Brüksel'de nöbet değişimi gerçekleşti. Avrupa Birliği Konseyi'nin görevden ayrılan başkanı Charles Michel, bayrağı (ya da bu durumda çanı) halefi Antonio Costa'ya devretti. Cuma günü düzenlenen törende, zorluklar karşısında siyasi birlik çağrısı damgasını vurdu.

Michel, "Gerçekten vatansever olmanın tek yolu egemenliği sağlamak ve ortak bir Avrupa inşa etmektir. Çünkü kıtamızda güvenlik, istikrar ve barışı ancak birlikte savunabiliriz. Paylaşılan refahı, ekonomik büyümeyi ve iklim dönüşümünü ancak birlikte başarabiliriz" dedi.

"Birlik, Avrupa Birliği'nin can damarıdır."

Portekiz'in eski başbakanı olan Costa, Ursula von der Leyen'in Avrupa Komisyonu liderliğinin başlangıcına denk gelen 1 Aralık'ta göreve başlayacak. Costa'nın görev süresi bir defaya mahsus olmak üzere iki buçuk yıl daha uzatılabilecek.

Von der Leyen ve Michel'in Türkiye'de 2021 yılında yaşanan sandalye krizine kadar uzanan soğuk bir ilişkileri var. Üst düzey bir AB yetkilisi Costa'nın bu dönemi kapatmayı ve von der Leyen ile "yakın çalışarak" "birbirlerinin eylemlerini güçlendirmeyi" amaçladığını söyledi.

AB Konseyi Başkanı olarak Costa, liderlerin bloğun geleceğine ilişkin siyasi gündemi belirlediği AB zirvelerini hazırlayacak ve yönetecek. Yürütme yetkisi bulunmayan bu pozisyon büyük ölçüde temsil ve koordinasyonu amaçlıyor.

Yeni başkan konuşmasında kendisini köprü kurucu olarak tanımladı ve üye devletler arasında sıkça ve çok sayıda görülen "görüş ayrılıklarının" bir "sorun" olarak ele alınmak yerine saygı gösterilmesi gerektiğini savundu.

Costa, "27 farklı tarihimiz ve kültürümüz var ve dünyaya farklı coğrafi konumlardan bakıyoruz. Bu çeşitlilik son derece doğaldır. Bizi zenginleştiriyor ve aslında bunu kullanabiliriz. Bu Avrupa'nın gücüdür," dedi.

Avrupa Politika Merkezi'nin (EPC) başkan yardımcısı Janis A. Emmanouilidis, Costa'nın görüşlerini açık bir şekilde dile getirirken tüm liderleri aynı noktada tutacağını düşünüyor.

Euronews'e konuşan Emmanouilidis, "Costa uzlaşmaya çalışacak, fikir birliğine varacak - umarım uzlaşır - en düşük ortak paydada değil, çünkü Avrupa'nın şu anda ihtiyacı olan şey bu değil," dedi.

Costa göreve geldiğinde, Komisyon'un ilk başkan yardımcısı Teresa Ribera ile birlikte Brüksel'deki sosyalist ailenin en önde gelen ismi olacak. Sosyalistler için bu iki atama, blok sağa kaymaya devam ederken belirli bir derecede etkiyi sürdürmek için hayati önem taşıyor.

Antonio Costa'nın gündemi

Costa'nın en önemli öncelikleri arasında Ukrayna'ya destek, savunma politikası, rekabet gücü, göç yönetimi ve AB bütçesinin reformu yer alacak ki bunlar von der Leyen'in ikinci dönem başkanlığı için de altını çizdiği konular.

Costa, cuma günü "Barış teslimiyet anlamına gelemez. Barış saldırganlığı ödüllendirmemelidir. Ukrayna'da barış adil olmalıdır. Kalıcı olmalıdır. Uluslararası hukuka dayanmalıdır" dedi. "Bu savaş Avrupa topraklarında yaşanıyor ama söz konusu olan Birleşmiş Milletler Antlaşması'nda yer alan evrensel ilkelerdir."

Liderler arasında oy birliğinin ilerleme kaydedilmesi için elzem olduğu hassas bir alan olan genişleme de özel ilgi odağı olacak.

Arnavutluk, Bosna Hersek, Gürcistan, Moldova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Türkiye ve Ukrayna şu anda bloğa katılmaya aday ülkeler (Türkiye'nin teklifi uzun süredir dondurulmuş durumda, Gürcistan'ınki ise askıya alınmış durumda).

Costa, katılım müzakerelerinin "yapay zaman çizelgeleri olmadan ama aynı zamanda gereksiz engeller olmadan" ilerlemesi gerektiğine inanıyor. Bu yaklaşım, her başvuru sahibinin kaydettiği ilerlemeyi değerlendiren Komisyon'un onaylamayı reddettiği genişleme için 2030 son tarihini belirleyen Charles Michel'in yaklaşımından bir sapmaya işaret ediyor.

"Batı Balkanlar ve Doğu komşularımıza yönelik genişleme barış, güvenlik ve refah için güçlü bir araç ve jeopolitik bir zorunluluktur," dedi.

Michel'den farklı olarak Costa, AB zirvelerinin iki gün yerine sadece bir gün sürmesini ve sonuç bildirgelerinin hazırlanmasının, bütçe gibi çok önemli tartışmalar için imkansız olsa bile, liderler masaya oturana kadar tamamlanmasını istiyor.

Üst düzey AB yetkilisi, yeni başkanın ayrıca Brüksel'in gri kurumsal alanının dışında "gayrı resmi zirveler" düzenleyerek liderlerin gündemdeki en önemli konuları "karar alma baskısı olmadan" ele almalarını sağlamak istediğini söyledi. İlki, 3 Şubat'ta gerçekleşecek ve NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'nin de katılacağı savunma konusuna ayrılacak.

Yetkili, "Bu zirveler fikirlerin belirli bir yöne doğru yakınlaşmasını sağlayacak" dedi.

Babası yarısı Fransız Mozambikli yarı Hintli olan Costa, bloğun tarihinde üst düzey bir görevde bulunan ilk siyahi kişi.