Türkiye’nin en büyük doğalgaz tedarikçisi ve dağıtıcısı konumundaki BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ), içine girdiği mali kriz nedeniyle personel maaşlarını bile ödeyemez duruma geldi. Petrol fiyatlarına endeksli doğalgaz ithalatının yüksek oranda artması, kamu kurum ve kuruluşları başta olmak üzere özel sektörden borçlarını tahsil edememesi BOTAŞ’ı adeta batma noktasına getirdi. Ticari alacaklarını tahsil edememesi nedeniyle BOTAŞ, personel maaşlarını ödeyebilmek için yüksek faizli banka kredileri çekmeye başladı. İşte bu karanlık tablo geçen hafta içinde BOTAŞ’ın hesaplarını denetleyen KİT Komisyonu’nda gündeme geldi. Komisyonda, BOTAŞ’ın borçlarını tahsil etmesi için önlemlerin artırılması istendi. BOTAŞ MAAŞLARI BİLE KREDİYLE ÖDÜYOR BOTAŞ’ın tahsil edemediği borç tutarı son 5 yılda rekor seviyeye ulaştı. Net rakamın 7 milyar 731 milyon YTL’yi bulduğu belirtilirken, BOTAŞ’ın borçlarını tahsil edememesi durumunda gaz ithalatı yapamaz duruma geleceği ifade edildi. BOTAŞ’ın borçları tahsil edemediği için doğalgaz ithalatını da bankalardan finansman kredisi alarak yaptığı ifade edildi. BOTAŞ’ın mali kriziyle ilgili olarak en sancılı nokta ise geçen hafta KİT Komisyonu’nda dile getirildi. CHP Adana Milletvekili Kemal Sağ, BOTAŞ yöneticilerine, "BOTAŞ, şu ana kadar personel ücretlerinin ödenmesi için bankalardan kredi aldı mı? Aldıysa ne kadar aldı? Geri ödeme ne zaman?" diye sordu. BOTAŞ yöneticileri ise bu soruya detaylı cevabı yazılı olarak vereceklerini açıklarken, bu durumun doğru olduğunu da sözlü olarak itiraf ettiler. YASAL DÜZENLEME MECLİS GÜNDEMİNDE BOTAŞ , alacaklarının tahsilinin hızlandırılması için 6183 sayılı kanun kapsamından çıkarılmasını istedi. Enerji Bakanlığı’nın da onay vermesiyle birlikte kanun tasarısı hazırlandı ve Meclis’e gönderildi. Kanun tasarısının Meclis Genel Kurulu’nda kabul edilmesiyle birlikte BOTAŞ borçlarını daha kolay tahsil edecek. İŞTE O BORÇLAR KİT Komisyonu’nda BOTAŞ’ın kurumlardan tahsil edilmeyen alacakları 15 Mayıs 2006 tarihi itibariyle önemli miktarlara ulaştığını kaydedilirken, kurum bazında ana para ve gecikme cezası tutarları da gözler önüne serildi. BOTAŞ’a kurumlar, ceza faizleriyle birlikte 7 milyar 731 milyon YTL borç taktı. Komisyonda Türkiye’nin doğalgaz talebini karşılamak için büyük yatırım projeleri üstlenen BOTAŞ’ın bu projeleri gerçekleştirebilmesi ülke genelinde giderek artan enerji talebine paralel olan doğalgaz açığının karşılanması için alacaklarını zamanında tahsil etmesinin şart olduğu vurgulandı. BOTAŞ’a takılan borçların dökümü şöyle: Toplam borç: 7 milyar 731 milyon YTL EÜAŞ-HEAŞ: 6 milyar 784 milyon YTL İZGAS: 81 milyon YTL EGO: 780 milyon YTL YİD: 9 milyon YTL ÖZEL SEKTÖR: 77 milyon YTL BORÇLAR TAHSİL EDİLMEZSE GAZ İTHALATI YAPILAMAZ BOTAŞ’ın mali yapısını denetleyen Başbakanlığa bağlı Yüksek Denetleme Kurulu (YDK) da BOTAŞ’la ilgili “acı tablo”yu ortaya koydu. YDK hazırladığı raporda, BOTAŞ’ın mali durumunun çökme noktasında olduğuna işaret ederken acilen bu duruma müdahale edilmesi gerektiğini ifade etti. YDK, BOTAŞ’a kamu kurum ve kuruluşlarının ve özel sektörün taktığı borçları tek tek ortaya koydu ve bu borçların tahsil edilememesi durumunda BOTAŞ’ın önümüzdeki dönemde gaz ithalatı yapamayacağını ifade etti. EGO’nun borcu hızla artıyor EGO'nun tüm uyarılara rağmen borç tasfiyesine yönelik toplantı ve çağrılara kayıtsız kaldığını ifade eden BOTAŞ Yöneticileri, EGO'nun borç stokunun hızla artmaya devam ettiğini, sadece son 4 ayda 247 milyon YTL yeni alacak oluştuğunu vurguladılar. BOTAŞ'a yüksek düzeyde borcu bulunan İzmit Gaz Dağıtım AŞ'nin (İZGAZ) ise kış dönemlerinde 400 bin dolar, yaz dönemlerinde de 200 bin dolar ödemek kaydı ile 2008 yılı başından itibaren ödemelerini iki katına çıkaracağını da taahhüt ederek, ABD Doları bazında libor + yüzde 2 faizi ile birlikte borçlarının taksitlendirilmesini talep ettiği vurgulandı. BOTAŞ, komisyonda İZGAZ'ın Mayıs 2006 itibariyle 81 milyon YTL borcu kaldığını bildirdi. Doğalgaz banka kredisiyle alınıyor Elektrik üretim AŞ’nin 1997 yılından beri BOTAŞ’a doğalgaz borcunu düzensiz bir şekilde ödediğini belirten YDK, BOTAŞ’ın borçlarını ödemesinde finansman sıkıntısı had safhaya geldiği ve bu durumu çözmek için doğalgaz ithalatı için bankalardan finansman kredisi kullanma yoluna gittiğini kaydetti. BOTAŞ’ın ticari alacaklarını vadesinde tahsil edememesi nedeniyle Hazine’ye olan temettü ve benzeri yükümlülüklerini yerine getiremediğine işaret eden YDK, BOTAŞ’ın cari harcamaları için ihtiyaç duyulan finansmanını, yüksek faizle temin edilen kredilerle karşılamaya başladığını vurguladı. YDK raporunda, BOTAŞ’ın içinde bulunduğu mali krizin aşılması ve sözleşmeden doğan haklarının korunması için, borçlarının acilen tedarik edilmesi gerektiğini ifade etti. Borçlar neden ödenmiyor? BOTAŞ yöneticileri, doğalgaz satışından kaynaklanan alacakların yüzde 99'unun kamu kurumlarından olduğunu, icra uygulaması yapılamadığı için tahsilatın da mümkün olamadığını vurguladı BOTAŞ Yöneticileri, doğalgaz alacaklarının yüzde 99'unun kamu kurumlarından olan alacaklar olduğuna işaret ederek, bu borcun yüzde 88'inin Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), ve Hamitabat Elektrik Üretim Ticaret AŞ'den (HEAŞ) olan alacaklar olduğunu ifade ettiler. BOTAŞ yöneticileri borçların neden tahsil edilemediğini ise şöyle vurguladılar: *Alacaklı olunan firmaların kamu kuruluşu olması nedeniyle İcra İflas Kanunu Hükümleri'nin uygulanmasına yönelik bir işlem yapılamaması. *Hazine Müsteşarlığı ve Enerji Bakanlığı nezdinde bir çok defa üst düzey toplantılar yapılmış sorunlara çözüm aranmış olmasına karşın söz konusu toplantılardan bu güne kadar çözüme yönelik sonuç alınamaması. * İlgili kurumlara bildirilmesine rağmen EGO yapısını kurumsallaşmaya başka bir deyişle şirketleşmeye açmamakta direnmesi, EPDK'nın öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmeyen EGO'nun konunun çözümüne yönelik davet edildiği toplantılara kayıtsız kalması. ÖZEL SEKTÖR DE ÖDEMİYOR BOTAŞ’a borç takan özel kuruluşlar arasında Toprak Holding’e özel bir sayfa hazırlayan YDK, holdingin finansman sıkıntısı dikkate alınarak her yıl alacak tutarı BOTAŞ tarafından ödeme planına alındığını ancak holdingin borcunu vadesinde ödemediğine işaret etti. Holdingin borcunu devamlı olarak erteleme yoluna gittiğinin vurgulandığı raporda, "Holdingin borcunu sürekli ertelemesi suretiyle alacak tutarında azalış yerine artış olmuştur. Söz konusu şirketten alacak tutarları son beş yılda 7 milyon 814 bin YTL’ye yükselmiştir" denildi. Raporda, Toprak Holding’in son 2000 ile 2004 yılları arasındaki borçları şöyle sıralandı: 2000 yılında 946 bin YTL 2001 yılında 5 milyon 107 bin YTL 2002’de 5 milyon 321 bin YTL 2003’de 5 milyon 781 bin YTL 2004 yılı sonu itibariyle 7 milyon 814 bin YTL BUGÜN