Tür­ki­ye­’de gı­da zam­la­rı tar­tış­ma­sı bit­mi­yor. Dün­ya­da gı­da fi­yat­la­rı sü­rek­li dü­şer­ken, Tür­ki­ye­’de hız­la ar­tı­yor. Bu ar­tış­la­ra gös­te­ri­len ‘ku­rak­lı­k’ açık­la­ma­sı, ar­tık bu zam­la­rı izah et­me­ye yet­mi­yor.

Dün­ya Gı­da Ör­gü­tü (FA­O) ta­ra­fın­dan ya­yın­la­nan “Gı­da Fi­yat En­dek­si” ve­ri­le­ri­ne gö­re, Ka­sım ayın­da En­deks ge­çen yı­lın ay­nı dö­ne­mi­ne gö­re yüz­de 6.4 ge­ri­le­ye­rek 192,6 pu­an ol­du. Tür­ki­ye­’de ise bu ra­kam 272 se­vi­ye­si­ne fır­la­dı. Ra­kam­la­ra gö­re, son 11 yıl­da dün­ya­da gı­da fi­yat­la­rı yüz­de 92 ora­nın­da ar­tar­ken, ay­nı za­man di­li­min­de Tür­ki­ye­’de yüz­de 172 ora­nın­da art­tı.

FA­O’­nun ve­ri­le­ri­ne gö­re, son bir yıl­lık dö­ne­me ba­kıl­dı­ğın­da ise dün­ya­da gı­da fi­yat­la­rı dip ya­par­ken, Tür­ki­ye­’de enf­las­yo­nu zıp­la­ta­cak oran­lar­da ar­tış gös­ter­di. Me­se­la bu dö­nem­de dün­ya­da süt ve süt ürün­le­ri yüz­de 29 ora­nın­da dü­şer­ken, Tür­ki­ye­’de yüz­de 26 art­tı. Dün­ya­da bit­ki­sel yağ fi­yat­la­rı yüz­de 17 aza­lır­ken, Tür­ki­ye­’de zey­tin­ya­ğı bir yıl­da yüz­de 18, Ay­çi­çek ya­ğı ise yüz­de 5 zam­lan­dı.

Yi­ne dün­ya­da şe­ker fi­yat­la­rı yüz­de 8 iner­ken, Tür­ki­ye­’de yüz­de 10 zam­lan­dı. FA­O’­nun ve­ri­le­ri­ne gö­re dün­ya­da hu­bu­bat yüz­de 6 ora­nın­da dü­şer­ken, Tür­ki­ye­’de pi­rinç yüz­de 37, no­hut yüz­de 21, fa­sul­ye yüz­de 32 zam­lan­dı.

Dünyada gıda fiyatları bu kadar düşmüşken Türkiye’de ise, enflasyonu yükselten en büyük neden gıda fiyatları oldu. Son bir yılda fiyatı en çok artan ürünler başında yüzde 133 ile fındık olurken, bu sıralamayı yüzde 127 ile kuru kayısı, yüzde 61 ile kuru incir, yüzde 48 ile Antep fıstığı izledi.

Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Başkanı İbrahim Yetkin ise, aracılar nedeniyle gıda fiyatlarının arttığını vurgulayarak, üretici birliklerine ‘Fiyatları düşürün’ diye seslendi. İbrahim Yetkin, şunları söyledi: “Avrupa’da çiftçiler kooperatife üyeler. Kooperatifler üreticiden aldığı ürünleri direk tüketiciye satıyor. Böylece fiyatlar yükselmiyor. Türkiye’de ise aracılar yüzünden gıda fiyatları 4-5 kat artıyor. Çiftçi ürününü ucuza satıyor fakat tüketici pahalı yiyor. Burada üretici de tüketici de zarar görüyor.”

Şemsi Bay­rak­tar, “Tar­la­da, bah­çe­de ol­duk­ça dü­şük fi­yat­lar­da sey­re­den ürün­ler, mar­ket­te 4-5 ka­ta va­ran oran­lar­da sa­tı­lı­yor. Üre­ti­ci­nin ye­ri­ni pi­ya­sa ak­tör­le­ri­nin al­ma­sı, fi­yat­la­rı spe­kü­las­yo­na açık ha­le ge­tir­mek­te­dir”dedi.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar dünyada gıda üretiminde artış yaşanırken, Türkiye’de doğal afetler nedeniyle gıda arzında bir sıkıntı yaşandığını bu nedenle Türkiye’de gıda fiyatlarının giderek arttığını söyledi. TZOB Başkanı Bayraktar, Türkiye’de gıda fiyatlarının artmasının nedenlerini şöyle sıraladı: “Çiftçi başına düşen üretimin küçük miktarda olması, üreticinin güçlü ekonomik örgütlenmemesi, taşıma ve depolama sistemlerinin yeterince gelişmemiş olması gibi nedenler fiyatları artırıyor.”