8 SORUDA MORTGAGE (TUTSAT) 1- Müşteri işsiz kaldı, kredi ödeme cetvelinde aksaklık yaşandı? Ne olacak? 90 günlük gecikme faizli sürenin ardından kredi veren kuruluşların icra takip hakkı var. Ancak hemen icraya gitmek yerine tüketiciye ödeme cetveliyle ilgili farklı alternatifler sunabilir. İcra yolu takip edilirse ev satılıp tüketicinin o döneme kadar ödediği para iade edilecek. 2- 30 yıllık krediye imza atan bir kişi onuncu yılda hayatını kaybetti. Bu durumda mirasçıları ödemeye devam etmek istemezse ne yapılacak? Mirasçılar ödemeye devam etmek istemezlerse konut banka tarafından satılacak. Ölen kişinin ödediği para mirasçılarına verilecek. Hayat sigortası, kredi kullanan kişinin vefat ya da maluliyet durumunda kalan tüm kredi borcunun sigorta şirketinden tahsilini sağlıyor. 3- Eski ve bitmemiş konutlar için sistem uygulanacak mı? Eski konutlarla ilgili herhangi bir şart getirilecek mi? Eski ve bitmemiş konutlara da tutsat kredisi verilecek. Ancak kat mülkiyeti ve ruhsat gibi sorunlarının olmaması gerekiyor. 4- Anapara ve faiz dışında kredi alırken tüketicinin ne gibi maliyetleri olacak? Müşterilerin özelliklerine göre çok değişken fiyat politikaları olacak. Kredi veren kuruluşlar bu durumu göz önüne alarak başvuru sırasındaki komisyon ücretlerini düşük ya da yüksek tutabilecek. Mevcut konut kredilerinde olduğu gibi belli bir sigorta (hayat, mortgage sigortası-PMI, tapu sigortası vb.) maliyeti olacak. Başka bir krediden faydalanmak için mevcut kredi hesabı kapatılmak istendiğinde Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu ödenmeyecek. Bunlar dışında ekspertiz ücreti gibi belirli maliyetler olacak. 5- Sistemle birlikte yürürlüğe girecek değişken faiz uygulanması hakkında bilgi verebilir misiniz? Değişken faizli sistemde kişinin ödediği aylık taksit miktarı yıllar geçtikçe değişebilecek. Tüketicinin ve kredi veren kuruluşun haklarının korunması adına TEFE, TÜFE gibi alt ve üst limitler belirlenecek. Örneğin iki yıl sabit ödemeden sonra taksit miktarlarında endeks dikkate alınarak ayarlamalar yapılacak. 6- Ayda 900 YTL maaş alan bir memur sistemden faydalanabilir mi? Kira öder gibi uzun vadeli konut sahibi olmak için ülkede kredi faiz oranlarının aylık yüzde 0,5 yıllık yüzde 6-8 seviyelerine gelmesi gerekiyor. Her şey iyi giderse bu faiz oranlarının 2010 yılından sonra görülebileceği belirtiliyor. Bu da 900 YTL maaşlı birinin konut sahibi olmasına imkan sağlayacak. 7- Kişinin aylık geliri kredi veren kuruluşlarca dikkate alınacak mı? Kredi talep edenlerin belirli bir gelir seviyesine sahip olması gerekiyor. Amerika'da aylık taksit miktarının kişinin gelirinin yüzde 30'u seviyesinde olması isteniyor. Türkiye'de de taksit miktarları belirlenirken aylık gelirin yüzde 30'u seviyesinde olmasına dikkat edileceği belirtiliyor. 8- Tutsat hangi meslekleri ortaya çıkaracak? Konutların fiyat tespitini yapan değerlendirme uzmanlarının sayısı artacak. Ayrıca aracı denilen brokerler oluşacak. Bayi ağı geniş olan emlak şirketleri broker gibi çalışacak. Sistemin istihdama katkısı olacak. Konut üretimi artmazsa fayda getirmez Kira öder gibi taksitle ev sahibi olma imkanı getiren mortgage için geri sayım başladı. Ancak bankacılar sistemin dar gelirlilere umut olarak sunulmasına tepki gösteriyor: "Faizler sıfırlansa, vade 50 yıla çıksa da konut yapımında genişleme olmazsa söylenilenler hayal."