Ankara,
Amerika’nın şartlı ‘doğrudan görüşme teklifi’ ve BM
Güvenlik Konseyi’nin daimi 5 üyesi ile
Almanya’nın
Viyana’da yaptığı toplantıya paralel olarak sorunun, ‘diplomatik yollardan çözümü’ne katkı sağlamak için yoğun girişim başlattı. ABD
Dışişleri Bakanı
Condoleezza Rice ile son 48 saat içinde iki
telefon görüşmesi yapan
Dışişleri Bakanı Abdullah Gül,
İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki’yi “Önerilere hemen ‘hayır’ demeyin, fırsatı en iyi şekilde değerlendirin.” telkininde bulundu. Son gelişmelerin ardından sorunun askerî güç kullanılmadan çözümü konusunda ümitlenen Ankara,
Tahran’a, ortaya çıkan fırsatın değerlendirilmemesi durumunda Amerika’nın BM
Güvenlik Konseyi’nden İran’a karşı ağır
yaptırım kararları çıkarabileceği uyarısında da bulundu.
Abdullah Gül, Viyana’daki toplantının hemen öncesinde ve sonrasında Rice ve Mutteki ile
telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Rice, İran’la doğrudan görüşmelerde bulunma teklifini açıklamadan önce Gül, bu konu hakkında ayrıntılı bilgi verdi. Bakan, aynı saatlerde
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey
Lavrov’la Ankara’da konuyu ayrıntılı biçimde ele alıyordu. Rice, bir kez de toplantı bitiminde Gül’ü aradı. İran Dışişleri Bakanı da Gül ile telefonda görüştü. Gül, “Hemen ‘hayır’ demeyin, öneriyi değerlendirin. Gelişmeleri soğukkanlı biçimde değerlendirin.” telkininde bulundu.
Viyana üzerinden resmî bir ziyaret için Ankara’ya gelen Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Stenmeier de içeriği uluslararası kamuoyundan saklanan paket hakkında Gül’e ayrıntılı bilgi verdi. Gül, bütün bu temasların ardından, “Soğukkanlı hareket etme zamanıdır. Yeni fırsatlar var.” sözleriyle soruna diplomatik çözüm bulunabileceğini aktardı.
Ankara, ABD’nin son
açılımını, “İran ile Batı açıklamalarında ve yaklaşımlarında farklı retorik kullanıyor. ABD, açılımı ile İran’a karşı elimden geleni yapıyorum görüntüsü veriyor. Bunun değerlendirilmesi gerekir. Ama bu açılımın ardından çözüme ulaşılmazsa Amerika,
BM Güvenlik Konseyi’nde farklı yollara başvurabilir. Son adımlar bu çerçevede dikkatle ele alınmalı.” şeklinde değerlendiriyor. Ankara’da konuya ilişkin konuşan Almanya Dışişleri Bakanı Steinmeier de önerinin İran tarafından ciddi olarak değerlendirileceği kanaatinde olduğunu söyledi.
Rice: Cevabı acil bekliyoruz
BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri ve Almanya’nın,
uranyum programını durdurması karşılığında İran için hazırladıkları
teşvik paketinde anlaşmasının ardından gözler Tahran’a çevrildi. ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, dün yaptığı açıklamada, "Tahran, kaçınılmaz bir karar zamanında." dedi. Rice, İran'dan "birkaç ay değil, birkaç hafta içinde"
cevap beklediklerini söyledi. Rusya Dışişleri Bakanı
Sergey Lavrov ise İran'a herhangi bir mühlet tanınmadığını savundu. Lavrov, bu paketlerin ayrıca "askerî bir güç kullanımı içermediğini" de dile getirdi. İran'a
yakıt için alternatif formüller, Dünya
Ticaret Örgütü'ne üyelik gibi ticarî ayrıcalıklar ve güvenlik teminatları içeren paket, nükleer
kriz için "tamam ya da devam" niteliği taşıyor. Tahran’ın teşvikleri kabul etmesi halinde BM Güvenlik Konseyi'nde işleyen süreç askıya alınacak. Reddetmesi halinde ise muhtemel
ekonomik yaptırımları öngören süreç devam edecek. Dün İran adına tek açıklamayı yapan Atom Ajansı Başkan Yardımcısı
Muhammed Saidi, "Uranyum zenginleştirmeyi sürdüreceğiz." dedi.