Son zamanlarda çoğu kişi odaklanmakta, karar vermekte veya bir şeyleri hatırlamakta daha fazla sorun yaşadığını ifade ediyor. Anahtar aramak, ne aradığını unutmak, ben ne yapacaktım derken kendini bulmak gibi… Böyle durumları sizin de benim gibi yaşadığınızı düşünüyorum. COVID-19 virüsü sebebiyle nörolojik yan etkiler veya beyin fonksiyonlarını etkileyen semptomlar olduğunu artık biliyoruz. Virüs doğrudan beyin dokunuza veya sinirlerinize saldırmasa da, hastalığın şiddetli geçirilen durumlarında geçici kafa karışıklığından unutkanlıklara ve hatta felçlere kadar değişen sorunlara neden olabilir. 

Beyniniz, öğrenmek, hatırlamak ve sorunları çözmek için yaratılmış, Yüz milyar nöron (sinir hücresi) ve yaklaşık bin trilyon sinir bağlantılarından oluşan muhteşem bir organdır. Yine de, diğer tüm organlarımız gibi yaşlandıkça aktivitesinde yavaşlama veya azalma görülebilir. Nüfusun bir kısmı için, COVID-19 küçük semptomlarla birkaç gün sürse de, virüse yakalananların tahminen yüzde 37'si için semptomlar haftalar, aylar ve hatta yıllar sürebilir. Post COVID'in en yaygın semptomlarından biri de beyin sisidir. Korona virüs geçiren her 10 kişiden birinde düşünceleri toparlayamamak, kafa karışıklığı, hafıza sorunları, karar vermede zorluk, zayıf konsantrasyon ile unutkanlık görülmesinin nedeni olarak karşımıza çıkıyor.

Beyin sisi tıbbi veya bilimsel bir terim değildir; bireylerin odaklanma problemi, zihin  dağınıklığı, bulanık düşünceler, unutkanlık, mental yorgunluk gibi nasıl hissettiklerini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Hepimiz zaman zaman bu durumları yaşıyoruz. Bu durumun nedeni uykusuzluk, yoğun çalışma temposu, vitamin eksiklikleri, tiroit rahatsızlıkları, ilaçların yan etkileri, uzun süre ekrana maruz kalma gibi durumlar olabilir. Çoğu durumda, beyin sisi geçicidir ve kendi kendine iyileşir.

Bununla birlikte, COVID-19'dan sonra neden beyin sisi oluştuğu veya bu etkilerin ne kadar süreceği bilinmiyor. Korona virüs sonrasında, yorgunluk, vücut ağrıları, egzersiz yapamama, baş ağrısı ve uyku güçlüğü gibi kalıcı semptomlar olabilir. COVID-19'a yakalanan kişilerin yüzde 20'si kadarında kısa süreli hafıza kaybı, dikkat süresinde kısalma veya yorgunluk görülmesi pandemide görülen bilişsel sorunlardandır. Beyin sisi, korona virüsü ağır geçiren kişilerde özellikle hastanede yoğun bakım ünitelerinde kalanlarda sıklıkla görülüyor olsa bile, koronavirüs bulaşmamış birçok kişide de yüksek ihtimalle değişen yaşam tarzı nedeniyle, normalden daha fazla yorgunluk, dikkatsizlik ve unutkanlık şikayetleri tespit edildi.

Nature dergisinde yayınlanan bir çalışma, koronavirüsün beyne saldırısının çok yönlü olabileceğini gösteriyor: belirli beyin hücrelerine doğrudan saldırabilir, beyin dokusuna kan akışını azaltabilir veya beyin hücrelerine zarar verebilecek bağışıklık sistemini etkileyebilir. COVID-19 beyinde iltihaplanmaya neden olabilir, bu da beyindeki nöronların birbirleriyle iletişim kurma yeteneğini etkileyerek beyin sisine neden olabilir. Hatta COVID-19 geçirdikten sonra, beynin dış katmanındaki gri madde hacminde azalma görülür. Gri madde, görme, duyma, hafıza, konuşma, karar verme ve kontrol etme gibi duyusal algıya dair bilgi işlemede görevlidir. Yaşlanmayla birlikte azalmaya meyilli olan gri madde miktarı, COVID-19 geçirenlerde bir yıllık yaşlanmaya eşit veya daha fazla azalma şeklinde görülüyor.

Her beyin yaşla birlikte değişir, aynı zamanda zihinsel işlevi de değişir. Zihinsel gerileme yaygındır ve yaşlanmanın en korkulan sonuçlarından biridir. Beyin işlevini sürdürmeye yardımcı olabileceğiniz yollar vardır: Ekran kullanım süresini azaltmak, yeterince dinlenmek, sağlıklı beslenmek ve doktor tavsiyesiyle temel takviyeleri almak. Bunlar hafızayı geliştirmeye ve duygusal dengeyi korumaya yardımcı olabilir. 

Beyin sisini temizlemeye yardımcı olmak için, beynin çalışmasına ve gelişmesine yardımcı olduğunu bildiğiniz aktiviteleri yapmanızı öneririm. Beyin sağlığını iyileştirmek için belirlenmiş bir egzersiz çeşidi bulunmamakla birlikte, şunları tavsiye edebilirim: 

1-Haftada beş gün, günde 30 dakikaya kadar yürüyüş veya aerobik yapılabilir. 

2-Akdeniz tarzı beslenmenin; zeytinyağı, meyve ve sebzeler, kuruyemişler, baklagiller ve kepekli tahılları içeren sağlıklı bir diyetin düşünmeyi ve hafızayı iyileştirdiği kanıtlanmıştır. 

3-Uyku, beynin ve vücudun toksinleri temizleyebildiği ve yenilenmemin olduğu bir zamandır. Vücudunuza ihtiyaç duyduğu uykuyu verdiğinizden emin olun.

4-Sosyal aktivitelere katılın. Sosyal aktiviteler sadece ruh halimize fayda sağlamakla kalmaz, aynı zamanda düşünmemize ve hafızamıza da yardımcı olur. 

5-Beyin jimnastiği oyunları, işlem ve problem çözme becerilerinizin yanı sıra kısa süreli hafızanızı geliştirmenize de yardımcı olabilir. Bu oyunlar; sudoku, çapraz bulmaca, satranç, yapbozlar, kelime arama veya hafıza oyunları olabilir. 

6-Konsantrasyonunuzun azalmaya başladığını fark ederseniz, bir fincan kahve veya çay tüketmek iyi hissettirebilir. Kafeinli içeceklerden hoşlanmıyorsanız, bir parça bitter çikolata (yüzde 70 kakao veya daha yüksek) benzer faydalar sağlayabilir. 

7-Araştırmalar, sevdiğiniz müziği dinlemenin özellikle klasik müziğin veya doğa seslerinin, odaklanmanızı artırmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor.