Avrupa’nın dört bir tarafında faaliyet gösteren birçok hukuk bürosunu temsil eden cemiyet, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) iç hukuk yollarının tükenmediği gerekçesi ile binlerce dosyayı Türkiye’ye geri göndermesini eleştirdi.
Euronews’in haberine göre, raporda müvekkillerini savunmaya çalışan avukatların toplu duruşmalarda cezalandırıldığı, diğer avukatların ise büyük baskı altında görevlerini yapmaya çalıştığı ifade edildi.
15 Temmuz darbe girişiminden önce yaşanan insan hakları ihlallerine de dikkat çekilen raporda, cinayete kurban giden Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi ve Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) Genel Başkanı Selçuk Kozağaçlı’nın da isimleri yer aldı.
İngiltere ve Galler Hukuk Cemiyeti’nin BM’ye sunduğu raporda yer alan bazı bilgiler şöyle:
2017 yılında 57 bin 39 Türk vatandaşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. Ancak iç hukuk yollarının tükenmediği gerekçesi ile 25 bin kişinin dosyasını kabul görmediği için yeniden Türk mahkemelerine yönlendirildi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye aleyhinde karar alsa bile bu kararlar Türkiye tarafından uygulanmıyor.
Darbe girişimden bu yana 599 avukat gözaltına alındı ve tutuklandı; 1546 avukat yargılandı; 311 avukat mahkum edildi; toplam bin 967 yıl hapis cezasına çarptırıldılar.
Avukatların belli insanları temsil etmesi, hapishanede mahkumları ziyaret etmesi, basına açıklama yapması, AİHM davaları hakkında tweet atması, uluslararası örgütlerle iletişim kurması ve devlet uygulamalarını eleştirmesi, avukatların mahkum edilmesi için temel sebepler olarak kullanıldı. Avukatların meşru profesyonel faaliyetlerini suç haline getirmek için terörle mücadele mevzuatının kullanılması hukukun üstünlüğünü baltalamak anlamına geliyor.
Avukatlara ve Türkiye’de hukuk alanında çalışan diğer kişilere yönelik saldırı, adalete erişim ve hukukun üstünlüğü açısından sistematik olarak olumsuz sonuçlar doğuruyor. Avukatların müvekkillerini savunmak için mesleki yükümlülüklerini yerine getirmemeleri için terör örgütleriyle ilişkilendirilmeleri kabul edilemez.
Darbe girişiminden önceki dönemde de avukat ve hakimlere yönelik insan hakları ihlalleri endişeye neden oluyordu. Temmuz 2015 ve Aralık 2016’da ülkenin Güney Doğusu’nda birçok kişi operasyonlarda hayatını kaybetti. Ekim 2015 yılında 500 avukatın Cizre’ye girmesine izin verilmedi. Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi 28 Kasım 2018 yılında öldürüldü. Soruşturma eksik kaldı.
BM İnsan Hakları Konseyi, Türkiye ile ilgili son raporunu 2015 yılında yayınlamıştı. 193 üyesi bulunan konsey önümüzdeki yıl ‘Universal Periodic Review’ olarak bilinen Türkiye ile ilgili yeni raporunu açıklayacak.
BM İnsan Hakları Konseyi’nin Türkiye ile ilgili çalışmalarına katkı sunan hukuk örgütleri:
İngiltere ve Galler Hukuk Derneği, Uluslararası Barolar Birliği İnsan Hakları Enstitüsü, İngiltere ve Galler Barosu İnsan Hakları Komitesi, Ulusal Konsey Baroları, Kanada Avukat Hakları Gözlemevi, Avrupa Demokrasi ve Dünya İnsan Hakları için Avukatlar Birliği, Avukatlar için Avukatlar, Norveç Barosu, İnsan Hakları Komitesi, Uluslararası Tehlike Altındaki Avukatlar Gözlemevi, Paris Barosu İnsan Hakları Enstitüsü, Alman Barosu İnsan Hakları Komitesi, Cenevre Barosu İnsan Hakları Komisyonu, Abogacía Espanola- Consejo Genel, UIA-Uluslararası Avukatlar Birliği
