Geçmişteki hatalardan
ders çıkaran
BDDK,
bankaları muhtemel
kriz senaryolarına göre
test ederek her türlü riske karşı, daha gerçekleşmeden hazır hale getirebilmek için
sanal şok yöntemine geçti.
Sistemdeki bütün bankaları mercek altına alan
sektörün otoritesi, senaryolar üreterek bankaları tek tek 'sanal test'ten geçiriyor. Faiz ve kur oynamalarının etkilerini masaya yatıran BDDK, reçeteler hazırlıyor. Örneğin kurul,
faizlerdeki 1 puanlık artış ihtimalinin her banka için ne tür sonuçlar doğurabileceğini
hesap ediyor. Neticeye göre bankalarla irtibata geçerek, "Bir puanlık faiz artışında bankanız şu şu zararlara uğrayabilir. Gerekli
tedbirleri almamanız risk doğurur" uyarısında bulunuyor. Aynı hesaplar daha farklı oranlar için de hazırlanıyor.
Uzmanlara göre Üst
Kurul, her bankada bulunan 'risk
yönetimi' birimlerinin yapması gereken işleri kendi bünyesinde de yaparak, bir anlamda sektöre yol gösteriyor. Risk senaryoları faiz oranlarının yanı sıra döviz kurları için de gündeme alınıyor. Sözgelimi Üst Kurul, bir bankanın kurlardaki belli bir artış karşısında durumunun ne olacağını değerlendiriyor ve uygulanan sanal test sonrasında bankaya, "
Dolar şu an 1,450 YTL seviyesinde, ancak 1,650'ye çıkarsa açık pozisyona düşebilirsiniz. Şimdiden dövizle borçlanmanızı tekrar gözden geçirin ve gerekli tedbirleri alın." diye ikazda bulunuyor. BDDK yetkilileri kriz senaryoları oluşturarak bankaları muhtemel risklere karşı tedbir almaya zorladıklarını belirterek daha önce yaptıkları uyarıların karşılığını mayıs ve haziran aylarında yaşanan türbülansta aldıklarını belirtiyor. Yetkililer sanal kriz
uygulaması ile bankaların
ekonomik krizlere dahi hazırlıklı hale geleceğini dile getiriyor. Ekonomik buhranlardan ilk önce ve en derin bir şekilde bankacılık sektörünün etkilendiğini ve büyük zararlar gördüğünü belirten uzmanlar, 2001 krizinde
finans kesiminin uğradığı tahribatı buna örnek gösteriyor. Sabit kur rejimi zamanında yüksek miktarlı pozisyon açıklarına sahip olan özel bankalar ile devasa görev zararı taşıyan
kamu bankaları, 2001'deki krizde büyük zarara uğradı. Pek çok banka
tasfiye edildi, birleşti, küçüldü veya el değiştirmek zorunda kaldı. 20'den fazla banka
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (
TMSF) devredilerek kapandı. Yaklaşık 40 bin bankacı işsiz kalırken, vatandaşın sektöre olan güveni de zedelendi. Krizden bir yıl sonra finans sektöründe faaliyet gösteren banka sayısı 61'den 54'e düşmüştü. Sektördeki toplam şube sayısı 6 bin 106'ya geriledi. Ancak istikrar ve güven ortamının yeniden tesisinin ardından, şartlar bankalar lehine değişti.
Bankacılık yükselen bir değer haline gelerek, yeniden büyümeye ve güçlenmeye başladı. 2001 yılında 117 milyar dolar olan bankaların aktif büyüklüğü geçen yıl bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 30 oranında artış göstererek, 397 milyar Yeni Türk Lirası'na ulaştı. Bugün itibarıyla, aktifler 445 milyar yeni lirayı aşmış durumda.
Çinlilere bankacılığı öğreteceğiz
Bankalara yönelik tedbirlerini her geçen gün artıran BDDK, yurtdışı bağlantılarını da güçlendiriyor. Son olarak Çin Bankacılık Denetim ve Yönetim Komitesi ile ikili
işbirliği yapan Üst Kurul, bankacılık alanında işbirliğine gitti. Bu
ülkeye şube açan
yerli bankaların takibinin yanı sıra iki ülke arasında bilgi paylaşımını da üstlenecek. Bir yetkili Çin'in Türk bankacılık sektörünü yakından takip ettiğini belirterek, hem
kredi sorununu çözmek hem de Türk bankacılık sektörünün tecrübesinden yararlanmak istediklerini söyledi. Üç yıl önce göreve başlayan Komite bankacılık ve finans kuruluşlarıyla ilgili denetim ve yönetim sisteminden ve yöntemin saptanmasından sorumlu. Komisyon, Çin finans sektörünün en büyük
baş ağrısı olan tahsil edilemeyen borçlarla uğraşıyor.
İngilizce dergi ocakta çıkıyor
Bankacılık sisteminin otoritesi konumundaki BDDK, şimdilerde medya dünyasına da adım atmanın telaşı içinde. Sektörle ilgili kitaplar yayınlayan BDDK, bir de dergi çıkarmaya hazırlanıyor. Adı henüz konulmayan dergi, sayfalarında
iletişim, finans, bankacılık ve makro iktisat konuları üzerine akademik çalışmalara yer verecek. Dergide üniversite hocalarının yanı sıra sektör temsilcilerinin yazıları yayınlanacak.
Türkçe ve İngilizce olarak altı ayda bir yayınlanacak derginin yılbaşından itibaren okuyucuları ile buluşması bekleniyor. Amaçlarının sektördeki entelektüel kapasiteyi artırıcı yayın yapmak olduğunu dile getiren BDDK yetkilileri 2 bin adet basılacak derginin gazeteler, üniversiteler ve banka genel müdürlerine gönderileceğini belirtiyor.
TÜRKİYE'DE BANKACILIK SEKTÖRÜ
Banka sayısı: 47
Şube sayısı: 6,575
Çalışan sayısı: 140,888
Özkaynaklar: 40,6 milyar YTL
Aktif **: 444,9 milyar YTL
Kar*: 4,2 milyar YTL
(*)
Eylül 2006 itibariyla, (**) ilk 5 ay
zaman