50 milyon Facebook kullanıcısının bilgilerinin İngiliz veri analizi şirketi Cambridge Analytica tarafından, ABD başkanlık seçimleri ve İngiltere’nin AB’den ayrılması referandumunu etkilemek için kullanıldığı iddiası, sosyal medya devini yeni soruşturmalarla yüz yüze getirdi.

İngiltere Kişisel Verileri Koruma Temsilcisi Elizabeth Denham, Cambridge Analytica'nın Londra merkezinde arama yapma izni alabilmek için mahkemeye başvuracaklarını açıkladı. Amaç Facebook’ın kullanıcılarının hesaplarını korumak için yeterli çalışmayı yapıp yapmadığını tespit etmek.

İngiltere Parlamentosu Bilişim Komisyonu Başkanı Damien Collins de Facebook'un kurucusu ve CEO'su Mark Zuckerberg'e, iddiaları yanıtlamaya çağıran bir mektup gönderdi. Zuckerberg’in İngiliz Parlamentosu'nda, milyonlarca kullanıcının bilgilerini nasıl güvende tuttuklarını anlatması bekleniyor. Damien Collins mektubun sonunda Zuckerberg’den 26 Mart’a kadar yanıt beklediğini de belirtti.

Haber kanalı Bloomberg de ABD Federal Ticaret Komisyonu’nun Facebook’un uyuşma kararlarının şartlarını ihlal edip etmediğini ve Cambridge Analytica’nın kişisel verileri kullanmasına izin verip vermediğini soruşturduğunu duyurdu.

Bazı Kongre üyeleri de Mark Zuckerberg’in, ilgili komisyon önünde ifade vermesi gerektiğini savundu. “50 milyon Facebook hesabı çalındı, kaçırıldı, insanların yaşadıkları yere kadar öğrenildi” diyen Minnesota Senatörü Amy Klobuchar, “Zararın boyutları ne? Bu nasıl ve niye oldu? Bunları bilmek istiyoruz” dedi.

Haber kanalı Fox’a konuşan Beyaz Saray sözcü yardımcısı Raj Shah da Başkan Trump’ın, Amerikalıların kişisel bilgilerinin korunması gerektiğine inandığını söyledi ve “Kongre ya da diğer daireler konuyu araştırmak istiyorsa, bunu memnuniyetle karşılarız” dedi.

Facebook, verilerin önce İngiliz akademisyen Aleksandr Kogan'ın yarattığı bir uygulama ile toplandığını söylüyor. Uygulamayı indiren 270 bin kişi sadece kendi kişisel verilerinin değil, arkadaşlarıyla olan etkileşimlerinin de kullanılmasına izin vermiş. Facebook’un iddiası Kogan’ın kendi hukuki şartlarını ihlal ederek bu verileri Cambridge Analytica’ya verdiği yönünde.

Kogan’ın meslektaşlarına ABD’den, İngiltere’den, FBI’dan gelecek her türlü soruyu yanıtlayacağını söylediği belirtiliyor. Ancak şu ana kadar kendisiyle görüşme talep eden olmadı.

Yatırımcılar ise veri skandalına tepkili. Facebook’un hisse değeri neredeyse yüzde 10 düştü. Şirketin borsadaki kaybı milyarlarca dolarlık düzeye ulaştı.

İngiliz televizyon kanalı Channel 4 News ise Pazartesi günü gizli kameraya alınmış bir haber yayınladı. Kanalın muhabiri, Sri Lanka seçimlerini etkilemek isteyen bir müşteri kılığında Cambridge Analytica yöneticisi Alexander Nix ile buluştu. Habere göre görüşmede Nix, siyasetçilerin itibarını sarsmak için çekici kadınları kullandıklarını ya da bir siyasetçiye rüşvet için zengin müteahhit kılığında kişiler gönderdiklerini anlattı.

Yayından sonra Alexander Nix yazılı bir açıklama yayınladı ve yanıtlarının gülünç senaryo varsayımları üzerine olduğunu, görüşmenin saptırıldığını savundu. Nix, “Cambridge Analytica, tuzaklara, rüşvete veya 'aşk tuzağı' denilen taktiklere müdahil olmaz ve göz yummaz'' dedi.

Cambridge Analytica, pazarlama firmalarının ya da siyasi partilerin danışmanlık hizmeti almak için başvurduğu bir veri analiz şirketi. Tüketici, takipçi ve seçmen davranışlarını değiştirmek de çalışmalarıyla mümkün. Şirketin Brexit referandumunda dahi parmağı olduğu, konuşulan bir başka iddia.

Trump destekçisi kampanya bağışçısı Robert Mercer’in de Cambridge Analytica’nın kuruluşunda 15 milyon dolarlık mali kaynak sağlamış olması şaibeleri pekiştiren bir başka bilgi. Şirket’e atfedilen iddialar arasında Trump’ın başkanlık kampanyası için milyonlarca kişiye Facebook üzerinden kişiye özel mesaj yollamak dahi var.

Avrupa Birliği'nde (AB) ise Avrupa Parlamentosu'nun (AP) yanı sıra AB'nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu da soruşturma çağrısında bulundu.

Twitter'da bir paylaşım yapan AP Başkanı Antonio Tajani, "Zuckerberg'i Avrupa Parlamentosu'na davet ettik" dedi ve ekledi:

"Facebook 500 milyon Avrupalının temsilcilerinin önünde kişisel verilerinin demokrasiyi manipüle etmek için kullanılmadığını kanıtlamalı." 

Amerika'nın Sesi / BBC