SAMANYOLUHABER | ANALİZ- Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 25 Haziran'da başkanlık koltuğunda 1'inci seneyi geride bırakacak.
Erdoğan'ın "resmi başkanlık" döneminin ilk yılı; ağustos ayında patlak veren kur şoku, akabinde vatandaşın belini iki büklüm eden ve 2 bin dolar birden fakirleştiren ekonomik kriz ile anılacak.
İşsizlik, faiz ve enflasyonun yükseldiği, firmaların son bir ümitle "konkordato" için mahkemelere akın ettiği, buna rağmen Yıldız Sunta gibi devasa sanayi şirketlerinin bile iflastan kurtulamadı.
KOÇ VE SABANCI BİLE KRİZDE İŞÇİ ÇIKARDI
Koç ve Sabancı gibi en büyük iki holdingin bile işçi çıkarmak mecburiyetinde kaldığı bir kriz bu. Koç, Türk Otomobil Fabrikaları AŞ'de (TOFAŞ) vardiya sayısını üçten ikiye indirdi ve 2 bin kişiyi işten çıkardı.
Sabancı ise amiral gemisi" Akbank'ta 50'den fazla şubeyi kapatırken 1.170 bankacıyı kapının önüne koydu.
Türkiye, Sabancı'nın yarım asırlık mazisi olan otobüs ve midibüs imalatçısı Temsa'yı 30 milyon dolar gibi kelepir fiyata sattığı eşine az rastlanır bir krizle boğuşuyor.
Japonya'nın otomotiv devi Honda'nın Kocaeli'nin Gebze ilçesinde 1995'ten beri "Civic sedan" modelini imal ettiği fabrikayı kriz yüzünden kapatma kararı alması da Erdoğan'ın başkanlığının Türkiye'ye hediyesi (!) oldu.
KRİZDE EN KÖTÜ GERİDE KALMADI
Erdoğan'ın damadı ve Hazine Bakanı Berat Albayrak'ın iddia ettiği gibi krizde en kötü geride kalmadı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) sanayinin röntgenini çekti.
TÜİK talep cenahında işlerin ne kadar berbat hale geldiğini gösteren bir rakamı daha dün açıklamıştı. Konut satışları mayıs ayında yüzde 32 azaldı.
İpotekli konut satışlarındaki düşüş daha fazla. Kredi ile konut satışı geçen yılın mayıs ayına göre yüzde 85 azaldı.
Üretim cephesi de haliyle talep daralmasından etkileniyor. Nisanda sanayi üretimi aylık yüzde 1, yıllık ise yüzde 4 düştü.
Tahminlere göre üretim aylık yüzde 0,1 artacak, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 2,2 düşecekti.
TÜİK verileri, "Sanayi dibe vurdu." diyor.
TÜİK VERİLERİ "KRİZ" DİYOR
Dolayısıyla TÜİK'in açıkladığı rakam krizin zannedildiğinden daha vahim olduğunu gözler önüne serdi.
Madencilik ve taş ocakçılığında üretim 2018'in nisan ayına kıyasla yüzde 9,3 ve imalat sanayiinde yüzde 4,2 azaldı. Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımında ise sadece yüzde 0,7 artış var.
Bloomberg HT'nin grafiği sanayinin2018 yılı eylül ayından bu yana küçülmeye devam ettiğini teyit ediyor.
NİSAN, MART AYINI DA ARATTI
Yıllık kıyas moral bozucu. Peki üretimin mart ayına göre performansı nasıl? Albayrak'ın ifade ettiği gibi nisan marttan güzel olmuş mu?
2019 yılı nisan ayında madencilik ve taş ocakçılığı bir önceki aya nazaran yüzde 7,8, imalat sanayii yüzde %0,9 azaldı.
Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı ise yüzde 1,9 arttı. Marttan nisana sanayinin temposu daha da düşmüş.
Hazine Bakanı Albayrak sanayicinin krizde ne halde olduğunu görmek istiyorsa kriz grafiğindeki kırmızı sütunlara tekrar tekrar bakabilir.
Kriz grafiğini ifade eden en isabetli başlık da "Ne yapsalar boş!" olabilir.
