Milyonlarca öğrenciyi ve ailesini yakından ilgilendiren dershanelerin kapanmasıyla ilgili süreç, Anayasa Mahkemesi’nin gündeminde. Yüksek Mahkeme’nin vereceği karar, öğrenci ve aileler kadar Hazine ve Sosyal Güvenlik Kurumu’nu da (SGK) ilgilendiriyor. Dershanelerin kapanması durumunda devletin çok ciddi gelir kaybı olacak. Sadece SGK’nın prim kaybı yaklaşık 1 milyar TL civarında. Açık, Hazine tarafından karşılanacak. Vatandaşa yansıması ise zam ya da ek vergi şeklinde olacak.
Hükümetin ‘ben yaptım oldu’ mantığıyla çıkardığı dershane yasası, pek çok sosyal sorunun yanı sıra önemli ekonomik yükler de getirecek. Türkiye genelinde faaliyet gösteren yaklaşık 3 bin 600 dershanede 70 bin kişi istihdam ediliyor. Dershanelerin kapatılmasıyla birlikte bu kişilerin önemli bir bölümü işsiz kalacak. Böylece yaklaşık 300 bin kişilik atanamayan öğretmen ordusuna yeni isimler eklenecek.
Ayrıca her yıl mezun olan öğretmen adaylarının önemli bir kısmı devlet tarafından atanamıyor. Bu kişilerin bir bölümü, dershanelerde iş buluyor. Dershanelerin kapatılması durumunda atanamayan öğretmenlerin son istihdam kapısı da kapanmış olacak. Dershanelerin kapanmasıyla birlikte istidam piyasası da darbe yiyecek. İşsizler ordusuna yeni isimler eklenirken devletin sadece prim kaybı yıllık 1 milyar lira olacak.
Çalışma Bakanı Faruk Çelik’in MHP Kütahya Milletvekili Alim Işık’ın soru önergesine verdiği cevap, dershanelerin istihdam piyasasına katkısını, devlete ödediği pirim miktarlarını ve kapatılması durumunda ortaya çıkacak tabloyu gözler önüne serdi. Buna göre dershanelerin sağladığı istihdam, yıllar içinde artış gösteriyor. 2011 yılının Ocak ayında 55 bin kişinin çalıştığı dershanelerde 2013 sonu itibarıyla yaklaşık 71 bin kişi istihdam ediliyor. Dershanelerin ödediği pirim miktarı da düzenli olarak artıyor. 2011’de SGK’ya 602 milyon lira prim ödeyen dershaneler, 2012’de 778 milyon, 2013’ün ilk 11 ayında ise 865 milyon lira ödedi. Aralık ayı da dahil edildiğinde yıl toplamı ödenen SGK prim tutarı 953 milyonu buluyor. Bu rakamın 2014 yılı için 1 milyar lirayı aşacağı belirtiliyor.
Dershaneler, çalıştırdıkları kişilerin sigorta primlerinin yanı sıra devlete vergi de ödüyor. Bu eğitim kurumlarının kapanmasıyla birlikte devlet vergi gelirinden de olacak. Prim gelirinden olacak SGK’nın malî dengeleri ise zaten bozuk. Kurum, her ay Hazine’den aktarılan parayla emekli maaşlarını ödüyor. Hazine, 2013’te SGK’ya 27 milyarı devlet prim katkısı, 20 milyarı da açık finansmanı olmak üzere toplam 47 milyar lira yardımda bulundu. Bu tabloya rağmen dershanelerin kapatılması, SGK’ya yeni bir karadelik açılması anlamına geliyor.
Hükümetin toplumun her kesiminden yükselen itirazlara rağmen çıkardığı ve dershanelerin kapanmasını öngören yasa, muhalefet tarafından Anayasa Mahkemesi’ne taşındı. Konuyu gündeme alan Yüksek Mahkeme’nin vereceği karar merakla bekleniyor.
