Çırağan Sarayı'nda konuk cumhurbaşkanlarıyla ayrı ayrı görüşen Cumhurbaşkanı
Abdullah Gül, daha sonra makam aracının direksiyonuna geçerek
Afganistan lideri
Karzai ve
Pakistan lideri Zerdari'yi zirvenin yapılacağı otele götürdü. Gül'ün ev sahipliğindeki
Türkiye-Afganistan-Pakistan 6. Üçlü Zirvesi'nde güven artırıcı protokollere
imza atıldı.
Üçlü zirve,
İslamabad ile
Kabil arasındaki ilişkileri kopma noktasına getiren Afganistan'da
Taliban ile barış müzakereleri yürüten Barış Yüksek Konseyi Başkanı Burhaneddin Rabbani suikastından sonra Karzai ile Zerdari'yi ilk kez buluşturdu. Suikastın Pakistan'da planlandığını iddia eden Afganistan, Pakistan'ı ikili oynayıp aşırılık yanlısı
terörist gruplara
destek vermekle suçlamıştı. Bunu reddeden Pakistan yönetimi ise Afgan ve
Amerikan güçlerini, Taliban'ın sınır ötesinde düzenlediği saldırılara karşı önlem almakta yetersiz kalmakla itham etmişti.
Karşılıklı suçlamalarla tansiyonun yükseldiği bir döneme denk gelen
İstanbul zirvesinde güvenlik ve askeri durum hakkında görüş alışverişi yapıldı. Görüşmeler sonucunda, Rabbani suikastının aydınlanması için de üç
ülkenin istihbarat birimleri ortak
komisyon kurulmasına karar verildi. Üç ülke arasında Eğitim İşbirliği Protokolü ile Ortak Tatbikatlar ve Eğitim Kursları İcra Edilmesine Dair İşbirliği Protokolü imzalandı. Ayrıca İstanbul-İslamabad
tren hattının da yenilenmesi kararlaştırıldı. İki şehir arası
yolculuk 16 gün sürüyor. 6 ay sürecek çalışmaların ardından bu süre 10 güne düşecek. Liderlerin yanı sıra üç ülkenin genelkurmay başkanları ile
emniyet ve istihbarat teşkilatları yetkilileri de istişarelerde bulundu.
Üç lider basının karşısında yapıcı mesajlar vermeye özen gösterdi. Cumhurbaşkanı Gül, Afganistan ile Pakistan'ın birbirine bağımlı olduğuna işaret ederek dışarıdan Türkiye dahil ne kadar
yardım gelirse gelsin sorunların ancak iki ülkenin ortak iradesiyle aşılabileceği ikazında bulundu. Zirvedeki atmosferden memnuniyetini anlatırken iki ülke cumhurbaşkanlarının 2007'de ABD Başkanı G. Bush'un yanında el bile sıkışmadığını hatırlattı. Zerdari ise isim vermeden ABD'yi
hedef alarak
bölgeye yardımda bulunmak isteyen ülkelerden Türkiye'nin samimi olduğunu dile getirdi. Zerdari, "Türkiye'nin kılavuzluğu daha uygun." dedi. 2001'de Taliban'ı deviren Amerikan önderliğindeki NATO güçleri 2014 yılına kadar güvenliği Afgan güçlerine devrederek Afganistan'dan çekilmeyi planlıyor. Ancak Kabil'in Pakistan ile yaşadığı ihtilaf,
yabancı güçlerinin çekilmesinin ardından Afganistan'ın bir iç savaşa sürükleneceği yönündeki endişeleri artırıyor. İstanbul zirvesi, Afganistan'daki savaşın bitirilmesi yönündeki çabaları zaafa uğratan Af-Pak gerginliğini sona erdirmesi açısından ehemmiyet taşıyor.
The Guardian: İran, İstanbul konferansını sabote edecek
Türkiye, dün gerçekleştirilen
üçlü zirvenin ardından 20 kadar ülkenin katılacağı Afganistan için İstanbul
Konferansı'na ev sahipliği yapacak. Zirveye
Rusya, Çin, İran gibi Afganistan'ın bölge komşuları ile ABD,
Fransa ve
İngiltere gibi Batılı güçler katılıyor.
İngiliz Guardian gazetesinde konferans öncesinde yayımlanan bir analizde İran'ın, Afganistan'ın istikrara kavuşması için bölgesel
işbirliğini
teşvik etmek amacıyla düzenlenen konferansı bloke edeceği iddia edildi. Guardian'ın diplomasi editörü Julian Borger imzalı analizde İran'ın, özellikle
Suriye sebebiyle Türkiye ile ilişkilerdeki 'dramatik kötüleşme'ye karşın katılacağı konferansta "bozucu" rol oynayarak bölgesel bir anlaşmaya yönelik adımları bloke etmesinin beklendiğini yazdı. Borger, "İran'ın İstanbul'da, ABD'nin 2014 yılı sonuna kadar muharip askerlerin çekilmesinden önce Afganistan'ı istikrarlaştırma hedefine katkıda bulunacak herhangi bir sonucu sabote etmeye çalışması bekleniyor. Türk yetkililer, İran heyetinin,
Ankara'nın, bölgesel diplomasinin çekim merkezi olarak yükselişini bloke etmek için elinden gelen her şeyi yapacağına inanıyorlar." diye yazdı. Yazıda ayrıca İran'ın, dünkü Türkiye-Afganistan-Pakistan üçlü zirvesine katılmak istediğini ancak bu talebin Ankara tarafından "reddedildiğini" de ileri sürdü.