Dershanelerin 1 Eylül 2015’te kapatılması kararı, gelecek yıl sınava girecek 900 bin lise ve 1 milyon 400 bin ortaokul öğrencisi ile velilerini kara kara düşündürüyor. Öğrencilerin sınava nasıl hazırlanacağı tam bir muamma. Ayrıca hükümetin, maddi yükü azaltacak iddiasıyla sunduğu sistem, sınava hazırlık maliyetini en az ikiye katlıyor.

Lise sona geçen öğrenci, iyi bir üniversiteye girmek istiyorsa Dershaneden dönüşen temel liselere gitmek ya da özel ders almak zorunda. Temel liselerin fiyatı 6 bin liradan başlıyor, 20 bine kadar çıkıyor. Bu, yıllık 1.500 ile 4 bin lira arasında olan dershane ücretini katlıyor. Özel ders ile sınava hazırlanmanın faturası da yaklaşık 24 bin lira. Diğer seçenek Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB), okullarda açtığı takviye kursu. Ancak Kırşehir’deki bir okulda 1.500 lira ‘ek ders’ parası istenmesi, okul kurslarının söylendiği gibi ücretsiz olmayacağını, veliye dershane kadar maliyet yükleyeceğini gösteriyor.

Mezun olmuş ama üniversiteye giremeyen öğrencilerin temel liselerden hazırlık hizmeti alma imkânı yok. Onlar için tek alternatif Halk Eğitim Merkezleri. Bu kurumların eğitim kalitesi ve öğrenciye ne kadar destek sunacağı belirsiz.

Dershaneler 1 Eylül’de kanun zoruyla kapanacak ama eğitim sisteminden kaynaklanan takviye ders ihtiyacı bitmeyecek. Her yıl liselere yerleştirme sınavına yaklaşık 1 milyon 400 bin öğrenci, üniversite sınavlarına ise 2 milyonu aşkın aday giriyor. Büyük çoğunluğunu lise son sınıf öğrencilerinin oluşturduğu bu rakamın 500 binlik dilimini, mezun olup tekrar sınava girenler oluşturuyor. Tüm eğitim camiası zorunlu kapanma ve dönüşüme karşı çıkarken hükümet, uyarılara kulak tıkamış durumda.

Eğitimciler, dershanelerin kapatılması için gerekçe gösterilen ‘vatandaş ineğini satmak zorunda kalıyor’ tezinin de gerçeği yansıtmadığına dikkat çekiyor. Aileleri sınava hazırlık için bir inek parasından daha fazlasını bulmaya itecek bir sistemin oluşacağının altını çiziyorlar. Dershanenin bir veliye maliyeti yerel olarak farklılıklar gösterse de yıllık olarak bin 500 ile 4 bin lira arasında değişiyordu. Kapatmayla birlikte boşluğu dolduracak alternatiflerin veliye yansıması ise şöyle olacak:

Devlet okulunda 1.500 liraya dershane!

Dershaneleri kapatma girişimi ile doğacak ihtiyacı Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), okullarda açtığı takviye kurslarla gidermeye çalışıyor. Ders başına ücret alan okuldaki öğretmenlerle, öğrencilere kurs veriliyor. Beklenen ilgiyi görmeyen bu kurslar yerine Veliler başka arayışlara yöneliyor. Yine, Kırşehir’de bir okulda velilerden ‘ek ders’ adı altında istenen para skandal niteliğinde. MEB’e şikâyet mektubu gönderen veli ek ders adı altında ve zorunlu olarak kendisinden 1.500 lira istenmesine tepki gösterdi. Veli mektubunda, lisede okuyan çocuğundan hafta içi ve hafta sonları verilecek dershane hizmeti için, dershane bedelini bile aşan miktarlar istendiğinin altını çizdi.

Mezunlar HEM’lere!

Dershaneden temel liseye dönüşen okullar da lise son sınıfa geçen öğrenciler için alternatiflerden biri. Dershaneler kapanacak düşüncesi ile ek ders desteğini bu okullara geçerek almak isteyen öğrenciler, şimdiden kayıt yaptırıyor. Söz konusu liselerde öğrenciler hem okul müfredatına hem de sınav sistemine yönelik eğitim alacak. 2018-2019 yılına kadar eğitim verebilecek olan bu okulların fiyatı yıllık 6 bin liradan başlıyor. 20 bin liraya kadar çıkıyor.

Mezun öğrencilerin ise sınava hazırlıkta dönüşüm lisesinden hizmet alma şansı yok. Mezunlara, tek alternatif Halk Eğitim Merkezleri (HEM) kalıyor. Buralardaki eğitim kalitesi ve ne kadar öğrenciye eğitim desteği sunacağı ise muamma.

Tek ders veren kurslar 12 bin lira

Bir diğer alternatif ise ‘Matematik ve Fizik Kurs Merkezi’, ‘Eğitim Danışmanlık’ gibi adlarla faaliyet gösteren yerler. Fakat burada hem kurslar sınırlı hem de belirli dersleri verebildikleri için alınacak derslere göre fiyatlandırma yapılıyor. Ödenecek paranın bir ders için yıllık 2 bin ile 3 bin lira arasında değişmesi bekleniyor. Sınavlara hazırlanan adayların en az 4 ders aldıkları düşünülürse kursun maliyeti 12 bin lirayı buluyor.

Özel ders isteyen 24 bin lira verecek

Bu seçenek yasal olarak bir zemine oturmamakla birlikte, gelir durumu yüksek ailelerin evlerinde ders aldırma yöntemi olarak ortaya çıkıyor. Bir ders ücreti 60-300 lira arasında değişiyor. Ortalama 150 lira olduğu düşünülerek basit bir hesaplama yapıldığında, haftalık en az 4 ders alan bir öğrencinin aylık ödemesi gereken tutar 2 bin 400 lirayı buluyor. 10 aylık sınava hazırlık maliyeti ise 24 bin lira. Uzman olmayan bir ders veren tercih edilirse yıllık rakam ancak 9 bin 600 liraya düşüyor.

‘Veliye de öğrenciye de yazık’

Aktif Eğitim-Sen Genel Başkanı Osman Bahçe, dershaneleri kapatmanın zararının veliye ve gençlere çıkacağına dikkat çekiyor. Sınavlar var olduğu sürece velilerin çocuklarına takviye eğitimi aldıracağını ve daha ciddi bedeller ödemek zorunda kalacağını vurgulayan Bahçe şu tespit ve uyarılarda bulunuyor: “Dershaneleri kapatan devlet hafta sonları bizzat kendisi devlet okullarında dershanecilik yapmaya kalkıyor ve başarılı olamıyor. Sınavlara hazırlama bahanesiyle veliden para alsa da devlet mantığıyla hareket ediyor. Dershanelerde oluşan sinerji oluşmadığından velinin parasına, çocukların zamanına yazık olacak. Hükümet dershanelerin kapanması sürecinde hiçbir mağduriyet yaşatmayacağını söyledi ancak bu sözleri yerine getirmedi. Dershane öğretmenlerini MEB’de işe alarak mağdur etmeyeceklerini söylediler, ancak bazılarını eleyebilmek için subjektif sözlü sınav getirdiler. Dershaneleri okula dönüştürerek işletmecileri mağdur etmeyeceklerini söylediler, ancak iptal edilmiş yönetmeliklere bağlı taciz denetimleriyle, düzmece şikâyetlerle başlatılan soruşturmalarla bazı kurumları dönüştürmemek için kampanya başlattılar. Bakan düzeyinde beyanlarla ‘millete ait bazı kurumlara bir yolunu bulup dönüşüm izni vermeyeceklerini’ ifade ettiler. Süreci başlatırken söylenen gerekçelerin tamamı bahaneymiş.”

ZAMAN