Sağlık Bakanlığı’nın risk haritasında Doğu ve Güneydoğu’daki 13 kent, riskin en az olduğu yerler olarak belirlendi. Ancak uzmanlara göre bunun nedeni bölgede yapılan test sayısının yetersiz olması. Söz konusu kentlerde aşılamada da hız çok düşük. Tabip odalarının başkanları, “Normalleşmeden endişeliyiz” diyor.

Birgün'de yer alan habere göre Sağlık Bakanlığı’nın Kovid-19 risk haritasına göre, Doğu ve Güneydoğu’daki 13 kent riskin en az olduğu iller olarak belirlendi. Ancak aralarında Urfa, Diyarbakır, Batman, Şırnak ve Van’ın da bulunduğu yerler, yaz aylarında günlük vaka sayılarında ülke ortalamasının çok üstündeydi. İktidarın uzmanların tüm uyarılarına rağmen başlattığı “normalleşme” adımları, risk seviyesinin düşük olduğu iddiasıyla söz konusu illerde başlatıldı. Uzmanlara göre, bölgedeki “iyimser tablo” az testle ilişkili. ‘Az riskli’ olduğu iddia edilen Van’ın Saray ilçesindeki 4 mahallede okullar koronavirüs salgını nedeniyle 10 gün tatil edilmesi de tedirginliği artırdı. Bölgede test oranlarının düşüklüğüne benzer şekilde aşılamada da oldukça yetersiz bir hızla ilerleniyor. 

Şırnak Tabip Odası Başkanı Serdar Küni kentte yapılan test sayısının oldukça düşük olduğu görüşünde. Normalleşme ile yeni bir pikten endişe ettiklerine vurgu yapan Dr. Küni, “Yeterli test yapılmadığı, az test yapıldığı noktasında da gerçeklik var” ifadesini kullanıyor. Kuni'ye göre test sadece şikâyeti ve temaslı olanlara yapılıyor. Ancak bu yeterli değil. Tarama şeklinde yapılması gerekiyor. Bu da tabloya bakıldığında vaka sayılarını az gösteriyor.

Dr. Küni, Şırnak’ta aşılamanın da oldukça az olduğuna dikkat çekiyor: “Şırnak nüfusu yaklaşık 538 bin, yapılan aşı ise yaklaşık 11 bin civarında. Yapılan aşı sayısı çok çok düşük. Bu 11 binin içerisinde sağlık çalışanlarının da olduğunu düşününce yurttaşların aşılanma oranları oldukça düşük”

Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Elif Turan, testlerin şikâyet üzerine yurttaşlara yapıldığını hatırlatıyor. Dr. Turan’a göre, bu nedenle semptom göstermeyen hastalar büyük risk oluşturuyor: “Tabloya bakıldığında vakalar düşük görünüyor. Sahadaki arkadaşlarımdan aldığımız bilgilere göre de pozitif vaka sayısı 45-50 civarında. Ama başından beri söylediğimiz filyasyon çalışmaları olması yönünde. Temaslı takibi tam yapılmadığı için yeterli test de yapılmamış ve PCR pozitifler saptanmamış oluyor.”

Dr. Turan, Diyarbakır’ın aşılama konusunda geride kaldığının altını çiziyor: “Aşılamada 65 yaş üstüne geçildi. Ancak aşılamada bir yavaşlık söz konusu. Net bir aşı karşıtlığı olmamakla beraber yurttaşlarda güvensizlik var. Süreç şeffaf yürütülmeyince, aşı konusunda da bir güvensizlik oldu. Ayrıca bölgeye özgü tedbirlerin alınması gerekiyor. Diyarbakır’da zaten anadil sorunu var. Bir de 65 yaş üstü yurttaşlar randevu alamıyor. Bunların hepsi aşılamada sıkıntıya yol açıyor. Biz buna karşı Tabip Odası olarak çalışma yaptık. Ancak devlet herhangi bir kampanya yapılmadı. 65 yaş üstü aşıya erişim engeli yaşıyor. Aile hekimleri kendileri arayarak, ‘Gelin size randevu alalım’ diyerek çözmeye çalışıyor.”

Uygulanan tedbirler kapsamında vakalarda düşüş yaşandığını ancak yeni normalleşme için de erken olduğunun altını çizen Van-Hakkâri Tabip Odası Başkanı Dr. Hüseyin Yaviç ise hâlâ daha tarama amaçlı test yapılmadığına vurgu yapıyor: “Sokağa çıkma yasakları ile Van’da vaka sayıları 30-40 bandına düştü. Ancak tedbirlerin esnetilmesi için henüz erken. Tarama amaçlı test yapılmıyor.”

Aşılamanın bölgesel planlamalarla yapılması gerektiğine vurgu yapan Yaviç, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Aşılama oranı çevre illere göre yüksek ama ülke genelinde düşük. Genel nüfusa oranla yüzde 10 aşılama yapılırken Van’da bu oran yüzde 3,5. Bununda iki önemli sebebi var; birincisi aşı reddi. Toplumu bilinçlendirecek, güven ortamı yaratılacak çalışmalar yürütülmeli. İkinci sebep ise sağlık sistemine erişim engeli. Yurttaşlar akıllı telefonu olmadığı ya da kullanamadığı için randevu alamıyor. Planlamalar bölgesel yapılmalı.”

Batman Tabip Odası Başkanı Selahattin Oğuz, geçen yıl 1 Haziran öncesi kentteki vakaların çok düşük seyrettiğini ancak normalleşmeyle birlikte o dönem kentte çok sayıda vakanın ölümle sonuçlandığını hatırlatıyor. Dr. Oğuz, aynı durumu yaşamaktan tedirgin olduklarını dile getiriyor: “Aşılama oranları hem ilde hem bölgede oldukça düşük” diyor ve ekliyor: “Bölgede tarama yapılmıyor. Taramalarla kentteki tüm vakalar tespit edilmeli.”