Hak ihlalleriyle gündeme gelen cezaevlerinde 16 Kasım 2018 itibarıyla 260 bin 144 kişinin bulunduğu Adalet Bakanı Abdulhamit Gül tarafından açıklanırken, İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) 2018 raporunda, 743 çocuk anneleriyle birlikte halen cezaevinde bulunuyor.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin Mart 2018’de yayınlanan Ocak- Aralık 2017 raporunda, Türkiye’de doğumundan bir süre önce ya da hemen sonra tutuklanan kadınlar olmasının endişe verici olduğu kaydedilerek, 600’e yakın kadının küçük çocuklarıyla tutuklanmış olduğu belirtiliyor.

Konuya ilişkin konuşan İHD Diyarbakır Şube yöneticisi Avukat Ercan Yılmaz, işlemedikleri suçlardan dolayı anneleriyle birlikte cezaevinde kalmak zorunda bırakılan çocukların her türlü hak ihlallerine maruz kaldıklarını belirterek, 15 Temmuz 2016 tarihinden bu yana İHD’ye en fazla hak ihlalleri başvurusunun cezaevlerinden geldiğini vurguladı. Cezaevlerinde yaşanan baskı ve hak ihlallerine direnmek isteyen tutukluların, bazı cezaevlerinde darp, işkence, telefonla görüşme yasaklarıyla karşı karşıya kaldığını ifade eden Yılmaz, anneleriyle birlikte kalan çocuklarda da durumunun pek farklı olmadığını söyledi.

Cezaevlerinde kalmak zorunda kalan çocukların yaş gruplarının genelde 0-6 yaş olduğunun bilgisini paylaşan Yılmaz, “Bilindiği üzere 6 yaş gurubu ve altı, çocuğun hem zihinsel hem fiziksel gelişim çağıdır. Bize gelen bilgiler de gerekli olan besin yardımından faydalanamadığını gözlemledik. Özelikle cezaevi komisyonumuzun yaptığı görüşmelerde annelerin en büyük şikayeti cezaevlerinde çocuklar için özel bir besin kaynağının bulunmamasıdır. Çocukların en temel ihtiyaçları, süt ve ek gıdalar gibi besinler çocuklara verilmiyor. Tutsaklara çıkan yemek neyse çocuklar da onu yemek zorunda kalıyor. Koğuşlarda 25 kişi ile birlikte 3 çocuk varsa, o çocuklar hesap edilmeden sadece 25 tutsağa yemek veriliyor ve anne yemeğini çocuğuyla paylaşmak zorunda kalıyor" diye belirtti.

0-2 yaş gurubunda olan çocuklara mamanın verilmediğine dikkat çeken Yılmaz, Adalet Bakanlığı, Meclis ve ilgili kurumlarla gerekli yazışmaları yaptıklarını, ancak verilen cevapların gerçekten uzak ve tatmin edici olmadığını ifade etti.

Yine çocukların eğitim alanlarının neredeyse yok denecek kadar az olduğuna sözlerine ekleyen Yılmaz, “En başta çocuğun orada bulunmaması gerekiyor. Anneleriyle aynı koşuta kalan çocuklar, her sabah yapılan aramalara da, her sabah dayatılan askeri nizam ve içtimaya şahit oluyorlar. Anneleriyle aynı yatakta kalıyorlar. Cezaevinde yaşanan tüm hak ihlallerine birebir kendileri şahit oluyorlar ve aynı zamanda mağduru oluyorlar” dedi.

İnfaz erteleme veya ev hapsi gibi uygulamalarla bu hak ihlallerinin önüne geçilebileceğini aktaran Yılmaz, şöyle devam etti: “Bu durumda olan anneler için Türk ceza mevzuatı adli kontrol tedbirlerini, kanun içerisinde bulundurmuş. Adli kontrolde, tutuklanma durumunun olmadığı, ceza kesinleştiği zaman hükümlü kalmasını engelleyecek özel durumları olan kişiler için uygulanabilecek tedbirlerdir. Bu adli kontroller içerisinde yurt dışı yasakları var, elektronik kelepçe var. Haftanın beli günlerinde karakola gidip imza atma şeklinde adli kontroller var.”

Çocukların cezaevinde birkaç ay kaldıktan sonra dışarıya uyum sağlayamadığını belirten Yılmaz,  annelerin en büyük şikayetlerinde birinin de bu olduğunu ifade etti. Cezaevlerindeki çocukların 6 yaşına kadar anneleriyle kalabildiğini, daha sonra baba ve en yakın akrabalarının yanına gönderildiğini aktaran Yılmaz, bakacak kimseleri çocukların da devlet yurduna alındığını aktardı.

Mahkemelerin ve Adalet Bakanlığı’nın bu konuda bir çalışma yapası gerektiğini dile getiren Yılmaz, bu çocuklarla ilgili bir an önce bir çözüm üretilmesi için bütün siyasi partiler ve Meclis İnsan Hakları Komisyonu’na çağrıda bulundu.

Yıl yıl ülke genelindeki ceza infaz kurumlarında kalan çocuk sayısı: 

2007: 1527 tutuklu, 539 hükümlü

2008: 2075 tutuklu, 671 hükümlü

2009: 2047 tutuklu, 632 hükümlü

2010: 1584 tutuklu, 529 hükümlü

2011: 1924 tutuklu, 410 hükümlü

2012: 1583 tutuklu, 418 hükümlü

2013: 1527 tutuklu, 451 hükümlü

2014: 1522 tutuklu, 540 hükümlü

2015: 1665 tutuklu, 729 hükümlü

2016: 1664 tutuklu, 790 hükümlü