Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan Başbakan Ahmet Davutoğlu'na ve bakanlardan milletvekillerine kadar her fırsatta gündeme getirilen Ceyhan Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi konusunda 8 yılda, kayda değer bir ilerleme sağlanamadı. 2006'da Azerbaycan petrolünü, Türkiye üzerinden dünya pazarlarına ulaştıran Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Boru Hattı Ceyhan Terminali'nden Temmuz 2015 itibariyle 2 bin 957 tankere, 2 milyar 250 milyon varil yükleme yapıldı.

Hattın devreye girmesiyle gündeme getirilen Ceyhan Enerji İhtisas Bölgesi kurulma kararı 17 Ekim 2007 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. İşletme müdürlüğü Adana Sanayi Odası'na (ADASO) verildi. Türkiye'nin Rotterdam'ı olması hedeflenen bölgede beklenen yatırımlar gerçekleşmeyince sanayici ve işadamlarını heyecanlandıran düşünceler kağıt üzerinde kaldı. 13 bin 410 dönüm alan üzerine kurulması planlanan bölgenin hayata geçmemesindeki en önemli neden kamulaştırma çalışmalarının uzaması olarak gösteriliyor.

SÖZLÜ: BUNUN SEBEBİ HÜKÜMETTİR

Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Hüseyin Sözlü, Ceyhan Enerji İhtisas Bölgesi'nin faaliyete geçmemesinde AK Parti hükümetini suçladı. 13 Haziran 2006'da Ceyhan'da petrolün akmaya başladığını hatırlatan Sözlü, "Sadece petrol akıyor ve Türkiye bakıyor." dedi. Cumhurbaşkanı'nın başbakanlığı döneminde uçakla bölge üzerinden incelemelerde bulunduğunu belirten Sözlü, "Adamlarına vermek istedi; adamlarının gücü yetmedi. AKP'nin keyfiyeti yüzünden söz konusu bölgede tek adım bile atılamıyor. Ama Adanalılar ise yedikleri bütün darbelere rağmen ne hikmetse AKP'ye oy vermeye devam ediyor. Enerji İhtisas Bölgesi'nde bir adım atılamıyorsa, bunun sebebi hükümettir. Kendi adamlarına vermek istiyor, onların da herhalde finansman durumunu ayarlayamadı, denkleştiremedi. Oranın önünü tıkayan tek sebep hükümettir." diye konuştu.

"Ya hükümetin aklını başına devşirmesi veya milletin oylarıyla hükümeti değiştirmesi lazım." diyerek eleştirilerini sürdüren Sözlü, Ceyhan Belediye Başkanlığı döneminde Erdoğan'ın buraya geldiğini hatırlattı. Sözlü, şöyle devam etti: "Ahmet Çalık gelecek, dedi; Çalık da iki yakasını bir araya toparlayamadı. Çalık, keşke gelse. Ona da itirazımız yok. Cumhurbaşkanı'nın, Başbakan'ın, hükümetin adamları da gelip yapsa biz ona da razıyız. Geriye dönük beyanatlarda bu hükümet mensuplarının onlarca; Cumhurbaşkanı'nın 11 adet vaadi var. Hiçbir tanesini yapmadı, millet yine oy verdi. Türk milletinin ya da hemşerilerimizin de yalan beyanla ilgili bir hazzı ve memnuniyeti var. AKP yalan söyledikçe hemşerilerimizde onları sahiplendi."

'ÖNCELİKLE KAMULAŞTIRMA SORUNU ÇÖZÜLMELİ'

Adana Sanayi Odası (ADASO) Başkanı Zeki Kıvanç ise bölgeye ilişkin mülkiyet sahiplerinin, mahkemenin verdiği 'acele el koyma' kararına itiraz ettiğini ve Danıştay'ın yürütmeyi durdurduğunu kaydetti. Yargı sürecinin tamamlanmasının beklendiğini işaret eden Kıvanç, koordinatları belirlenen alanda kısmen de olsa bir şey yapılamadığını söyledi. Öncelikle kamulaştırma sorunun çözülmesi gerektiğine dikkat çeken Kıvanç, "Herkes mahkemenin kararını bekliyor. Bir dava bitiyor, öbürü açılıyor. Çok sayıda mülk sahibi var. Elbette memleket kaybediyor. Uğraşıyoruz; uluslararası danışmanlık şirketine fizibilite hazırlatıyoruz." dedi.

'KİŞİSEL MENFAATLER ÖNE ÇIKTI'

ADASO'da ilgili birim yetkilileri de mülkiyet sorunları dolayısı ile bölgedeki tıkanıklığın aşılamadığını vurgulayarak, şunları söyledi: "Orada davalık olan bir çok parsel var. Kişisel menfaatlerin öne çıkmasıyla bunlar bir türlü tamamlanamadı. Bakanlar Kurulu karar verdikten sonra imar sorunlarının çözülmesi gerekirdi. Fakat bölge yapılıyor diye 'bize milli piyango çıktı' deyip buradan nemalanmak isteyenler çıktı. Bazı şahıs ve firmalar rant amaçlı bir takım 'al-satlar' yaparak, işi yokuşa sürdü. Teknik konular var. Devlet 'acele kamulaştırma' kararı aldı. Sonra bunlar bir şekilde kanundaki boşluktan yararlanarak iptal ettiriliyor. Yargı bugüne kadar yapılan tüm imar değişikliklerinin sıfırlanarak, kök parsele döndürülmesine karar verdi. Ceyhan Belediyesi'nin bu kararı uygulanması bekleniyor. Kamulaştırma çalışmaları bittikten sonra enerji veya petro-kimya ile ilgili gerekli yatırımlara başlanacak. 50-100 bin kişilik istihdam oluşturacak. 'Belki bir çok yerde mahkeme kararına rağmen bazı şeyler ilerliyor' denilebilir. Ama burada hukuka uygun davranılıyor. Belki oradaki belediyelerin üzerinde bazı politik baskılar olsa, biraz daha önemseyebilir. 2007'den beri söylenen bu süreçte ilerleme olmadığı da bir gerçek. İstihdam ve katma değer açısından petro-kimya tesislerinin kurulmasını istiyoruz."

Enerji İhtisas Bölgesi'nde ne yapılması gerektiğiyle ilgili yaptıkları detaylı çalışmayı Enerji ve Sanayi Bakanlığı'na sunduklarını anlatan yetkililer, şu ifadeleri kullandı: "Dünyadaki petro-kimya kümelenmelerini inceliyoruz. Devlete yön gösterecek bu çalışma bir kaç ay içinde tamamlanacak. Türkiye için çok önemli bir proje. Yurong Adası'nın yıllık ihracattı 56 milyar dolar. Adana'nın yıllık ihracatı 2 milyar dolar. Buraya ham petrol gemilerle geliyor, bizdeki gibi borularla da değil. Türkiye'nin petro-kimya ihtiyacının yüzde 20'sini Petkim sağlıyor. Büyük oranda petro-kimya alanında dışa bağımlı bir ülkeyiz. Burada kurulacak böyle bir tesis ülkenin cari açığına, istihdam ve ihracatına önemli katkı sunuyor. BTC'ye yıllık ortalama 100 milyon ton ham petrol geliyor, gidiyor. Peki bu işlem ekonomiye ne kadar katma değer sağlamıştır? Mevcut haliyle oranın Türkiye'ye en ufak bir katkısı yoktur. 'Yüzyılın projesi' falan denildi. Belki enerji güvenliği sağlanıyor. Ama bir rafineri kurulsa 50-100 bin istihdam yapılsa, inanılmaz bir katma değer ortaya çıkacaktır."

Ticaret Borsası Başkanı Şahin Bilgiç yıllar öncesinde başlaması gereken Enerji İhtisas Bölgesi'nin Adana için çok geç kalmış bir proje olduğunu açıkladı. Bilgiç, "Bölgedeki bu şansızlığın aşılması lazım. Yıllar öncesinde 'başlayacak' denilen bu projeyi Adana olarak bir türlü başaramadık. Bundan dolayı mustaribiz. STK'lar olarak bir önce buranın harekete geçmesini istiyoruz. Sadece bölge değil Türkiye için ciddi fayda sağlayacak bir girişim. Ama alınan bir mesafe yok. Bir yerde bir tıkanıklık var. Orada kim üzerine düşen neyse onu yapsın." şeklinde konuştu.

Ceyhan Ticaret Odası Başkanı Şeref Can da Enerji İhtisas Bölgesi'ndeki gecikmenin mülkiyet durumundan kaynaklandığını tekrarladı. Ceyhan Belediyesi'nin kamulaştırmada takınacağı tutuma bağlı olduğuna belirten Can, bölgenin önünü açabilmek için ilçede Organize Sanayi Bölgesi'ni kurmaya çalıştıklarını kaydetti.
CİHAN