Simon Fraser Üniversitesi’nde çalışan profesörler Paul Tupper ve Caroline Colijn, COVID-19’un yayılışını azaltmada fiziksel mesafenin her yerde en etkili yöntem olduğunu bulmuşlar. Sosyal baloncuklar ve maskeler ise daha duruma bağlı etmenlermiş.
Araştırmacılar bir model geliştirip, çeşitli ortam ve koşullarda kullanıldığı zaman fiziksel mesafe, maske veya sosyal baloncukların etki seviyesini test etmişler.
Elde edilen sonuçlar, 19 Kasım’da PNAS bülteninde sunuldu.
Araştırmacılar yeni çalışmada “R olayı” kavramını sunuyorlar. R olayı, bir olaydaki tek bireyden COVID-19 kapan insanların tahmini sayısını simgeliyor.
Bulaşma yoğunluğu, maruz kalma süresi, bireylerin birbirine olan mesafesi ve karışma derecesi gibi etmenlere bakan araştırmacılar, sonrasında her bir koşulda hangi yöntemlerin bulaşı önlemede en etkili olduğunu incelemişler.
Araştırmacılar partiler, yemekler, gece kulüpleri, toplu taşıma ve lokantalar gibi bir dizi etkinlikte bildirilen salgın verilerini de çalışmaya dahil etmişler. Bilim insanları, kişinin COVID-19 kapma olasılığının büyük oranda bulaş oranı ve süresine bağlı olduğunu söylüyor; yani belli bir ortam veya koşulda geçirilen zaman miktarına.
Etkinlikler yoğun (yüksek bulaş olasılığı) ve doğrusal (düşük bulaş olasılığı) şeklinde sınıflandırılmış. Yüksek bulaş koşullarının örnekleri arasında barlar, gece kulüpleri ve fazla kalabalık iş yerleri bulunurken; düşük bulaş koşulları arasında maske takılan toplu ulaşım araçları, mesafe uygulanan lokantalar ve dış mekan faaliyetleri yer alıyor.
Model, fiziksel mesafenin tüm ortam ve koşullarda COVID-19 bulaşını azaltmada en etkili yöntem olduğunu fakat sosyal baloncukların etkisinin, bulaş olasılığının yüksek ya da düşük olmasına bağlı olduğunu öne sürüyor.
İç mekandaki kalabalık iş yerleri, barlar ve gece kulüpleri gibi karışımın meydana geldiği ve bulaş olasılığının yüksek olduğu koşul ve ortamlarda, sert sosyal baloncukların oluşturulması COVID-19’un yayılımını azaltmaya yardımcı olabilir.
Araştırmacılar sosyal baloncukların; dış mekan faaliyetlerine katılmak, aralıklı iş yerlerinde çalışmak veya maske takarak toplu ulaşım aracı kullanmak gibi düşük bulaş ortamlarında veya karışımın olduğu faaliyetlerde daha düşük etki gösterdiğini keşfetmişler.
Araştırmacılar, maskelerin ve diğer fiziksel bariyerlerin doygunluğa ulaşan, yüksek bulaş ortamlarında (partiler, korolar, lokanta mutfakları, kalabalık iş yerleri, gece kulüpleri ve barlar) daha düşük etki gösterebileceğini; çünkü maskeler bulaş oranlarını yarıya indirse bile, bulaş olasılığı (ve bu sebeple enfeksiyon sayısı) üzerinde fazla etki oluşturmayabileceklerini belirtiyor.
