Hong Kong'daki bir mahkeme, bir süredir borç krizi yaşayan Çin merkezli emlak devi Evergrande'nin tasfiye edilmesine karar verdi.
Şirketin borçlarını yeniden yapılandırmak için bir plan sunmadığını söyleyen Yargıç Linda Chan, açıklamasında "Artık yeter" dedi.
Açıklamanın ardından Hong Kong'da Evergrande hisseleri yüzde 20'den fazla değer kaybetti. Hisselerin alım satımı şu anda askıya alınmış durumda.
300 milyar dolardan fazla borcu olan Evergrande, Çin'de bir süredir şiddetlenen gayrimenkul krizinin görünen yüzü oldu.
Çin'in emlak sektörü, dünyanın en büyük ikinci ekonomisinin yaklaşık dörtte birini oluşturuyor.
Mahkeme kararının Çin piyasalarında daha fazla dalgalanma yaratması muhtemel.
Evergrande'nin iki yıl önce temerrüde düşmesi de piyasalarda şok etkisi yaratmıştı.
Evergrande Direktörü Shawn Siu, bugün açıklanan kararı "üzücü" diye niteledi, ancak şirketin Çin anakarasında faaliyet göstermeye devam edeceğini söyledi.
Siu, şirketin Hong Kong kolunun Çin anakarasından bağımsız çalıştığına dikkat çekti.
Kararın Evergrande'nin inşaat çalışmaları üzerindeki olası etkileri bilinmese de halihazırdaki borç krizi bir süredir konut sahiplerini zor durumda bırakıyor, insanlar evlerinin inşa edilmesini beklemek zorunda kalıyor.
Süreç nasıl ilerleyebilir?
Tasfiye sürecinde Evergrande'nin varlıklarına el konulması ve satılması bekleniyor. Elde edilen gelir daha sonra borçların ödenmesine doğru kullanılabilir.
Ancak bu sürecin izlenip izlenmeyeceği Çin hükümetine bağlı ve mahkeme kararı Evergrande'nin iflas edeceği anlamına gelmeyebilir.
Geçtiğimiz günlerde Çin Yüksek Mahkemesi ve Hong Kong Adalet Bakanlığı, Çin anakarası ile Hong Kong arasındaki hukuki ve ticari kararların karşılıklı olarak tanınması ve uygulanmasına yönelik bir düzenleme imzaladı.
Ancak uzmanlar bugün yürürlüğe giren düzenlemenin tasfiye kararını etkileyip etkilemeyeceğini henüz bilmiyor.
Mali danışmanlık şirketi Deloitte'un Küresel İflas Direktörü Derek Lai'ye göre, tasfiye sürecini yönetmek için mahkeme tarafından bir hükümet görevlisi ya da profesyonel bir firmanın ortağı geçici olarak atanabilir.
Çin ve Hong Kong mahkemeleri arasında tasfiye memurlarının atanmasını tanıyan bir anlaşma var, ancak Lai şimdiye kadar Çin anakarasındaki üç bölgenin mahkemeleri tarafından "altı başvurudan yalnızca ikisinin" tanındığını söylüyor.
Öte yandan Çin Komünist Partisi, konut satın alanların ödedikleri paranın karşılığını almalarını sağlamak için müteahhitleri ayakta tutmak istiyor.
Bu da Pekin'in Hong Kong mahkemesinin kararını görmezden gelmeyi tercih edebileceği anlamına geliyor.
Lai, "Atanan tasfiye yetkilisi Hong Kong ve Çin anakarasında karşılıklı olarak tanınsa bile, işlemleri Çin anakarasının yasalarına göre yapması gerekecek" diyor.
Tasfiye kararı Evergrande'nin inşaat çalışmalarının derhal durdurulması anlamına da gelmiyor.
Danışmanlık şirketi Grant Thornton'un Yeniden Yapılandırma Genel Müdürü Nigel Trayers, "Karar, tüm iştiraklerin tasfiye edilmesi anlamına gelmiyor" diyor.
Trayers, süreçten sorumlu yetkililerin soruşturma yürüttükten sonra bazı iştiraklerin kontrolünü ele geçirmeye çalışabileceğini belirtiyor.
"Ancak bunu ya iştirakleri tasfiyeye sokmaya çalışarak ya da kendilerini bu iştiraklerin yöneticisi olarak atayarak yapmaları gerekir" diyen Trayers şöyle devam ediyor:
"Bunu yaparken, kurumsal yapıda katman katman ilerlemeleri gerekecek ve pratikte bunu yapmakta bazı zorluklar yaşanabilir."
Hong Kong mahkemesinin kararı Çin'de uygulanmasa bile güçlü bir mesaj gönderiyor ve diğer gayrimenkul şirketlerine nelerle karşılaşabileceklerine dair bir ipucu veriyor.
Yargıç Chan sadece Evergrande'yi değil, Sunac China, Jiayuan ve Kaisa gibi diğer temerrüde düşmüş şirketleri de inceliyor.
Chan geçtiğimiz Mayıs ayında, Jiayuan'ın da tasfiye edilmesini emretmişti.
Daha önce ne olmuştu?
Mahkeme süreci Haziran 2022'de, Evergrande yatırımcılarından biri olan Hong Kong merkezli Top Shine Global tarafından başlatıldı.
Top Shine, Evergrande'nin satın aldığı hisseleri geri alma anlaşmasını yerine getirmediğini söyledi.
Ancak Top Shine'a olan borcunun, Evergrande'nin toplam borçlarının çok küçük bir kısmını oluşturduğu belirtiliyor.
Borçların büyük kısmı Çin anakarasındaki şirketlere ait.
Bu şirketlerin borçlarını talep etmek için başvurabileceği yasal yollar ise çok sınırlı.
Öte yandan yabancı şirketler, Çin anakarası dışında Evergrande'ye dava açabiliyor.
Bazıları dava açmak için Evergrande ve benzer diğer şirketlerin kayıtlı olduğu Hong Kong'u tercih ediyor.
Çin'de milyonlarca kişi Evergrande ve diğer şirketlerden henüz inşaatı tamamlanmamış konut satın aldı
2021'in başında borç kriziyle dikkat çekmeye başlayan Evergrande, yurt dışı yatırımcılarına ve bono sahiplerine olan borcunun tamamını ödeyemeyeceğini bildirdikten sonra Çin hükümeti ile borçları yeniden yapılandırma sürecine girmişti.
Ancak şirket bu anlaşma üzerinde çalışırken geçen yıl Ağustos ayında Amerikan varlıklarını korumak amacıyla ABD'de iflas başvurusunda bulundu.
Eylül ayında da Yönetim Kurulu Başkanı Hui Ka Yan, polis gözetimi altına alındı.
