Yarın 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü, ancak milyonlarca çocuk geçim sıkıntısı nedeniyle sokaklarda, madenlerde, tarlalarda, atölyelerde çalışmak durumunda kalıyor.
Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) raporuna göre, tüm dünyada 73 milyonu “tehlikeli” işlerde olmak üzere halen 152 milyon çocuk işçi bulunuyor. Çalışma hayatının en önemli sorunlarından biri olan çocuk işçiliği, “Çoğu kez çocukları çocukluklarını yaşamaktan alıkoyan, potansiyellerini ve saygınlıklarını eksilten, fiziksel ve zihinsel gelişimleri açısından zararlı işler” olarak tanımlanıyor.
7 milyonu maddi yoksunluk çekiyor
Türkiye’de çocuk işçi sayısı 2 milyona yaklaşıyor. Her 10 çocuktan 8’i güvencesiz çalışıyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2018 yıl sonu itibarıyla, Türkiye nüfusu 82 milyon 3 bin 882 iken bunun 22 milyon 920 bin 422’sini çocuk nüfusu oluşturuyor. Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre, 2017 yılında 15-17 yaş grubundaki çocukların işgücüne katılma oranı yüzde 20.3 iken bu oran 2018’de yüzde 21.1’e yükseldi. İşgücüne katılma oranlarına cinsiyet bazında bakıldığında, 2017’de işgücüne katılma oranı erkek çocuklarda yüzde 28.5 iken aynı oran kız çocuklarında yüzde 11.8 oldu. Bu oran, 2018’de ise erkek çocuklarında yüzde 30 iken kız çocuklarında yüzde 11.8 oldu.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomi ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) araştırmasına göre, Türkiye’de yaklaşık her üç çocuktan biri, başka bir deyişle 7 milyondan fazla çocuk şiddetli maddi yoksunluk çeken hanelerde yaşıyor. Uzun süren gelir yoksulluğunun bir sonucu olan maddi yoksunluk, yetişkinlerde geçici olabilirken çocuklarda genelde ömür boyu sürüyor ve sonraki nesillere aktarılma riski taşıyor. Türkiye’de yaşayan çocukların yüzde 74.6’sı evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamayan hanelerde yaşıyor. Çocukların yüzde 51.3’ü son 12 ay içerisinde ev kirasını, elektrik, su, gaz ve kredi kartı faturalarını planladığı gibi ödeyemeyen hanelerde ikamet ediyor.
Türkiye’de çocuk işçiliği ve iş cinayetleri raporuna göre, 2013’ten 2018’in ilk 5 ayına kadar 319 çocuk iş cinayetinde yaşamını yitirdi. Türkiye’de 2012’de 601 bin olan 15-17 yaş arası çocuk işçi sayısı, 2016 yılına gelindiğinde 709 bine ulaştı. TÜİK’in 2016 verilerine göre çocuk işçilerin yüzde 78’i kayıt dışı çalıştı.
Türkiye’de özellikle mesleki eğitim adı altında çocuk işçilik yasal hale getirilmiştir. Milyonlarca çocuk “çıraklık” adı altında ucuz işgücü olarak kullanılıyor. Türkiye’de 2015’te çırak işçi sayısı 245 bin iken şu an halihazırda çırak işçi olarak çalıştırılan çocuk işçi sayısı 1 milyonu aşmış durumda.
152 milyonu ekmek peşinde
Dünyada 152 milyon çocuk, okula gitmek yerine çalışmak zorunda kalıyor. Dünyadaki her 10 çocuktan biri işçiyken, bunların 64 milyonu kız, 88 milyonu erkeklerden oluşuyor. Çocuk işçilerin yüzde 70.9’u tarım, yüzde 17.2’si hizmet sektöründe çalışırken, yüzde 11.9’u da sanayi sektöründe çalışıyor.
Birleşmiş Milletler’in (BM), çocuk işçiliğine karşı farkındalık oluşturmak amacıyla ilan ettiği 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü’nde mevcut çocuk işçi sayısı ve çalışma koşulları endişe veriyor.
BM Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) Kasım 2017 raporuna göre, en az gelişmiş ülkelerde neredeyse her 4 çocuktan biri sağlık ve gelişimlerini kötü etkileyen işlere gitmek durumunda kalıyor.
ILO’ya göre, çocuk işçilerin 72.1 milyonunu barındıran Afrika’da 31.5 milyon çocuk tehlikeli işlerde çalışıyor. Dünyadaki çocuk işçiliği trendinde azalma görülen 2012-2016 döneminde, Afrika’daki çocuk işçi sayısındaki yükseliş endişeleri artırıyor. Çatışmalardan etkilenen ülkeler, sükûnetin hakim olduğu bölgelere göre yüzde 77 daha fazla çocuk işçi barındırıyor.
ILO’nun 2016 yılı raporunda ise, 4.3 milyon çocuğun zorla çalıştırıldığı, 3 milyon çocuğun istismara maruz kaldığı işlerde çalışmak zorunda olduğu kaydedilmişti.
