Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani; İdlib’de ateşkesin devamı, toprak bütünlüğü ve ihlallerin durdurulması gibi konuları ele almak üzere pazartesi günü Ankara’da bir araya geliyor.

Bu arada Ankara’daki kritik zirve öncesi Suriye ordusunun İdlib’in güney bölgesindeki kırsal kesimi yoğun bombardımana tuttuğu ve son iki gün içinde en az 7 sivilin hayatını kaybettiği bildirildi. Suriye devlet televizyonu ise İdlib bölgesinden dışarı çıkıp, rejimin kontrolündeki bölgeye geçmek isteyen siviller için ordunun bir koridor oluşturduğunu duyurdu.

Türkiye'nin ev sahipliği yapacağı üçlü zirve çerçevesinde Erdoğan, Putin ve Ruhani arasında ikili görüşmelerin yapılması da öngörülüyor.

Türkiye, bu zirvede, geçici değil kalıcı bir ateşkesin sağlanması ve göçün önüne geçilmesi için gerekli önlemlerin alınmasını isteyecek. Rusya ise Suriye’de terörist gördüğü gruplara karşı Türkiye’nin daha sert tavır alması talebini yineleyecek.

İran’ın daha önceki zirvelerde olduğu gibi ABD’nin bölgedeki askeri varlığından duyduğu endişeyi dile getirmesi bekleniyor.

Ay başında İdlib bölgesinde Türkiye’nin 9. numaralı gözlem noktasının Suriye rejim güçleri tarafından kuşatılması ve buraya sevkiyat götüren bir askeri konvoya kılavuzluk yapan kamyonun vurulması Ankara ve Moskova arasında kısa süreli gerginliğe yol açmıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu konuyu ele almak üzere ay başında Putin'i Moskova'da ziyaret etmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan son olarak Reuters’e verdiği demeçte, “Buradaki bütün beklenti anlık ateşkesler değil. Bir, buradaki göçü sona erdirmek, bu çok önemli. İkincisi ateşkesi burada temin etmek. Üçüncüsü terör örgülerini ciddi manada kontrol altına almak.” diyerek Türkiye’nin beklentilerini dile getirmişti.

Erdoğan, “Suriye ordusunun, Türkiye’nin gözlem kuleleri ile uğraştığı ve oralara saldırı falan yaptığında durum zaten çok farklı istikamete gider.” diyerek Şam’ı kontrol etmesi için Rusya’ya mesaj göndermişti.

Erdoğan, gözlem noktalarının İdlib'in içindeki sivilleri korunmasına yönelik olduğunu ve Türkiye’nin İdlib'in gerginliği azaltma bölgesi statüsünün korunmasına önem verdiğini belirterek, “Rusya ile 17 Eylül 2018'de imzalanan Soçi Mutabakatı'na da bağlıyız, herkesin de buna bağlı olmasını istiyoruz. Türkiye olarak, bizim bu konudaki hassasiyetlerimiz ve önceliklerimiz var. Rejim güçlerinin terörizm ile mücadele bahanesiyle sivilleri hedef alması kabul edilemez.” demişti.

Rusya ise daha önceki açıklamalarında, Türkiye’nin İdlib bölgesindeki radikal dinci gruplarla yeteri kadar etkili bir şekilde mücadele etmediği görüşünü dile getiriyor.

Rusya ve Türkiye, İdlib'deki hangi isyancı grupların terörist olarak görülmesi gerektiği konusunda ciddi bir anlaşmazlık yaşıyor.

Moskova, Ankara’yı İdlib'deki radikal gruplara silah bıraktırmayı ve isyancı grupların Rusya'nın Suriye'deki üslerine saldırmasını engellemeyi başaramamakla suçluyor.

Kazakistan'ın başkenti Nur Sultan'da Ocak 2017'de bir araya gelen Türk ve Rus yetkililer, "Astana formatlı" görüşmeleri başlattı.

4-5 Mayıs 2017'deki görüşmede, Türkiye, Rusya ve garantör olarak dahil edilen İran, Suriye'de çatışmaların en yoğun olduğu 4 bölgeyi "Gerginliği Azaltma Bölgesi" ilan etti.

Buna göre, İdlib ili ve komşu illerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) bazı bölgeleri, Humus ilinin kuzeyindeki belli bölgeler, başkent Şam'daki Doğu Guta ile Suriye'nin güneyinin bazı bölgelerinde (Dera ve Kuneytra vilayetleri) ateşkes yürürlüğe girdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin, Rusya'nın Soçi kentinde 17 Eylül 2018'de bir araya gelerek, İdlib'de ateşkesi güçlendirmek için ek bir mutabakata vardı.