Viyana'daki diplomatlar, ABD'nin,
uranyum zenginleştirmeyi durdurması için varılacak bir
anlaşma çerçevesinde
İran'a 1990'lı yıllarda ilan edilen yaptırımları kaldırmayı önerdiğini belirttiler.
ABD yaptırımlarının tek taraflı kaldırılmasının, İran'a tarım teknolojisi ve
yolcu uçağı satışına izin verilmesini sağlayacağını belirten diplomatlar, bunun ABD'nin, sadece Avrupa'nın İran'a
Airbus tipi yolcu uçağı satmasına izin vermesi değil, ABD'de üretilen
Boeing yolcu uçaklarının da satışına izin vermesi anlamına geldiğini kaydettiler.
İran'ı terörizme
destek veren
ülke olarak değerlendiren ABD, 1990'lı yıllarda bu ülkeye ticari
ihraç ve ABD yatırımlarını yasaklamıştı.
"İran birkaç haftada
cevap vermeli"
ABD
Dışişleri Bakanı
Condoleezza Rice, İran'ın, nükleer programından vazgeçmesi yolunda Batı’nın
önerisine birkaç hafta içinde cevap vermesi gerektiğini söyledi.
Rice, Fox televizyonuna verdiği demeçte, İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in, 'ABD'nin İran'a yönelik 'yanlış bir hareketinin'
Körfez bölgesinden petrol sevkıyatını tehlikeye atacağı' yolundaki açıklamasıyla ilgili olarak, ''bu tür tehditlere çok fazla itibar etmememiz gerekiyor'' dedi.
İran'ın nükleer programına ilişkin sorunun çözümü için kesin bir takvim ve program saptayacak kişinin kendisi olmadığını belirten Rice, yine de bu meselenin 'aylar değil, haftalar içinde' çözülmesi gerektiğini kaydetti.
ABD ve müttefiklerinin, temmuz ayı ortalarında Rusya'da yapılacak G-8 zirvesi sırasında bir
yanıt bekleyip beklemediği sorusuna Rice, ''o zaman geldiğinde, nerede olduğumuzu göreceğiz'' diye cevap verdi.
AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana'nın pek yakında
teşvik paketini iletmek üzere Tahran'a gitmesi bekleniyor.
Öneri paketinde neler var?
Diplomatik kaynaklara göre, pakette, 'İran'ın, araştırma dahil uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin tümü ile ağır su reaktörüne ilişkin çalışmalarını derhal durdurması' talep ediliyor.
Ayrıca pakette, İran'dan nükleer tesislerde ani denetimleri öngören NPT (
Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması) ek protokolünü onaylaması ve sahip olduğu 3 bin kadar santrfüjde tespit edilen nükleer kirlenmeye ilişkin bilgi ve belgeleri Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na (IAEA) vermesi ve IAEA ile şeffaf
işbirliği yapması isteniyor.
Diplomatik kaynaklar, İran yönetimi bu istekleri yerine getirirse BM
Güvenlik Konseyi'nde bekletilen İran nükleer dosyasının geri çekileceğini ve herhangi bir işlem yapılmayacağını, ayrıca İran'ın, Dünya
Ticaret Örgütü'ne (WTO) üyeliğinin sağlanacağını ifade ediyorlar