Nisan ayında birçok bölgede gerçekleşen zirai don; fındık, kayısı, ceviz, meyve ağaçları ve bağlarda büyük zarara yol açtı. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Özden Güngör, Türkiye genelinde zarar oranının yüzde 30'a ulaştığının tahmin edildiğini belirtti. Güngör, önümüzdeki dönemde üretici ve tüketicinin mağdur olmaması için acil önlem alınması gerektiğini ifade etti.

Geçen yıl Orta Anadolu ve Karadeniz Bölgesi'nde 29-31 Mart tarihlerinde yaşanan don felaketi, başta kayısı ve fındık olmak üzere pek çok üründe yüzde 80'lere varan oranda kayba yol açmıştı. Meyve fiyatları yükselmiş, ihraç edilen ürün miktarına bağlı olarak Türkiye'nin ihracat geliri de düşmüştü. Geçen yılki facia nedeniyle tedirgin bekleyen üretici, bu yıl da don olayı ile karşı karşıya kaldı.

Türkiye genelindeki şube ve temsilcileri aracılığıyla bazı bölgelerdeki zarar durumunu derleyen TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, yazılı bir açıklama ile bu bilgileri kamuoyu ile paylaştı. Odanın derlediği bilgilere göre, Malatya'da 4 -5 Nisan 2015 tarihlerinde meydana gelen zirai don nedeni ile özellikle çiçek döneminde olan yaklaşık bin rakımın altında bulunan Kale, Battalgazi, Yazıhan, Akçadağ, Darende ve Hekimhan ilçelerinde kayısı ağaçlarında hasar meydana geldi. Zararın yüzde 10 ile yüzde 60 arasında değişmesi bekleniyor. 22-23 Nisan 2015 tarihlerindeki aşırı yağmur ve kar yağışı da zararın artmasına yol açtı. Bölgede hasar tespit çalışmaları devam ediyor. Yer yer yalancı çiçeklenme ya da hiç çiçek açmama durumu da söz konusu. Ayrıca hastalık etmenlerinin de arttığı gözleniyor. Sonuç olarak kayısıda yaklaşık yüzde 40'lık bir rekolte kaybı olacağı tahmin ediliyor.

Karadeniz Bölgesi'nde ise Ordu'nun yüksek kesimlerindeki fındık ağaçlarında yüzde 90'a yakın zarar tespiti var. Alçak kesimlerde don olayı söz konusu değil ve fındık ağaçlarının yüzde 70-80'inin bu alt kuşakta bulunması sebebiyle dondan etkilenecek fındık oranı yüzde 20 civarında tahmin ediliyor. Samsun ve Amasya'daki meyve ağaçlarında da yüzde 20 zarar oluştu. Kastamonu'da erkenci özelliği olan ve daha önceki tarihlerde havaların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle çiçek açan erik, badem, kiraz, elma ve armut ağaçlarında da zarar meydana geldi.

İç Anadolu Bölgesi'nde de Kayseri, Karaman, Kahramanmaraş ve Niğde'de meydana gelen don nedeniyle özellikle elma, kayısı ve kiraz ağaçlarının zarar gördüğü belirtiliyor. Kahramanmaraş-Elbistan'daki zararın yüzde 50 civarında olduğu tahmin ediliyor. Konya'da salçalık domates ve biber de dondan zarar gördü. Ancak kar yağışıyla birlikte oluşan rüzgar tarla bitkilerinin üzerinin örtülmesini engelleyerek zararı azalttı.

Akdeniz Bölgesi'nde Antalya'nın özellikle yüksek kesimlerindeki erik, şeftali ve armut ağaçlarına don zarar verdi. Dolu nedeniyle Mersin ve Adana'da taş çekirdekli meyveler ve bağlarda zarar görüldü. Osmaniye'de mısır, buğday ve narenciyede don zararı meydana geldi.

Ege Bölgesi'nde Denizli'de Trabzon hurması ağaçlarında yüzde 80, nar ağaçları ve sürgünlerde yüzde 70 zarar görüldü. Bağlarda yüzde 20 oranında kuruma bekleniyor. Elma, şeftali, kayısı, badem ve ceviz ağaçları da dondan zarar gördü. Manisa'da bağlarda, sebze fidelerinde, domates ve biberde zarar söz konusu. Özellikle bağlardaki zararın yüzde 70'e kadar çıkabileceği düşünülüyor. Bölgede hasar tespit çalışmaları devam ediyor. İzmir'de yüksek yerlerdeki kiraz başta olmak üzere bazı meyve ağaçları ve bağlarda yüzde 20 zarar oluştu. Afyon'da Merkez ile Şuhut'taki badem ve erik ağaçlarında yüzde 80 zarar var. Kiraz ağaçlarında da önemli derecede zarar söz konusu.

Önümüzdeki günlerde sigorta eksperleri ve hasar tespit komisyonlarının çalışmaları tamamlandıktan sonra kesin zarar oranlarının açıklanacağını dile getiren Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Özden Güngör, "Oda olarak 2015 yılında üretim yetersizliği nedeniyle, üretici gelirlerinde oluşacak düşüş, tüketici fiyatlarındaki artış ve ihracat konusunda görülecek sıkıntılara karşı hükümeti şimdiden uyarıyor ve ivedi önlem almaya çağırıyoruz." dedi.
CİHAN