Anayasa Mahkemesi (AYM), yüksek tazminat talebinde bulunulan yargılamanın sonucunda aleyhe hükmedilen avukatlık ücretinin mahkemeye erişim hakkının ihlali olduğuna karar verdi.

O.K., Van Başkale Koru Hudut Karakolu'nda görev yaptığı sırada kaçakçılara yönelik pusu faaliyeti icra etti ve keskin nişancıların yoğun ateşi nedeni ile kulaklarında çınlama ve işitme güçlüğü çekti. Sözleşme yenilemek için askeri hastaneye sevk edilen O.K., hakkında 'piyade uzman çavuş olarak devam edemez' kararı verilmesi üzerine sözleşmesi feshedildi. Bunun üzerine O.K. 125 bin TL maddi, 25 bin TL manevi zararının tanzimi istemi ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi İkinci Dairesi'ne dava açtı. Davası reddedilen daire 659 sayılı genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ve özel bütçeli idarelerde hukuk hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin kanunun hükmünde kararnamenin 14. maddesi uyarınca reddedilen tazminat talebi üzerinden nispi 8 bin 750 TL, manevi tazminat talebi üzerinden maktu 400 TL olmak üzere toplam 9 bin 150 TL avukatlık ücretinin başvurucudan alınıp davalı idareye verilmesine hükmetti. Karara yapılan itiraz aynı daire tarafından reddedilmesi üzerine O.K., adil yargılanma ve hak arama hürriyetinin ihlal edildiğini ileri sürerek AYM'ye bireysel başvuruda bulundu.

"TARAFLARA AVUKATLIK ÜCRETİ ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ ÖNGÖRÜLMESİ MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKINA YÖNELİK BİR SINIRLAMA OLUŞTURUR"

Kişinin mahkemeye başvurmasını engelleyen veya mahkeme kararını anlamsız hale getiren sınırlamaların mahkemeye erişim hakkını ihlal edebileceğini belirten AYM gerekçeli kararında şu ifadelere yer verdi: "Dava sonucundaki başarıya dayalı olarak taraflara avukatlık ücreti ödeme yükümlülüğü öngörülmesi mahkemeye erişim hakkına yönelik bir sınırlama oluşturur. Böyle bir sınırlamanın meşru görülebilmesi için kamu yararı ile bireysel hak arasında makul bir dengenin gözetilmiş olması gerekir.

Bir hukuki uyuşmazlığı mahkeme önüne taşıyan başvurucuların reddedilen dava konusu miktar üzerinden hesaplanan avukatlık ücretini karşı tarafa ödemeye mahkum edilmeleri ihtimali veya olgusu, belirli dava koşulları çerçevesinde mahkemeye başvurmalarını engelleme ya da mahkemeye başvurmalarını anlamsız kılma riski taşımaktadır.

Başvurucunun aleyhe avukatlık ücretine hükmedilmiş olmasının mahkemeye erişim hakkını ihlal ettiğine ilişkin iddiasının kabul edilebilir olduğuna karar veren AYM, Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan hak arama özgürlüğü kapsamındaki mahkemeye erişim hakkının ihlali olduğuna hükmetti.
CİHAN