Böylece merkezi Cenevre’deki Dünya Ticaret Örgütü ilk kez Başkan Trump yönetiminin aralarında müttefik ve rakiplerinin da olduğu bir dizi ülkeye uyguladığı gümrük vergilerine karşı karar almış oldu.
Başkan Trump ise bir çok kez ABD’ye adil davranmadığı gerekçesiyle Dünya Ticaret Örgütü’nü eleştirmişti.
Washington, 2018 yılında yaklaşık 200 milyar dolar değerinde Çin ithal ürününe uygulanan gümrük vergilerini yüzde 25’e çıkartmıştı.
ABD ve Çin arasında ticaret savaşını sona erdirecek kapsamlı bir ticaret anlaşmasının ilk aşaması ise bu yıl Ocak ayında imzalanmıştı. Anlaşmanın bu aşamasında Çin’in ABD’den daha fazla tarım, enerji ve sanayi ürünü satın alması ve fikri mülkiyet haklarıyla ilgili ABD’nin kaygılarını giderecek bazı adımlar atması karşılığında ABD de Çin ürünlerine uygulanan bazı gümrük vergilerini indirme kararı almıştı.
Ancak anlaşma ABD’nin yaklaşık 200 milyar dolar değerinde Çin ürününe koyduğu yüzde 25 ek gümrük vergisini kaldırmadı. ABD Maliye Bakanı Steven Mnuchin, bu vergilerin ancak ticaret anlaşmasının ikinci aşaması kapsamında müzakere edileceğini söylemişti.
Washington, vergilerin nedeninin Çin’in ABD şirketlerini teknoloji ve fikri mülkiyet transferine zorlaması olduğunu söylüyor.
Dünya Ticaret Örgütü’nün üç üyeli paneli ABD’nin vergilerinin yalnızca Çin’e uygulandığı ve ABD tarafından da üzerinde mutabık kalınan maksimum oranın üzerinde olduğu için DTÖ’nün kurallarını ihlal ettiği kararına vardı.
ABD Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer ise konuyla ilgili yaptığı açıklamada ‘‘Bu panelin raporu Trump yönetiminin dört yıldır savunduğu, DTÖ’nün Çin’in zararlı teknoloji uygulamalarını engellemekte yetersiz kaldığı söylemini doğruluyor’’ dedi.
Çin Ticaret Bakanlığı ise kararın ardından yaptığı açıklamada Pekin’in uluslararası ticaret örgütünün çok taraflı ticaret sistemini desteklediğini ve DTÖ’nün kurallarıyla uygulamalarına saygı duyduğunu belirterek Washington’un da aynısını yapmasını umduğunu kaydetti.
ABD, DTÖ’nün bu kararını temyize götürebilir. Ancak ABD daha önce DTÖ’nün temyiz organına yargıç atanmasını engellediği için, başvurusu yasal olarak geçersiz olabilir.
Panel, ABD’ye Çin’e karşı aldığı önlemleri yükümlülükleriyle uyumlu hale getirmesi çağrısı yaparken, öte yandan da tarafları uzlaşmaya çağırdı.
Başkan Trump, Çin’le iki yıl boyunca devam eden ticaret savaşında 500 milyar dolar değerinde Çin ürününe gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulundu. Ticaret anlaşmasının birinci aşamasının bu yıl imzalanmasının ardından ABD, 370 milyar dolar değerinde Çin ürününe hala ek gümrük vergileri uyguluyor.
Başkan Trump, DTÖ için ‘‘korkunç’’ ve ‘‘Çin yanlısı’’ yorumlarını yapmış ve ABD’yi örgütten çekmekle tehdit etmişti.
Trump, daha önce UNESCO ve Dünya Sağlık Örgütü’nden ABD’yi çekmişti.
