2019 yılının son haftalarında Çin’de ortaya çıktıktan çok kısa bir süre sonra küresel bir salgın halini alan ve 4.8 milyondan fazla insanın ölümüne sebep olan coroan virüsüne karşı birçok şirket ve bilim insanı çözüm bulmak için kıyasıya bir yarışa girdi.

Birçok ülke geliştirilen Covid-19 aşılarına acil kullanım onayı verirken, Moderna ile birlikte Pfizer/BioNTech’in aşıları hem kullandıkları mRNA teknolojisi hem de yüksek koruma sağladığı için rakiplerinin önüne geçti. Pfizer/BioNTech’in aşısı Türkiye’de de kullanılırken, geçen ay yapılan araştırmada bu aşıdan daha uzun ve etkili koruma sağlayan Moderna’nın aşısıyla ilgili çarpıcı iddialar ortaya atıldı.

ABD’nin saygın gazetelerinden New York Times, Moderna’nın kâr amacı güderek bazı ülkelere öncelik verdiği ya da bazı ülkelere yönelik farklı fiyat politikaları izlediğini yazdı. Gazete, “Bazı yoksul ülkeler, aşıya ulaşmak için gelişmiş ülkelerden hem daha fazla ödüyor hem de daha uzun süre bekliyor, tabii eğer en başta aşıya erişim sağlayabilirlerse” yorumunu yaptı.

SADECE 1 MİLYON DOZ GÖNDERİLDİ

Aşıların nakliye sürecini takip eden ve verileri analiz eden Airfinity’nin verilerini inceleyen NY Times, “Moderna, aşılarının büyük bir kısmını diğer aşı üreticilerinin aksine gelişmiş ülkelere gönderiyor. Moderna’nın yaklaşık 1 milyon doz aşısı Dünya Bankası tarafından yoksul olarak tanımlanan ülkelere giderken Pfizer’ın 8.4 milyon dozu ve Johnson & Johnson’ın 25 milyon dozu bu ülkelere gönderildi” ifadesine yer verdi.

Resmi anlaşma ve belgelere ulaşan New York Times, “Moderna’ya ulaşabilen yoksul ülkeler, ABD ya da Avrupa Birliği’nin ödediğinden en az 3 kat fazla para ödemek zorunda kalıyor. Tayland ve Kolombiya en yüksek fiyatı ödüyor. Botswana’nın dozları gecikiyor. Tunus ise Moderna’yla iletişime bile geçemiyor” yorumunu yaptı.

MODERNA: ÜRETİM KAPASİTEMİZ SINIRLI

Pfizer, Johnson & Johnson ve AstraZeneca’nın aksine sadece Covid-19 aşısı satan ABD merkezli ilaç şirketi Moderna’nın geleceğinin bu satışlar olduğunu hatırlatan New York Times’a konuşan ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin eski başkanı Dr. Tom Frieden ,”Gelirlerini artırmaktan başka hiçbir sorumlulukları yokmuş gibi davranıyor” dedi.

Moderna yetkilileri ise ellerinden geldiği kadar aşı yapmayı planladıklarını fakat üretim kapasitelerinin sınırlı olduğunu duyurdu.

Fakat ülkelerin aşının her bir dozu için ödediği  fiyatları listeleyen New York Times, gelişmiş ülkelerden istenen fiyatlar ile yoksul ülkeler için hazırlanan fiyat tarifesindeki tutarsızlığı gözler önüne serdi. Moderna’nın aşı geliştirmesi için verdiği 1.3 milyar doların yanı sıra ABD hükümetinin her bir doz için 15 ile 16.50 dolar ödediği belirtilirken, Avrupa Birliği’nin 22.60 ile 25.50 dolar ödediği belirtildi.

Botswana, Tayland ve Kolombiya’nın ise 27 ile 30 dolar arasında ödeme gerçekleştirdiği kaydedildi.

New York Times’a konuşan iki Afrika Birliği yetkilisi ise, “Geçen Mayıs ayında Moderna, Afrika Birliği’ne doz başına 10 dolar önerdi. Fakat bu aşıların gelecek yıl verilebileceğini söylediler. Bu ifadeden sonra görüşmeler durdu” yorumunu yaptı.

PFIZER/BIONTECH’İN AŞISINDAN ETKİLİ

Geçen aylarda yapılan bir araştırmada Moderna’nın Pfizer/BioNTech’in aşısına göre hem daha uzun süre koruma sağladığı hem de daha yüksek oranda koruma sağladığı ortaya çıkmıştı.

ABD’nin önde gelen sağlık kurumlarından CDC’nin raporunda, Moderna ve BioNTech aşısı olanların verileri incelenmişti. Aşının üzerinden zaman geçtikçe, etkisinin incelendiği araştırmada Moderna ile aşılanmış hastaların corona virüsünden korunma oranı ilk dört ayda yüzde 93’ten 92’ye indi. BioNTech ile aşılananlarda ise bu oran, dört ayda yüzde 91’den 77’ye düştü.