Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda işlenen Kaşıkçı cinayetiyle ilgili uluslararası soruşturma için gelecek hafta Türkiye'ye gidecek olan Birleşmiş Milletler (BM) Keyfi ve Yargısız İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard, Reuters haber ajansına konuştu.
Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesine ilşkin "bağımsız ve uluslararası bir soruşturmanın" başında olacağını belirten Callamard, çalışmalarına 28 Ocak-3 Şubat tarihleri arasında Türkiye'ye gerçekleştireceği ziyaretle başlayacağını söyledi.
Suç koşullarını, "hem şahısların hem de devletlerin bu cinayetteki sorumlulukların tabiatını ve boyutunu" değerlendireceğini söyleyen Callamard, "Bulgularım ve tavsiyelerim Haziran 2019'daki oturumda BM İnsan Hakları Konseyi'ne bildirilecek" dedi.
BM raportörü, soruşturmayı kendi girişimiyle başlattığını ve Türkiye'ye üç uzmanla birlikte gideceğini belirtti. Yaptığı çalışmaların ardından Cenevre'deki BM İnsan Hakları Konseyi'ne rapor veren Fransız akademisyen Callamard'ın dünya genelindeki infazları soruşturma yetkisi bulunuyor.
Reuters, Callamard'ın soruşturma için Suudi Arabistan'a gitme girişiminde bulunup bulunmadığının bilinmediğini belirtti. Suudi Arabistan savcılığı, cinayetle ilgili 21 kişinin gözaltına alındığını ve şüphelilerden 11'i hakkında iddianame düzenlendiğini duyurmuştu. Savcılık geçtiğimiz haftalarda ise 11 tutukludan beşi hakkında idam talebinde bulunmuştu.
İnsan Hakları İzleme örgütünden eleştiri
New York merkezli İnsan Hakları İzleme örgütünün başkanı Kenneth Roth ise Callamard'ın yapacağı çalışmaların yetersiz kalacağını, cinayete ilişkin Birleşmiş Milletler soruşturması açılması gerektiğini söyledi.
AFP'ye konuşan Roth, Callamard'ın, tüm özel raportörler gibi, BM adına konuşmayan bağımsız bir uzman olduğunu söyledi. "Callamard sadece bir özel raportör. BM değil. Yani aynı otoriteye sahip olmayacak" diyen Roth, bir sonraki adım BM soruşturması olması gerektiğini ancak BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in "Suudileri kızdırmak istemediği için" bu girişimden kaçındığını ifade etti.
Cinayetin arkasında Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bulunduğuna dair birçok kanıt olduğunu belirten Roth, Callamard'ın Türkiye'ye yapacağı ziyaretin en azından "emri kimin verdiğinin" ortaya çıkarılması için atılmış bir adım olmasını ümit ettiğini sözlerine ekledi.
Çavuşoğlu: Erdoğan talimat verdi
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, raportör Callamard'ın Türkiye'ye gerçekleştireceği ziyaretle ilgili dün yaptığı açıklamada, "Burada BM ile birlikte ne yapabileceğimizi görüşeceğiz. Ama artık tabii uluslararası bir soruşturmanın başlatılması zamanı gelmiştir" demişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da 2 Ekim 2018'de Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda işlenen Kaşıkçı cinayetinin "artık uluslararası boyuta taşınması gerektiğini düşündüğünü" aktaran Çavuşoğlu, "Bizlere de talimat verdiler. 'Bunların hazırlıklarını yapın' diye" ifadesini kullanmıştı.
Olaya ilişkin BM soruşturması başlatılabilmesi için BM Güvenlik Konseyi'nde karar alınması gerektiğini ancak bunun çok kolay olmayacağını tahmin ettiğini söyleyen Çavuşoğlu, ikinci bir seçeneğin için "gerçeklerin aydınlatılması" amacıyla BM Genel Sekreteri ya da İnsan Hakları Komiseri tarafından bir komisyon kurulması olabileceğini belirtmişti.
