Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın çağrısıyla AKP, CHP ve MHP’nin ilkesel olarak benimsediği yargıyla ilgili ‘mini anayasa paketi’ için üç partinin temsilcisiyle ilk toplantı yapıldı. 15 Temmuz gecesi meclisin vurulduğu yerde yapılan toplantı, mecliste grubu bulunan ancak toplantı dışında tutulan HDP’nin durumu ve OHAL'de anayasa değişikliğiyle ilgili soruları yeniden gündeme taşıdı.

CHP ve MHP her ne kadar 15 Temmuz sonrası yaşanan ‘uzlaşma iklimi’ne vurgu yapsa da, anayasa değişikliği için oluşturulan komisyonda HDP’nin dışarıda bırakılması Ankara siyasetini hareketlendirdi. PKK’yla arasına yeterince mesafe koymadığı eleştirisiyle AKP’nin 7 Ağustos’ta tüm siyasi partilerin katılımıyla İstanbul Yenikapı’da düzenlediği ‘darbeye hayır’ mitingine çağrılmayan HDP’nin mecliste nasıl hareket edeceği tüm siyasi partiler tarafından mercek altına alınmış durumda. Zira HDP, 15 Temmuz sonrası AKP, CHP ve MHP üçgenindeki tüm siyasi trafiğin de dışında bırakıldı.

Mecliste temsil edilmesine karşın HDP’nin anayasa değişikliğinin dışında tutulması en çok CHP’yi rahatsız ediyor. Anayasa çalışmalarını yakından izleyen CHP’li Namık Havutça, “Çok rahatsızlık yarattığı için HDP’nin çalışmalara dahil edilmesi gerektiğini özellikle iktidar partisine ilettik” diye konuştu. 15 Temmuz’un tüm siyasi partiler tarafından sorgulanması gerektiğini düşünen Havutça’ya göre, HDP dışarıda bırakılarak yapılacak bir anayasanın toplumsal barış getirmesi imkansız. “HDP; mecliste grubu bulunan bir partidir. Siz onu yok sayarak Türkiye'ye demokrasiyi getiremezsiniz” diyen Havutça, “Yapılan yanlış hemen düzeltilmelidir. Yoksa yanlışlar zincirine bir yanlış daha eklenecektir. Bir uzlaşma, bir barıştan sözediyorsak HDP de bunun içinde tutulmalıdır. OHAL gibi zor bir dönemde, zor işler yapmaya çalışıyorsak HDP’siz olmaz” diye konuştu.

TBMM Adalet Komisyonu Başkanı AKP’li Ahmet İyimaya ise DW’ye yaptığı değerlendirmede HDP’siz çalışmalardan endişe duyulmamasını istedi. İyimaya, anayasa değişikliği için 20111’de HDP’nin de dahil olduğu bir mutabakat olduğunu hatırlatırken, “HDP’nin şimdi anayasa değişikliği içinde olmaması siyaset kurumunun bir sorunu değil. Kimse de onları dışlamıyor. Bir parti PKK’yla arasına mesafe koyamıyorsa, kendi kendini dışlıyordur. HDP’nin durumu patolojik değil, siyasaldır. Rahat olalım” diye konuştu. “OHAL döneminde anayasa değişikliği olmaz diye de bir şey yoktur” diyen İyimaya’ya göre, anayasa değişikliği her durumda yapılabilir. İyimaya “OHAL’de, yani şimdi daha acil işlerimiz varsa, değişiklik de yapılacaktır” dedi.

MHP ise HDP tartışmalarıyla vakit kaybedildiğini düşünüyor. MHP’li Mehmet Parsak, “Ortaya bir uzlaşma iklimi çıktı, onu heba etmeyelim. Milletimiz acil iş bekliyor. Onların beklentilerine uygun hareket edelim. Biraraya geldiysek, yolumuza devam edelim” görüşünü ortaya koydu.

HDP’li Meral Danış Beştaş ise DW’ye yaptığı değerlendirmede, ‘iktidarın HDP’yi dışlama operasyonunun sürdüğünü’ öne sürdü. “Bizsiz anayasa yapamazlar. Biz bugün toplantılarda olmayabiliriz ama değişiklikler anayasa komisyonuna gelecek. Bir şekilde çalışmaların içinde olacağız” diyen Beştaş, “Onlar kendilerince biraraya geldiler. Bir şeylerin pazarlığını yapacaklar. Sonucu hep birlikte göreceğiz. Toplumun görüşü alınmadan anayasa yapılamayacağını düşünen HDP, her isteyenin kafasına göre hareket edemeyeceğini açıkça söylemekte ısrarcı olacaktır” dedi.

Peki OHAL döneminde anayasa değişikliği hukuken ne anlama gelir? Bu değişiklik; meclisteki bir parti dışarıda bırakılarak yapılırsa ne olur? Anayasa hukukçusu Prof. Ergun Özbudun DW’nin sorularını yanıtlarken “OHAL’de anayasa değiştirmeye ilişkin hukuki bir engel yok. Ancak HDP’nin yokluğu siyaseten sorgulanır. 6 milyondan fazla oy almış ve mecliste temsil hakkı kazanmış bir parti anayasa çalışmalarının tutulmak istenirse, hukuki eşitlik ilkesinin de dışına çıkılmış olur” değerlendirmesi yaptı. Özbudun, şu aşamada üç partiden uzlaşma çıkıp çıkmayacağının da garantisi olmadığını belirtirken, “Tartışmalar bitmeyecektir” yorumu yaptı.

Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Prof. İzzet Özgenç de, DW’ye “OHAL’de anayasa değişikliği olabilir. Önemli olan içeriğidir” derken, OHAL’de gündeme getirilen kanun hükmünde kararnamelerle anayasa değişikliğinin nasıl bağdaştırılacağının merak yarattığını söyledi. “Her şey hukuk çerçevesinde ilerliyor şimdi. Sonrasında da ne yapılacağına dikkat edilmeli” diyen Özgenç, HDP’nin durumu için “Bir dışlama var ama meclisteki bir partiyi yok saymak en çok meclisteki diğer partilere zarar verir. Demokratik sistem sorgulanır” yorumunu yaptı. “HDP de bir anayasa değişikliği sunabilir. Yasal olarak da hakkıdır. Zaten çalışma yeni başlamıştır ve bir şekilde HDP’nin önüne gelecektir” görüşündeki Özgenç, meclisten çıkacak uzlaşıya göre anayasa değişikliği paketinin de şekil değiştirebileceğini dile getirdi.

Mini anayasa değişikliği için toplantılar düzenli olarak sürecek. Toplantılarda Gülen hareketinin en çok nüfuz ettiği yerlerin başında geldiği iddia edilen Askeri Yargıtay ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin kaldırılmasına dönük çalışmalar yapılacağı belirtiliyor. AKP, anayasa değişikliği paketinde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerinin TBMM tarafından seçilmesini öngören düzenlemenin de olmasını istiyor.