Ara seçim formülü işletilebilir mi? Gazeteduvar sitesinden Hülya Karabağlı'nın haberine göre bunun için meclis çoğunluğunun %5'inin boşalması gerekiyor.

TBMM Genel Kurulu’nun 20 Mayıs 2016 tarihli oturumunda kabul edilen anayasa değişikliği ile dört siyasi partiden ve bağımsızlardan 55’i HDP’li olmak üzere 152 milletvekilinin yasama dokunulmazlığı kaldırıldı.

Anayasada değişikliğini öngören kanunun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle bu milletvekilleri hakkında yargılama süreçleri başlamış oldu. Milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılması, Meclis üyeliğinin düşmesi anlamına gelmiyor. Dokunulmazlıkların kaldırılması sadece hakkında fezleke düzenlenen milletvekili için yargı yolunu açıyor. Vekilliğin kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının TBMM Genel Kurulu’nda okunmasıyla gerçekleşmiş oluyor.

Anayasa’nın, ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin geriye bırakılması ve ara seçimleri’ başlıklı 78. maddesine göre, ancak Meclis’teki milletvekili sayısının yüzde 5’i kadar koltuk (28) boşalırsa 3 ay içinde ara seçime gidiliyor. Genel seçimlere 1 yıl veya daha az süre kalmışsa ara seçim yapılamıyor.

Ancak, 78. maddede yer alan ‘Genel seçimden otuz ay geçmedikçe ara seçime gidilemez’ ibaresini ‘1 Kasım seçimlerinin üzerinden 30 ay geçmeden ara seçim yapılamayacağı’ biçiminde yorumlayanlar da var. 78. maddede, yer alan “Ancak, boşalan üyeliklerin sayısı, üye tam sayısının yüzde beşini bulduğu hallerde, ara seçimlerinin üç ay içinde yapılmasına karar verilir” ifadesine dikkat çekenler, 28 koltuğun boşalması halinde 30 ay beklenmeden ara seçime gidilebileceğini belirtiyor.

HDP’li 55 milletvekilinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına neden olan fezlekelerden bazı başlıklar şöyle.

“Cumhurbaşkanına hakaret, Başbakana hakaret, Terör Örgütü Propagandası Yapmak, Suçu ve Suçluyu Övmek, 3713 Sayılı Kanuna Muhalefet Etme,2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanununa Muhalefet Etme, Suçu ve Suçluyu Övmek, Suç İşlemeye Tahrik, Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik, Kanunlara Uymamaya Tahrik Etme, 2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanuna Muhalefet Etme, Kamu Görevlisine Görevinden Dolayı Hakaret Etme, Örgütün veya Amacının Propagandasını Yapma, Örgütün Hiyerarşik Yapısına Dahil Olmamakla Birlikte Örgüte Bilerek ve İsteyerek Yardım Etmek, Kanuna Aykırı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Düzenleme, Yönetme, Bunların Hareketlerine Katılma, Suçu ve Suçluyu Övmek, Halkı Kanuna Aykırı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşüne Özendirmek veya Kışkırtma, Cezaevine Yasak Eşya Sokmaya Teşebbüs Etme, Sesli, Yazılı veya Görüntülü Bir İleti ile Hakaret Etme.”

 İLGİLİ DÜZENLEMELER

Anayasa’nın “milletvekilliğinin düşmesi”ni düzenleyen 84. Maddesi şöyle:

MADDE 84. – (Değişik: 23.7.1995 – 4121/9 md.) İstifa eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesi, istifanın geçerli olduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanınca tespit edildikten sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca kararlaştırılır.

Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurula bildirilmesiyle olur.

82 nci maddeye göre milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, yetkili komisyonun bu durumu tespit eden raporu üzerine Genel Kurul gizli oyla karar verir.

Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak bir ay içerisinde toplam beş birleşim günü katılmayan milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, durumun Meclis Başkanlık Divanınca tespit edilmesi üzerine, Genel Kurulca üye tam sayısının salt çoğunluğunun oyuyla karar verilebilir.

Partisinin temelli kapatılmasına beyan ve eylemleriyle sebep olduğu Anayasa Mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin kesin kararında belirtilen milletvekilinin milletvekilliği, bu kararın Resmî Gazetede gerekçeli olarak yayımlandığı tarihte sona erer. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı bu kararın gereğini derhal yerine getirip Genel Kurula bilgi sunar.

Ara seçimle ilgili anayasa mahkemesi ise şöyle:

“Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimlerinin geriye bırakılması ve ara seçimleri

MADDE 78. – Savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi, seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir.

Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararındaki usule göre bu işlem tekrarlanabilir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliklerinde boşalma olması halinde, ara seçime gidilir. Ara seçim, her seçim döneminde bir defa yapılır ve genel seçimden otuz ay geçmedikçe ara seçime gidilemez. Ancak, boşalan üyeliklerin sayısı, üye tam sayısının yüzde beşini bulduğu hallerde, ara seçimlerinin üç ay içinde yapılmasına karar verilir.

Gazeteduvar