parlamenter sisteme dönülebileceği masaya yatırılacak.
Açıklama devamında, “Birlikteliğimizi bozmayı amaçlayan seçim kanunu teklifi u¨zerinde göru¨ş alışverişinde bulunduk. Milletimizin bilmesini isteriz ki, demokratik ilkelere dayanan birlikteliğimiz bu gibi siyasi mu¨hendislik çabalarından etkilenmeyecektir. İş birliğimizi uyum içinde su¨rdu¨rmeye kararlıyız. Öte yandan hangi şartlarda olursa olsun, milli iradeyi parlamentoya tam olarak yansıtmak u¨zere seçim gu¨venliğini sağlamak amacıyla bir çalışma daha grubu oluşturduk” denildi. Böylece seçim işlerinden ve teşkilatlardan sorumlu genel başkan yardımcılarından oluşacak bir başka çalışma grubunca seçim mevzuatına ilişkin kapsamlı çalışma yapılacağı kesinleşti.
Ekonomik krizde başkanlık sistemi eleştirisi yinelendi
Açıklamada, altı siyasi parti liderince önceki açıklamada olduğu üzere Türkiye’deki mevcut ekonomik tablodan dolayı Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi eleştirisi yapıldı. Açıklamada, “Bugu¨n u¨lkemizin içinde bulunduğu derin ekonomik krizi de değerlendirdik. Cumhurbaşkanlığı Hu¨ku¨met Sistemi’yle beraber uygulamaya konulan akıldan, bilimden, gerçeklikten ve istişare ku¨ltu¨ru¨nden kopuk keyfi politikalar ağır bir hayat pahalılığına, işsizliğe ve yoksulluğa yol açmış, ekonomik kırılganlıklar ciddi biçimde artmıştır” ifadeleri kullanıldı.
Karadeniz’deki savaş için “tutarlı dış politika” vurgusu
Türkiye’nin Karadeniz komşuları arasındaki savaşa ilişkinse açıklamada, “Derin bir uluslararası krize yol açan Rusya-Ukrayna savaşını da ele aldık. Rusya Federasyonu’nun uluslararası hukuku ihlal ederek Ukrayna’nın toprak bu¨tu¨nlu¨ğu¨ne saldırması ile bölgemizde istikrar ve barış tehdit altına girmiştir. Bu kriz bize akılcı, tutarlı ve u¨lkemizin orta ve uzun vadeli stratejik menfaatlerini dikkate alan bir dış politikanın önemini bir kere daha göstermiştir” görüşü aktarıldı.
Kamuoyuna “birliktelik ve uzlaşı” vaadinde bulunuldu
Ortak açıklamanın son bölümde, “Buradan tu¨m vatandaşlarımıza seslenmek istiyoruz; bizler Tu¨rkiye’yi karanlık gu¨nlerden çıkartma kararlılığı içerisindeyiz. Umutlarımız ve geleceğe olan inancımız, Tu¨rkiye’nin sorunlarından çok daha bu¨yu¨ktu¨r. Gu¨çlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metnimiz ve su¨rdu¨rdu¨ğu¨mu¨z iş birliği, milletimizin geleceğe dair umudunu ve inancını arttırmıştır. Hedefimiz istişare ile derin sorunlarımıza son vermek ve her bir vatandaşımızı insan onuruna yaraşır bir yaşam ve refah standardına kavuşturmaktır. İktidarın ayrıştırma ve kutuplaştırma politikalarının tam tersine, birlik ve uzlaşı ile çalışmalarımıza devam edeceğimizi kamuoyunun bilgisine sunarız” denildi.
Altı parti arasında birliktelik nasıl gelişmişti?
Söz konusu altı siyasi parti, Türkiye’nin anayasa değişikliğiyle güçlendirilmiş parlamenter sisteme taşınması hedefiyle liderler arasındaki ikili temaslar ardından kurmaylarca çalışma yürütülmesi kararıyla yola çıktı. Bu konuda genel başkan yardımcıları düzeyinde altı siyasi parti arasında ortak çalışma yürütülmesinde anlaşıldı. Bu kapsamda, CHP Hukuk İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, İyi Parti Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Bahadır Erdem, Saadet Partisi Seçim İşleri Başkanı Bülent Kaya, Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcı Bülent Şahinalp, Gelecek Partisi Seçim ve Hukuk İşleri Başkanı Ayhan Sefer Üstün, DEVA Partisi Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Mustafa Yeneroğlu ile Saadet Partisi Seçim İşleri Başkanı Bülent Kaya, geçtiğimiz yıl Eylül ayından bugüne müzakereler gerçekleştirdi. Böylece altı siyasi parti arasında hukukçu kurmaylar tarafından 23 sayfalık parlamenter sisteme ilişkin ortak mutabakat metni hazırlandı ve liderlere sunuldu. Ardından 18 Ocak’ta metin üzerinde redaksiyon yapıldı ve son olarak liderler, Ahlatlıbel’de mutabakat metninde uzlaşıldı.
Liderler, 12 Şubat akşamı ilk kez Ahlatlıbel Zirvesi’nde buluşmuştu. İlk ortak açıklamada, eğer erken seçim olmazsa 18 Haziran 2023’te yapılacak Genel Seçimler (parlamento) ile Cumhurbaşkanlığı Seçimi üzerine ittifak kurulması noktasında detaylar üzerine müzakere yapılmadığı vurgulanmıştı. Hangi ilkeler temelinde yeni sistemi inşa edeceklerinde uzlaştıklarını açıklayan liderler, 28 Şubat’ta “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakatı”na kamuoyu önünde imza atmıştı.
