Bu üslerden bir kısmı Soğuk
Savaş döneminden kalma ve
Avrupa'da bulunuyor. Ancak büyük bir çoğunluğu Orta
doğu’daki çatışma alanlarının ya göbeğinde ya da çok yakınında bulunuyor.
Ortadoğu’daki
ABD üslerinin bugünkü öncelikli amacı Tahran’ın eylemlerini göz hapsinde tutmak ancak
İran küresel bir “tehdit” söylemine dönüşmeden çok önce bu askeri birliklerin
bölgedeki varlığı hissediliyordu.
Georgetown Üniversitesi’nin Katar’da bulunan Uluslararası ve Bölgesel Çalışmalar Merkezi Direktörü Mehran Kamrava, ABD’nin birinci
Körfez Savaşı’ndan önceki dönemde Ortadoğu’da var olma isteğini üç sebeple açıkladı: “
Petrol kaynaklarını güvence altına almak,
İsrail devletinin güvenliğini sağlamak, ABD’nin çıkarlarına karşı tehditlerle mücadele etmek.”
KÖRFEZ ÜLKELERİ GÖNÜLLÜ
Körfez ülkelerinin de güvenlik politikaları kapsamında ABD’nin varlığını desteklediğini belirten Kamrava, ABD kuvvetlerinin gerektiğinde güç gösterisinde bulunma potansiyeline de sahip olduğuna dikkat çekti.
Kamrava, “Dolayısıyla üsler aslında İran yüzünden kurulmadı ama İran ABD’ye üs sayısını artırmak için ikna edici bir gerekçe sağlamış oldu. Bununla birlikte ABD’nin bu üslerle İran’ı çevrelediğini görmek için dahi olmaya gerek yok” diye konuştu.
Tahran’la tansiyonun 2012 başından itibaren yükselmesiyle İran’ın çevresindeki üsleri gösteren haritalar sosyal medya platformlarında yayılmaya başladı. Buna göre, 11
Eylül saldırılarından önce çoğunlukla Avrupa ve Doğu
Asya’da kümelenen ABD üsleri, son 10 yılda
Irak ve
Afganistan savaşlarının da bir sonucu olarak Ortadoğu’da yoğunlaştı.
Hali hazırda bölgede olan ABD güçleri de Suudi
Arabistan gibi ülkelerden çekilerek ABD yanlısı diğer Körfez ülkelerine taşındı.
125 BİN ASKER VAR, YERLERİ BELLİ DEĞİL
ABD’nin
Florida eyaletinde bulunan ordu Merkezi Karargahı’ndan (CENTCOM) edinilen bilgiye göre, İran’ın yakın çevresinde 125 bin kadar
ABD askeri bulunuyor. Bu askerlerin 90 bini Afganistan’da, 20 bini Yakın Doğu’daki başka ülkelerde, 15-20 bin kadarı ise
deniz araçlarında.
Ancak bu askerlerin bulunduğu ülkelerin konuyla ilgili hassasiyetleri doğrultusunda detaylı bir açıklama yapılamıyor. Sadece Beşinci Filo’nun Bahreyn’de olduğu, Arifjan, Bühring ve
Patriot üslerinin ise Kuveyt’te olduğu açıklanıyor.
Bunun dışında Umman,
Birleşik Arap Emirlikleri,
Türkiye, İsrail,
Türkmenistan ve Kırgızistan’da ABD güçleri olduğu biliniyor. ABD, Kafkaslar’da
Gürcistan ve Azerbaycan’la da yakın
işbirliği içinde.
Pakistan’ın NATO ikmal yollarını kapatmasının ardından,
Özbekistan,
Tacikistan gibi
Orta Asya ülkeleri daha da önemli hale geldi. ABD’nin bölgede kontrolü sağlamak için doğrudan Çin ve Rusya’yla rekabete girmesi yeni bir “Büyük
Oyun”la ilgili endişeleri güçlendirdi.
YÜZEN ÜS GELİYOR
Körfez’de, özellikle de Kuveyt’te 2012 yılında ABD askeri varlığında ciddi bir artış oldu. Bununla birlikte
Pentagon, son dönemde asıl önceliğinin yerel güçlerle işbirliği içinde çalışacak daha
küçük ve esnek birlikler olduğunu ifade etti. Yetkililer, Körfez’deki bu artışın amacının savaşa
hazırlık değil herhangi bir duruma hızlı tepki verebilmek olduğunu belirtti.
Karadaki üslerin dışında, ABD
Donanması 2012 yazında bir yüzen üssü de devreye sokmayı planlıyor. Bazı değişikliklerden geçirilen USS Ponce savaş gemisi donanma tarafından korsanlarla mücadele ve İran’ın kontrolü için kullanılacak. Fransa’nın nükleer enerjiyle işleyen savaş gemisi Charles de Gaulle de
Şubat ayında Körfez’e gönderilmişti.
Türkiye, İsrail,
Cibuti ve
Diego Garcia’daki ABD üsleri CENTCOM’un komutasında değil. Ancak İran’la bir çatışma anında buraların da kullanılması söz konusu.
Haritada gösterilen noktaların yanı sıra, ABD’ye ait küçük üsler ve diğer ülkelerde bulunan ABD askerlerinin kullandığı üsler de bulunuyor. Ancak bu üslerin yerleri konusunda tam bir
gizlilik söz konusu.