“Lüküs hayat lüküs hayat Bak keyfine yan gel de yat Ne ömür şey, oh ne rahat Yoktur eşin lüküs hayat” Demişti yıllar önce Cemal ve Ekrem Reşit Rey kardeşler. Dizelerinde 1930’lu yıllarda ülkemizdeki Batı özentisini ve Boğaz kıyısındaki yalılardan Beyoğlu’ndaki apartmanlara hızlı geçişi iğneliyorlardı. O zamanlar yağlıboya tablolar, en gözde mobilyalar, aşçılar, uşaklar ile zenginlik teşhir edilirdi. Çünkü eşin dostun gece davetleri ve baloların ardı arkası gelmezdi. Devran döndü, devir değişti. Günümüz insanı evinden ziyade zenginliğini arabalarıyla sergilemeye başladı. Son yıllarda jeep tarzı arabaların gözde olması da bunun bir sebebi olsa gerek. Biz jeep dedik, ama siz ister dörtçeker deyin, ister 4x4 deyin, isterseniz de SUV deyin. Kadınların güvenli bulduğu için, erkeklerin ise prestij sebebiyle tercih ettiği düşünülen jeeplerin satışı ülkemizde Avrupa ülkelerine nazaran çok daha fazla rağbet görüyor... Ülkemizde 2000 yılında tüm otomobiller içinde %1,7 gibi bir orana sahip olan SUV sınıfı araçlar bugün %6’lara çoktan ulaştı bile. Bu rakamlar son 5 yılda jeep satışlarının %300’ün üzerinde arttığını gösteriyor. Bu artışın sebebini merak edip konuyu öğrenmek istediğimizde farklı kesimlerden çok ilginç bilgiler çıkıyor karşımıza. Yani herkes “lüküs hayat merakı” demiyor. Mercedes-Benz’in Otomobil Satış Kısım Müdürü Şükrü Bedikhan, büyük arabalara rağbeti birkaç başlıkta açıklıyor. Bunlardan ilki; oturma pozisyonu daha yüksek ve daha heybetli araçların, sürücünün güven duygusunu artırdığı ve trafikte hemen fark edildiği için prestij kazandırdığı düşünülüyor. Bedikhan, bu tip araçların belirli bir yaşam tarzını karakterize ettiği için de önemli bir satın alma sebebi olduğunu belirtiyor. Jeep tarzı otomobilleri bayanlar da erkekler kadar çok tercih ediyorlar. Ülkemizde kadınların araba kullanma merakı hiç yok denecek kadar az. Ya küçük ya da jeep tarzı büyük otomobilleri kullanarak, direksiyona daha fazla hakim görünmek istiyorlar. Bir de otomatik vites olunca değmeyin bayanların sürüş keyfine. Subaru Marka Müdürü Çınar Noyan ise her bütçeye uygun bir 4x4 bulunmasının sektördeki rekabeti artırdığını düşünüyor. Ayrıca sadece büyük arazi araçları değil, klasik sedan otomobiller de 4x4 uygulamasına başladı. Sürekli yeni modellerin piyasaya sunulmasıyla da gelecek dönemdeki rekabetin kıyasıya bir yarış olacağı yapılan tahminler arasında. Birçok teknolojide Avrupa’nın gerisinde duran Türkiye, SUV satışlarında Avrupa’yı solladı. Avrupa ülkelerinde yaşayanlar küçük araba kullanıyorlar; çünkü şehirler küçük ve kalabalık olduğu için park sorunu yaşamak istemiyor. Ayrıca insanlar işlerine ve ihtiyaçlarına uygun arabalar alıyor. Bizde ise durum çok daha farklı. Biz gösterişli arabalar kullanmayı yeğliyoruz. Öyle ki servetimizin son kuruşuna kadar arabalara yatırım yapıyoruz. “Almışken en iyisini almalıyım” anlayışı yaygın olduğu için de her yere arabayla gidiyoruz. Bu durum neye alamet, net bir şey söylemek mümkün değil; ama Noyan, iş ve yaşam mekânlarının şehir merkezinden uzaklaştıkça kullanıcıların daha konforlu, daha dayanıklı ve daha güvenli buldukları 4x4’lere yöneldiğini vurguluyor. Yani bir anlamda yaşam tarzı ve konfor anlayışı değişince kullandığın arabanın da değişmesi gerekiyor! ABD’de ise durum biraz daha farklı. Yılda 11 milyon arabanın satıldığı ABD’de 6 milyona yakın jeep tarzı büyük otomobiller rağbet görüyor. Aslında bunun sebebi de çok açık. ABD’de arazi büyük, çiftlik yaşamı tercih ediliyor, insanlar daha iri vs... ABD’nin dışında İsveç, Norveç ve Danimarka’da da büyük otomobillerin kullanımı yaygın. Burada unutulmaması gereken bir diğer önemli konu da eskiye göre SUV’ların satışlarının daha uygun fiyatlarda olması. Otomotiv pazarına baktığımızda iyi bir binek araç ile SUV araç fiyatlarının yakınlaştığını görüyoruz. Pazara giren yeni markaların yanı sıra mevcut markalar da daha cazip fiyatlarla yeni modelleri müşteriye sunuyor. Son 10 yılda jeeplere ilginin artmasıyla “arazi aracı” kalıbından iyice sıyrıldı. Artık jeepler şehir insanının rahatlıkla kullanabileceği ebatlarda ve konforda dizayn ediliyor. Üstelik dizel yakıtlı modeller birbirinden farklı alternatifleriyle alıcıların beğenisine sunuluyor. Bakalım bu ‘lüküs hayat’ şehir insanına daha neler yaptıracak? Jeep kullanmak statü kazandırır mı? Doç. Dr. Kemal Sayar: Kimse sizin hangi evde oturduğunuzu bilmiyor; ama hangi arabaya bindiğinizi biliyor. Dolayısıyla da bindiğiniz araç zenginliğinizi ve gücünüzü sergilemenin en kolay yolu. Güç ve para insana sosyal statü kazandırabilir. Erkekler büyük arabalara binmenin getireceğini zannettiği güç ve başarıya aldanıp rağbet edebilir. Kadınlarsa biraz daha farklı. Rekabetçi ruha sahip kadınlar saldırgan trafik ortamında kendilerini hem daha kolay savunabileceklerini düşünüyorlar hem de “kadın dediğin küçük araba kullanmalı” diyen tipolojiye itiraz etmiş oluyorlar. İnsanlar sosyal mukayese yöntemiyle neyin statü getirdiğine inanırlar. Örneğin; herkesin jeepe bindiği bir toplumda jeepe binmek bir statü göstergesi değildir. Dolayısıyla yakınınızdaki insanların sahip olamadığı bir şeye sahip olmak statü kazandırır. Eric Fromm’un dediği gibi “Olmak ya da sahip olmak”… Bizler artık “Ol”manın sevdasından vazgeçtik, içimizdeki boşluğu “sahip olmak”la dolduruyoruz. ZAMAN/CUMARTESİ