Eski Liberya Devlet Başkanı Ellen Johnson Sirleaf ve eski Yeni Zelanda Başbakanı Helen Clark'ın eşbaşkanlığını yaptığı Pandemi Hazırlık ve Müdahale Bağımsız Paneli (IPPPR), 'Kovid-19, son pandemi olsun' başlıklı raporu yayımladı.
'Tereddüt, erteleme, yanlış kararlar, inkar ve zayıf koordinasyonun zehirli kokteylinin pandeminin uyarı işaretlerinin dikkate alınmamasına yol açtığını' belirten raporda, Aralık 2019'da Çin'in Wuhan kentinde saptanan salgına ilk müdahalenin aciliyetten yoksun olduğu ve Şubat 2020'nin ülkelerin alarma kulak vermemesi nedeniyle çok büyük bedellere mal olan kayıp aya dönüştüğü, kurumların insanları korumada başarısız olduğu, bilimi reddeden liderlerin halkta sağlık müdahalelerine güven kaybına yol açtığını sıraladı.
Halihazırdaki pandemiyle mücadele için zengin ülkelerin aşı üretimini artırması ve yoksul ülkelere en az bir milyar aşı dozu bağışlaması çağrısında bulunan bağımsız panel, pandemiye hazırlık ve müdahale için yeni bir uluslararası sisteme ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekti.
Zengin ülkelere bir sonraki pandemiye hazırlanmaya vakfedilen yeni örgütler kurma ve bunları finanse etme çağrısı yapan panel, "Kovid-19 küresel bir felaket olmaya devam ediyor. Daha da kötüsü, bu önlenebilir bir felaketti. Bu nedenle tavsiyelerimiz, acil ve hayati önem taşımaktadır" dedi.
Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) özel yer ayıran raporda, DSÖ'nün Çin'de ortaya çıkan salgına ilişkin en yüksek alarm düzeyi olan 'uluslararası kamu sağlığı acil durumunu' 22 Ocak 2020'de ilan etmesi gerekirken, 30 Ocak 2020'de ilan ederek 8 gün geciktiği, aynı şekilde pandemi ilan etmek için de 11 Mart 2020'ye kadar bekleyerek geç kaldığı belirtildi. "Panel Şubat 2020'yi pandeminin önlenmesi için kaybedilen bir fırsat olarak görüyor. Çünkü pek çok ülke virüsü kontrol altına almak için daha sıkı önlemler almak yerine bekleyip görmeyi tercih etmişti" hatırlatılmasında bulunuldu.
Gazetecilere raporla ilgili açıklama yapan eşbaşkanlardan Clark, yine de ülkelerin görece eylemsizliği göz önüne alındığında DSÖ vaktinde uyarıda bulunsaydı bile muhtemelen sonucun aynı olacağını söyledi.
Küresel liderlerin tutumunu kınayarak Kovid-19'un sona erdirilmesi ve gelecekte benzeri salgınların yaşanmaması için köklü reformların hayata geçirilmesi çağrısı yapan raporda, "Kovid-19'a karşı hazırlık ve müdahalede zincirin her noktasında zayıf halkalar tespit edildi. Uyarı sistemi çok yavaş ve çok silikti. DSÖ yeterli güce sahip değildi. Pandemiye müdahale şekli ise eşitsizlikleri şiddetlendirdi. Küresel siyasi liderlik de yoktu" eleştirilerine yer verildi.
Clark, raporla ilgili açıklamasında "panelimiz bu pandeminin önlenebilir bir felaket olduğuna inanıyor. Tekrar etmesi istenmiyorsa hazırlık ve müdahale için daha fazla finansal destek sağlanması ve DSÖ'nün yetkilerinin güçlendirilmesi gerek" dedi.
Aşı adaletsizliğine de dikkati çeken Clark, Kovid-19 aşılarının üretiminin hızlandırılması çağrısı yaptı.
Sirleaf da bunun zamanında tedbirler alınsa önlenebilir bir felaket olduğu görüşüne katıldığını belirtirken, böylesi bir pandeminin bir daha asla yaşanmaması, bunun için de dünyanın bir sonraki için ön hazırlık yapması gerektiğini söyledi.
