“Bu karar, aşının tam olarak onaylanmamış olmasından korkan daha birçok kişiyi aşı olmaya teşvik edebilir. Ayrıca şirketlere, üniversitelere ve diğer sağlık sistemlerine aşıyı zorunlu hale getirme imkanı verecek. Bu onay, bulaşıcı hastalıklar ve tıp camiası için çok heyecan verici bir haber.”
Tam onayla birlikte neden daha fazla kişinin aşı olması bekleniyor?
“Salgınla ilgili çok fazla yanlış bilgi vardı ve yaygın olarak inanılan kötü söylentilerden biri aşının doğru şekilde test edilmediği ve çok erken piyasaya sürüldüğüydü. Bu gerçekten bu aşı tereddüdüne yol açtı. Ama şimdi bu tam ruhsatlandırmanın, bu kişiler için bir anlamı olacağı kanaatindeyim. İnsanlar büyük ihtimalle aşının daha az deneysel olduğunu ve daha fazla standartlaştığını düşünmeye yatkın olacaklar.”
Peki bu onay, aşının zorunlu hale geleceğinin bir işareti mi?
“Bu mutlaka aşının zorunlu olacağı anlamına gelmiyor, ancak farklı organizasyonların, sağlık sistemlerinin, üniversitelerin ve şirketlerin artık aşıyı zorunlu hale getirme olasılığının daha yüksek olduğunu göreceğiz.”
Sizce onay süreci aceleye mi getirildi?
“Hayır, hiçbir şekilde aceleye getirilmedi. Aslında daha hızlı gitmesini söyleyen uzmanlar vardı. Onay sürecinde ihtiyacınız olan şey, genellikle ikinci aşı dozunu verdikten sonra iki aylık güvenlik verileridir. Bu Aralık Ocak zaman diliminde oldu. Şimdi elimizde altı aylık veri var ve buna dayanarak FDA ve diğer kuruluşlar bu aşıyı onayladılar. Yani aceleye getirilmiş bir süreç değildi. Çin'in virüsün genetik bileşimini bizimle erken paylaşması da dahil olmak üzere, sürecin hızlı gerçekleşmesinin birçok nedeni var. Çok sayıda kaynağımız vardı, uluslararası topluluk, akademi, özel şirketler hepsi çalışıyordu. Sosyal medyadan halka açıldık ve çok sayıda kişi aşı için gönüllü oldu. Ayrıca elçi RNA teknolojisini test etmek daha hızlı ve daha ucuz. Gıda ve İlaç Dairesi’nin tam onayı, FDA'in bu aşıya etkinlik, güvenlik ve kalitesine tamamen güvendiği anlamına gelir.”
Aileler hala 12 yaş altı için aşı onayı bekliyor; sizce bu çocukların aşılanmasına ne zaman başlanır?
“Hem Moderna hem de Pfizer şu anda çocuklarda klinik deneyler yürütüyor. Bu onayın 2021 yılının sonu ya da 2022’nin başında geleceğini umuyoruz.”
Takviye Corona aşısı uygulaması da birçok ülke gibi ABD’de de başladı. (ABD’de uygulanan aşılarda) Takviye dozda farklı tür aşı tercih edilebilir mi?
“Daha önce olduğunuz aşının aynısını yaptırıyor olmalısınız. Yani ilk ikisi Moderna aşısıysa, üçüncü doz da Moderna olmalı. Pfizer aşısı için de aynı şey geçerli. Johnson ve Johnson'ı henüz bilmiyoruz. Hâlâ tavsiye bekliyoruz. Ancak şu andaki tavsiye, daha önce olduğunuz aşının aynısını yaptırmanız yönünde.”
Takviye doz aşılar, hamileler ve emziren anneler için güvenli mi?
“Doğum ve çocuk sağlığı kuruluşları aşının hem hamilelik hem emzirmede güvenli olduğunu söylediler. Sadece bu da değil. Hamile kadınların ağır Corona virüsü enfeksiyonu geliştirmesi daha olası. Risk-fayda dengesine baktığımızda, ciddi enfeksiyona yakalanma tehlikesindense hamilelikte aşı olmak son derece güvenli. Emziren anneler için de anne sütü yoluyla bebeklerinize antikor sağlayabildiğiniz gösteren çalışmalar var. Bu yüzden hem aşı hem de takviye dozlar kesinlikle tavsiye ediliyor.”
Grip sezonu da kapıda. Corona aşısı olanlar grip aşısı olmalı mı? Olmalıysa iki aşı arasında bir süre olmalı mı?
“Kesinlikle hepimiz hala grip aşısı olmalıyız ve aşıları aynı gün yaptırmamızın herhangi bir kontrendikasyonu yoktur. Yani isterseniz aynı gün grip aşınızı ve Corona virüsü aşınızı yaptırabilirsiniz. İki aşı arasında beklemeniz gereken bir zaman aralığı yoktur.”
