Avrupa Birliği'ne üye 27 ülke lideri, 10 Nisan'da Brüksel'de toplanarak, Başbakan Theresa May'in 30 Haziran'a kadar sürecek ikinci uzatma talebini görüşecek. Zirve öncesi, aynı gün içinde Paris ve Berlin'i ziyaret eden May, Angela Merkel ve Emmanuel Macron'dan uzatma talebine destek istedi. AB yönetimi ise, kesin koşullar oluşturulması durumunda sürecin şartlı olarak 12 Nisan 2020'ye kadar uzatılabileceğinin işaretini verdi. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ise "1 yıl esnek uzatma" önerdi.
İngiliz parlamentosu tarafından Brexit planı defalarca reddedilen Başbakan Theresa May, parlamentoyu ikna etmek için AB’den yeni uzatma istedi. May, geçtiğimiz Cuma günü AB Konseyi Başkanı Donald Tusk'a resmen başvurarak, daha önce 12 Nisan olarak kabul edilen Brexit tarihinin 30 Haziran'a kadar uzatılması talebini iletti. Tusk, AB hükümet ve devlet başkanları zirvesini 10 Nisan'da olağanüstü toplantıya çağırarak, May'in uzatma talebinin görüşülmesini istedi.
Salı günü zirveye hazırlık için Brüksel'de bir araya gelen AB Dışişleri ve Avrupa bakanları toplantısında, erteleme talebini kabul edebilecekleri görüşü ağırlık kazandı. Toplantı sonrası açıklama yapan Almanya Dışişleri Bakanı Michael Roth, "Uzun bir süre de dahil olmak üzere, Londra'nın istediği uzatmayı vermeye hazırız. Ama bu erteleme çok net ve sert kriterlere dayanmalı" dedi.
?Macron ve Merkel, 'iyi polis, kötü polis'
Olağanüstü zirve öncesi Berlin'de Başbakan Angela Merkel’le görüşen Theresa May, öğleden sonra da Paris'e geçerek Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la Elysee sarayında bir araya geldi. Macron Brexit krizinin, AB'nin işleyişini bozacağından endişe ediyor ve "sert oynayan" tarafı temsil ediyor. "Anlaşmalı bir Brexit için son dakikaya kadar tüm gücümüzle çalışacağız" diyen Merkel ise Londra'ya daha ılımlı mesajlar veriyor.
AB içinde hiçbir ülke İngiltere'yi çıkışa zorlayan ülke olmak istemiyor. Anlaşmasız bir Brexit ise ne İngiltere, ne AB ülkelerinin istediği bir sonuç. Salı günü partisi CDU'nun bir toplantısına katılan Merkel, "Zirvede Londra'nın uzatma talebini görüşeceğiz. AB, İngiltere'yi dağınık bir Brexit'e zorlamak istemiyor. İngiltere’yle ilişkileri sürdürmek Avrupa'nın çıkarınadır" mesajını verdi.
Fransa lideri Macron ise, bir uzatmaya karşı olmadığını ancak bunun çok net ve sert koşullara bağlanmasını istediğini bildirdi. May’le yapılan görüşmeden hemen önce Elysee Sarayı'ndan, "Paris'in anlaşmasız ayrılık dışındaki olasılıklara da kapalı olmadığı, ancak bunun 'ne pahasına olursa olsun' biçiminde değil, kesin şartlara bağlanarak yapılmasından yana oldukları belirtildi. Brüksel'de zirve hazırlık toplantısına katılan Fransız AB Bakanı Amelie de Montchalin da, "Uzatma kararı ne otomatik ne de garanti" diyerek şartların belirlenmesinden yana olduklarını dile getirdi.
Uzatma talebinin kabul edilmesi bekleniyor
AB bakanlarının hazırlık toplantısından sızan bilgilere göre, zirvede hiçbir liderin uzatma kararına karşı çıkması beklenmiyor. Zira hiçbir ülkenin çıkarı, 12 Nisan'da yaşanacak anlaşmasız, sert bir Brexit’le örtüşmüyor. Liderlerin, bir önceki zirvede reddettikleri 30 Haziran'a kadar uzatma talebine yeşil ışık yakmaya hazır oldukları belirtiliyor. Ancak AB liderleri, Theresa May'in, daha önce İngiliz parlamentosu tarafından üç kez reddedilen Brexit Anlaşması'nı 22 Mayıs'tan, yani 23-26 Mayıs tarihlerinde yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimlerinden önce, kabul etmesini şart koşuyor.
İngiliz hükümetiyse bir taraftan AP seçimlerine hazırlıklarını başlatırken, diğer taraftan da 22 Mayıs'a kadar bu sorunu çözmek ve seçimlere katılmamak için çalışacaklarını taahhüt ediyor. Muhalefetteki İşçi Partisi ile müzakerelere başlayan May, 22 Mayıs'a kadar anlaşmayı parlamentodan geçirmeyi başarırsa, AB May'e 30 Haziran'a kadar ek hazırlık süresi vermeyi kabul edecek.
Ancak bütün bu temaslardan bir sonuç alınamazsa, Brüksel, Londra'ya daha uzun süre verme ihtimalinin kapılarını tümüyle kapatmayacak.
Tusk'tan 'bir yıl esnek uzatma' önerisi
Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk zirve öncesi 27 lidere bir mektup göndererek, İngiliz milletvekillerinden Brexit anlaşmasına onay gelene kadar, Brexit müzakerelerine "maksimum bir yıl esnek uzatma" önerdi. Anlaşmanın parlamentodan geçmesi durumunda bu sürenin her an öne çekilebileceğini belirten Tusk, "Esnek bir uzatma da olasılıklar içine alınmalı. En fazla bir yıl uzatma kabul edilir, ancak Brexit anlaşması bundan önce onaylanırsa süre öne çekilebilir. Böyle bir esneklik her iki tarafa da anlaşma onaylandığında otomatik olarak sürenin sona erdirilmesi olanağını verir. Bu süre bir yılı da aşmamalı. Zira bu tarihten sonra AB'nin önemli projeler hakkında oy birliğiyle karar alması gerekiyor. İngiltere hazır olduğunda özgür olacak. Böylece 27 ülke de sürekli Brexit zirvesine katılmaktan kurtulacak" dedi.
