Ekonomik krizle birlikte rekor artış yaşanan sebze ve meyve fiyatlarına yeni ayarlama yapılmasmı öngören Hal Yasası’na ilişkin çalışmanın tamamlandığını açıklayan Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, “Referandumdan sonrada Bakanlar Kuıulu’nda son şeklini verip, yasalaşması noktasmda gayret göstereceğiz. Temel amacımız, özellikle üretici ile tüketici arasındaki zincirdeki var olan tüccar, komisyoncu, aracı gibi bir takım insanların sayısını azaltarak direkt tüketici ile üretici arasındaki zinciri daraltmak istiyoruz” dedi. 

Milliyet’ten Bahar Atakan’ın haberine göre, gazetecilerin sorularını yanıtlayan Tüfenkci, giderek artan gıda enflasyonunu da düşerecek çalışmalara ilişkin şu bilgileri verdi:

Hal Yasası’nı bakanlık olarak bitirmiş vaziyetteyiz. Kamuoyu görüşüne açtık. Referandumdan sonra da Bakanlar Kurulu’nda son şeklini verip, yasalaşması noktasında gayret göstereceğiz. Bununla ilgili halleri, her belde ve ilçede istemiyoruz. Müınkün olduğu kadar halleri toparlayıp derleyip ‘büyük hal’ olsun istiyoruz. Bir nevi fiyatların belirlendiği alan olsun istiyoruz. Bununla ilgili düzenlememiz var.

Kayıt altına almada, kayıtsız, haksız rekabetin oluşmamasını istiyoruz. Dolayısıyla kayıda büyük önem veriyoruz. Önceki Hal Yasası ile yüzde 52’ye yakın kayıt altına almıştık. Şimdi bu oranları yüzde 80-85’lere çekmek… Pazar alanlanı ve pazarcıları belirli bir formata getirip, belli koşulları ve nitelikleri taşıyanların olmasını ve kayıt altına alınınasını istiyoruz. Örnek pazarlar kurarak, belediyelerimize ve pazarcı esnafımıza da örnek olmasını istiyoruz. Buna bir teşvik mekanizması da getirmek lazım.

Özel likle sebze ve meyvelerin çeşitleri var. Bir domatesin 10 çeşiti var. Bunu belirlemek istiyoruz. Bunları sınıflandırıp kafa karışıklığını gidermek istiyoruz. 50 kuruşa üretilen domates ile 2 kuruşa üretilen sınıflandırılımş ve ciıısi farklılaştırılmış domatesleri aynı tutmamak lazım. Ürünlere cinsleri itibarıyla etiket vererek daha belirgin hale getireceğiz. Bunu tüketici nezdinde, bilinç haline getirmek gerekiyor. Aksi takdirde 1 TL’ye biber var, 2 TL’ye de biber var. 2 TL’ye üreten de ‘biber ürettim’ diyor, 1 TL’ye üreten de ‘biber ürettim’ diyor. Tüketici diyor ki; ‘Antalya’da 1 lira.’ Oysa 1 lira dediğini kendisi tüketmiyor.

Ambalaj kriterlerini de beraber getinmek istiyoruz. Bununla ilgili kurumlarla çalışmaları tamamladık. Standartları getirirken ekstra maliyet ile getirmek istemiyoruz. Dolayısıyla üretici birliklerini vergisel anlamda daha avantajlı hale getirmek istiyoruz. Burada da amaç özellikle bizim çiftçilerimiz, küçük çiftçiler bunları üretici örgütleri vasıtasıyla biraraya getirerek aradan tüccarları kaldırmak istiyomz. Avansları da bu örgütler üzerinden vermek istiyoruz. Böyle bir çalışmayı referandumdan sonra getirmiş olacağız.

Bilimsel olarak yapıları araştırmalarda sebze ve meyvede, kimi araştırmalarda yüzde 25, Merkez Bankası’nın yapmış olduğu araştırmada sırf domateste yüzde 48’e varan oranda fire var. Nakil sırası başta olınak üzere toplarken, markette istiflenirken yüzde 48 oranında kayıp kaçak var. Bunu önlersek bu maliyet olarak yansıyor. Direkt tüketici ucuz olarak alacak. Siz aradaki zinciri daralttığınızda aradakilerin kazançlarını dağıttığınızda üreticiye ve aynı zamanda tüketiciye yansıyacak. Amacımız daha ucuz tüketmelerini sağlamak.