Sağlık alanında aşılar başta olmak üzere hastalıklara karşı ilaçların geliştirilmesinde kullanılan biyoteknoloji, bu kez sivrisineklerle yayılan zika virüsünün yok edilmesinde devreye girdi. Cayman Adaları’nda genetiği değiştirilmiş “Zika Savaşçısı Sivrisinekler” doğaya salındı. Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler ile çiftleşmeden doğacak yavruların erişkin olmadan ölmesi amaçlanıyor.
Karayip Denizi’nde yer alan Cayman Adaları’nda, Zika ve diğer virüslerin yayılmasına yol açan sineklerle mücadele etmek için genetiği değiştirilmiş sivrisinekler doğaya salındı.
Sivrisinek Araştırma ve Kontrol Ünitesi (MRCU) ve İngiliz biyoteknoloji şirketi Oxitec tarafından yapılan açıklamada, genetiği değiştirilmiş sivrisineklerin Grand Cayman Adası’nın batı sahilinde salıverildiği belirtildi.
Açıklamada, sivrisineklerin doğaya salındığı bölgenin deng humması ve chikungunya virüsünün yanı sıra Zika virüsünün yayılmasında ana faktör olan Aedes türü sivri sinekler için “sıcak nokta” olduğu bildirildi.
Virüsü taşıyan sivrisineklerin üremesinin önüne geçilecek
Proje kapsamında, doğaya salınan genetiği değiştirilmiş, ısırmayan milyonlarca erkek sivrisineğin dişi sivrisineklerle eşleşmesiyle meydana gelen yavruların erişkin olmadan ölmesi ve böylece üremenin önüne geçilmesi hedefleniyor.
Muhalif bazı çevreciler ise projenin yeterli araştırma yapılmadan başlatıldığı görüşünde.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) 15 Haziran tarihli son verilerine göre, Zika virüsüne 2007-2016 yıllarında 60 ülkede rastlandı. Virüs, salgın şeklinde bu ülkelerin 14’ünde 2007-2014 yıllarında görülürken, 2015 yılı başında 46 ülkede ilk kez salgın şeklinde etkili oldu.
WHO, Türkiye için de uyarıda bulunmuştu
WHO Mayıs ayında yaptığı açıklamada, hava sıcaklıklarının artmasına bağlı olarak Latin Amerika ülkelerinde ciddi doğum anomalilerine neden olan Zika virüsünün yayılabileceği Avrupa ülkelerini sıralamıştı.
Zika virüsü nelere yol açıyor?
Aedes cinsi sivrisinekler tarafından insanlara bulaştırılan Zika virüsü, seyrini 4-5 günde tamamlayarak, en geç bir hafta iyileşebiliyor. Ancak virüs, hamileler açısından daha tehlikeli olabiliyor. Zika virüsü bulaşmış hamile kadınların doğurdukları bebeklerde doğumsal nörolojik problemler (Mikrosefali) ortaya çıkıyor. Virüs bulaşmış hamile kadınların çocuklarının, zika virüsü bulaşmayan kadınların çocuklarına göre 20 kat daha fazla mikrosefali hastası olma riski olduğu tespit edilmiş bulunuyor.
Zika virüsü bebeklerin beyninde oluşturduğu hasar nedeni ile bu çocukların vücutlarının aşağısından yukarıya doğru felçler ile seyredebilen bir hastalığa da neden oluyor. Son yıllarda Brezilya’da mikrosefali (anormal küçük kafalı) bebek doğum oranının 4 bin civarlarında olduğu bildiriliyor.
Zika virüsü çok fazla bir belirtiye neden olmuyor. Gözlenen belirtiler ise gözlerde kızarma, ateş yüksekliği, kusma, ciltte döküntü, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları. Uzmanların verdikleri bilgilere göre Zika ateşi herhangi bir belirtiye neden olmayabiliyor.
Zika virüsü taşıyan Aedes sivrisineklerinin ulaştığı yerlerde hastalığın yayılabileceği uyarısında bulunan örgüte göre, riskin en yüksek olduğu bölgeler Madeira adası ve Karadeniz’in kuzeydoğu sahilleri. WHO önlem alınmaması durumunda Aedes sivrisineklerinin Zika virüsünü yayabileceği 18 ülkeyi, riskin yüksekliğine göre şu şekilde sıralamıştı:
Fransa, İtalya, Malta, Hırvatistan, İsrail, İspanya, Monako, San Marino, Türkiye, Yunanistan, İsviçre, Bulgaristan, Romanya, Slovenya, Gürcistan, Arnavutluk, Bosna Hersek ve Karadağ. Geriye kalan 36 ülkede ise risk düşük ya da çok düşük olarak tanımlanmıştı.
Örgüt, orta ya da yüksek risk taşıyan 18 ülkenin yetkililerine, virüs taşıyıcılarına karşı önlem alınması, sağlık çalışanlarının erken tanı için eğitilmesi, vakaların erken raporlanmasının sağlanması ve gebeler başta olmak üzere risk altındakilere kendilerini korumaları için yardım edilmesi gibi konularda çağrı yapmıştı.
