Birleşmiş Markalar Derneği'nin (BMD) yıllık faaliyet raporlarındaki verilere göre, tüm perakende sektöründe 2015 yılında yaklaşık 50 bin mağaza kapandı. 2014'te 450 bin adet olan mağaza sayısı, geçen yıl 400 binlere geriledi. Metrekare büyüklüğünde neredeyse 2012 yılı rakamlarına geri dönüldü. Buna karşın, Nielsen Perakende Endeksi 2015 Aralık ayı verilerine göre, sektörün bütününde son 12 aylık dönemde (enflasyondan arındırılmış rakamlarla) ciro bazında yüzde 11 büyüme gerçekleştirdiği görülüyor. Fiziki olarak küçülen sektörün cirolarda büyümesinin altından yatan nedenlerin başında metrekare verimliliğinin öne çıkması ve online ticaret var. AVM sektöründe yatırımların azalması da bir başka neden olarak gösteriliyor.

Perakende mağazacılığında yeni trendlerle ilgili DÜNYA'ya konuşan BMD Başkanı Sami Kariyo, sektörün mağazalaşmada ‘yamyamlık' olarak tanımladığı doygunluk noktalarına yaklaştığını söyledi. “Yan yana iki AVM var. Bazı markalar her iki tarafta da yer alıyor. Ama baktığınızda müşteri sadece bir tanesini seçiyor” diyen Kariyo, şöyle devam etti: “Artık bu yamyamlık etkisiyle büyümemizin 3-4 sene içinde doyma noktasına gelebileceğini düşünüyoruz. Markalar yüzünü daha çok yurtdışına çevirecek. Bu nedenle yurtdışı tanıtım toplantılarımıza çok fazla ilgi oluyor.”

Fiziki mağazalaşmadaki gerilemenin sadece Türkiye'ye özgü olmadığını, dünyada da trendin bu şekilde olduğunu kaydeden Kariyo, İngiltere'den örnek verdi: “İngiltere'de büyük markaların yer aldığı caddelere artık talep düşüyor. Büyük markalar metrekarelerini azaltıyor, yeni mağaza kiralamıyor. Çünkü e-ticaret ve multichannel gibi fiziki mağazanın ötesindeki kanallar çok yaygın. İngiltere'de tüm perakendenin yüzde 15 – 17'si artık elektronik olarak gerçekleşiyor. Dolayısıyla eskisi kadar çok büyük metrekarelere ihtiyaç kalmıyor. Türkiye'de de böyle olacak, metrekareler düşecek.”

Positive A Digital Approach firmasının yaptığı araştırmaya göre de mağazaların metrekare verimliliği online teknolojiler ile artacak. Positive'e göre 5 yıl içerisinde perakende markalarının e-ticaret siteleri, ciro bazlı mağaza sıralamasında ilk sıralarda yer alacak. Araştırmada şu ifadeler dikkat çekiyor: “Metrekare verimliliği perakendenin en sıcak konularından biri. Çok katlı mağazacılık artık verimli değil. Amerika'nın en ünlü markaları verimliliği düşük mağazaları kapatma kararı aldı. Ünlü bir İngiliz markası İstanbul / Bağdat Caddesi'ndeki mağazasını kapattı. Artan AVM maliyetleri nedeniyle markalar daha seçici. Düşük metrekarede daha çok ürün için mağaza içi çözümlere yönleniyorlar. In-store ordering (mağaza içi kiosk, dokunmatik ekranlar ile ürün satışını sağlayan sistemler) ve Click & Collect önümüzdeki yıl perakendecilerin en sık kullanacağı omni-channel çözümleri olacak. 5 yıl içinde, perakende markalarının büyüklükleri metrekare verimlilik oranı ile de ölçülecek.”

Türk perakende sektörünün 2023 hedefleri arasında yurtdışında 20 bin mağazaya ulaşmak var. Bu sadece 2023 hedefi olduğu için önemli değil, markaların Türkiye'de mağazalaşmanın doygunluğa ulaşmadan atılması gereken acil adımlardan da biri olarak görülüyor. 2014 itibariyle 141 Türk markasının 99 ülkede 4 bin 200 mağazası bulunuyor. Bu sayının yüzde 62'sini hazır giyim mağazaları oluşturuyor. Dünyada Türk markalarına ait mağazaların yüzde 70'i, yani 3 bin kadarı BMD üyesi firmalara ait. BMD'de de yurtdışında markaları bekleyen fırsatları üyelerine anlatmak için belirli aralıklarla ‘Yurtdışı Açılım Toplantıları' düzenliyor.

Verimlilik sadece Türk perakendecilerin değil, Türkiye'deki yabancılarından en büyük gündem konusu. Bu nedenle GAP, Bershka, Aldo, Zara gibi büyük markalar, yüksek kiralar nedeniyle İstanbul'un büyük caddelerindeki bazı mağazalarını kapatmışlardı. Yine mağaza kapatanların yanı sıra Türkiye'den çekilme kararı alanlar da var. İngiliz Top Shop'tan sonra yüksek metrekareli mağazalarıyla pazara giren Polonyalı ayakkabı markası CSS de Türkiye'den çekilme kararı aldı.

Perakende ve e-ticaret, sadece Türkiye'de değil, dünyada da en gözde sektörler arasında geliyor. Perakende sektörü içerisinde e-perakendenin hacmi payı dünya genelinde ortalama yüzde 7 seviyesinde. Bu oran, Batı Avrupa ülkelerinde yüzde 11 seviyesine ulaşmış durumda. Türkiye'de ise 2016 sonunda yüzde 2'ye gelmesi bekleniyor.

KAYNAK: SÖZCÜ