Avustralya ile Fransa arasındaki 37 milyar dolarlık anlaşma kapsamında Fransa'nın Avustralya'ya geleneksel denizaltılardan oluşan bir filo teslim etmesi kararlaştırılmıştı. Ancak AUKUS ile birlikte Amerikan ve İngiliz teknolojisiyle üretilmiş nükleer başlıklı en az sekiz denizaltı alma taahhüdü veren Avustralya, bu anlaşmadan çekilmişti.
Fransa ise; hem AUKUS'tan hem Canberra'nın kendisiyle imzaladığı anlaşmadan çekileceğinden sadece saatler önce haberi olduğunu belirterek tepki göstermiş; "sırtından bıçaklandığını" savunarak Avustralya ve ABD'den büyükelçilerini çekmişti.
ABD Başkanı Joe Biden ile Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Eylül sonunda yaptığı telefon görüşmesi sonrası iki ülke arasındaki buzlar kısmen de olsa eridi. Fransa, Washington DC'ye büyükelçisini geri göndereceğini duyurdu.
Ancak Canberra-Paris hattında benzer bir yumuşama henüz söz konusu değil.
Fransa'ya destek veren Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de AB'nin Avustralya'yla bir ticaret anlaşması yapıp yapamayacağını bilmediğini belirtmişti.
Avustralya Ticaret Bakanı Dan Tehan, görüşmelerin ertelenmesinde AUKUS'un nasıl bir rol oynadığına ilişkin soruları yanıtsız bıraktı. Ancak 12 Ekim tarihinde yapılması planlanan görüşmelerin en erken bir sonraki aya kadar ertelendiğini doğruladı:
"AB'deki mevkidaşım Valdis Dombrovskis ile gelecek hafta bir araya geleceğim ve Ekim ayı yerine Kasım ayında yapılacak olan görüşmelerin 12. turuyla ilgili detayları masaya yatıracağız."
Avustralya-AB arasındaki ticaret anlaşması görüşmelerinin son turu Haziran ayında yapılmış; Avrupa Komisyonu'ndan yapılan açıklamada "Gelecekteki bir anlaşma için birçok alanda gelişme sağlandı" ifadeleri kullanılmıştı.
Bir sonraki turda yatırım ve fikri mülkiyet haklarıyla ilgili detayların görüşülmesi planlanıyordu.
AB, Avustralya'nın en büyük üçüncü ticaret ortağı. Hizmet sektörü ve ürün ticaretinde ikili ticaret hacmi geçen yıl 72 milyar dolara ulaşmıştı.
line
Uzmanlar AUKUS'un üç ülke arasında 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana imzalanan muhtemelen en önemli güvenlik anlaşması olduğu yorumunu yapıyor.
Ancak Avustralya'nın Çin'in yarattığı olası tehdide karşı imzaladığı bu anlaşma, uzun vadeli dostluklara gölge düşürmüşe benziyor.
1,5 milyon Fransız vatandaşının yaşadığı Hint Pasifiği bölgesini stratejik ve ekonomik açıdan önemli bir bölge olarak değerlendiren Fransa için, Avustralya'yla yapılan işbirliği de büyük önem taşıyor.
