Vergi, SGK primi ve idari para cezaları gibi borçların gecikme zammı
ve faizlerini silen, aynı zamanda taksitlendiren af kanununa başvurup
borçlarını yapılandıran belediyeler sözünü tutmadı. Hazine’ye en borçlu
kamu kurumlarının başında gelen belediyeler, af yasasıyla yapılandırıp
taksitlendirdikleri borçlarını yine ödemedi. Belediyeler af kurallarına
uymadığı için Hazine de yapılandırmayı iptal etti. Böylelikle
belediyelerin Hazine’ye vadesi geçmiş borçlarının toplamı 3,5 milyar
lira artarak 4 milyar 178 milyon liraya yükseldi. Vadesi gelmemiş
borçlarla birlikte belediyelerin Hazine’ye olan toplam borcu ise 12
milyar 430 milyon liraya yükseldi. Hazine’ye en borçlu belediyelerin
başında 6 milyar 64 milyon lirayla Kocaeli Büyükşehir Belediyesi
geliyor. En borçlu ikinci belediye 1 milyar 178 milyon lirayla Ankara
Büyükşehir Belediyesi.
Hükümet, ödenmeyen kesinleşmiş kamu alacaklarının tahsilatını yapabilmek
için 2014 yılının Eylül ayında alacakların yeniden yapılandırılmasını
da içeren 6552 sayılı torba yasayı Meclis’ten geçirdi. Af niteliğindeki
düzenleme kapsamında 2014 sonuna kadar 5 milyona yakın kişi 40 milyar
liranın üzerindeki borcun yapılandırması için Maliye’ye başvurdu.
Borçların yapılandırması uygulamasından yararlanmak için borçlu
belediyeler de Hazine Müsteşarlığı’na başvuru yaptı. Ancak
yapılandırmaya rağmen belediyeler borçlarını yine ödemedi. Hazine
Müsteşarlığı’nın son faaliyet raporuna göre 2015 yılında vadesi geçmiş
alacak stoğu bir önceki yıla göre 3,5 milyar TL arttı. Bu artışın 6552
sayılı kanun kapsamında bazı belediyelerden olan vadesi geçmiş
alacakların yapılandırılması uygulamasının, bu kuruluşların ödeme
yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle bozulmasından kaynaklandığı
belirtildi.
Borçlu kuruluşlar bazında en yüksek vadesi geçmiş Hazine alacağının
belediyelerden olduğu belirtilen raporda, yerel yönetimlerin ardından
KİT’ler ve merkezi yönetimden olan vadesi geçmiş alacaklar geldiği
vurgulandı. Kamu kurumlarının Hazine’ye 2016 Nisan sonu itibarıyla 4,2
milyar lirası vadesi geçmiş, 12 milyar lirası vadesi henüz gelmemiş
olmak üzere toplam 17,1 milyar TL borcu bulunuyor. Bu borcun 12 milyar
172 milyon lirası 37 belediye ve bağlı şirketlerine ait.
Vadesi gelmemiş borçlar, belediyelerin aldığı Hazine geri ödeme ve
yatırım garantili kredilerden oluşuyor. Hazine’ye en borçlu
belediyelerin başında 6 milyar 64 milyon lirayla Kocaeli Büyükşehir
Belediyesi geliyor. Hazine’ye en borçlu ikinci belediye 1 milyar 178
milyon lirayla Ankara Büyükşehir Belediyesi. Üçüncü sırada ise 936
milyon liralık borçla Adana Büyükşehir Belediyesi geliyor.
Hazine, belediyelerden alacağını nakit ya da vergi payından kesinti
yaparak tahsil ediyor. Tahsilatların önemli bir kısmını belediyelerin
vergi paylarından kesinti oluşturuyor. Bu yılın ilk dört ayındaki 159
milyon liralık tahsilatın 131 milyon lirasını belediyelerin vergi
paylarından elde edilen kesinti oluşturdu. 6 milyar 64 milyon lirayla
Hazine’ye en borçlu belediye olan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, geçen
yıl ve bu yılın ilk dört ayında nakdi olarak Hazine’ye hiç borç ödemesi
yapmadı. Hazine, son 6 yılda büyük bölümü vergi payı kesintisi olmak
üzere Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nden alacağının sadece 437 milyon
lirasını tahsil edebildi.