Başbakan Erdoğan'ın çılgın proje olarak adlandırdığı ikinci boğaz Kanal İstanbul, günde 150-160 gemilik trafik hedefiyle benzeri Panama Kanalı'nın dört katı gemiye ev sahipliği yapacak. Kanalın yıllık olarak en az 5 milyar dolar gelir getireceği belirtiliyor. Merakla beklenen çılgın proje dün Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı. İstanbul'a ikinci bir boğaz öngören Kanal İstanbul Projesi şehrin çehresi kadar ekonomisine de oldukça önemli katkılar sağlayacak. Başbakan Erdoğan'ın günde 150-160 arasında geminin geçeceğini söylediği Kanalistanbul'dan sadece gemi trafiğiyle her yıl en kötü ihtimalle 5-6 milyar dolar arasında bir gelir elde edilmesi hedefleniyor. BEKLEME MALİYETLİ Benzer geçiş yollarından biri olan Panama Kanalı her gün ortalama 40 gemiye ev sahipliği yaparken yıllık ortalama getirisi de 1.5 milyar dolara kadar çıkıyor. Süveyş Kanalı'nda ise durum biraz daha farklı. Günde 54 geminin geçiş yaptığı Süveyş Kanalı'nın yıllık getirisi 4 milyar dolara kadar çıkıyor. İstanbul Boğaz'ında bekleyen gemi görüntüleri Kanalistanbul Projesi ile son bulacak. Gemilerin halihazırda çok cüzi bir geçiş ücreti ödediği İstanbul Boğazı'ndaki bu trafik gemilerin geçiş için yeni Kanal'ı tercih etmesini de sağlayacak. Çünkü ortalama bir geminin ticaretin en düşük olduğu dönemde günlük bekleme maliyeti 30 bin dolar. Navlunların ve ticaretin en hızlı arttığı dönemlerde ise bu rakam 120 bin dolara kadar çıkıyor. Deniz Ticaret Odası Başkan Yardımcısı Halim Mete, "Projenin denizcilik açısından çok olumlu yanları var. Yılda 50 bin geminin geçtiği bir yer İstanbul Boğazı. Panama, Süveyş Kanalı'ndan daha büyük olması planlanan projede su derinliği yaklaşık 25 metre olacak ve 300 bin dwt'lik dünyanın en büyük gemileri kanaldan geçebilecek. Proje bizi cezbetti" dedi. "Kaynak sıkıntısı yok" Türkiye'nin bu projeyi başaracak güçte olduğunu ve projeyi gerçekleştirecek iradeye ulaştığını kaydeden Başbakan Erdoğan, "Kaynaklar noktasında sıkıntı yok. Tamamıyla milli kaynaklarla olmasına yönelik bir sıkıntıya da ihtiyaç yok. Artık kaynaklar çeşitlendi, Yap-İşlet ve Yap-İşlet-Devret gibi sistemlerle artık bunu yapmak mümkün. Çünkü Türkiye, bir istikrar, güven ülkesi. Burada istikrar oldukça girişimciler rahatlıkla girebiliyor. Türkiye, 2023'e, böyle büyük, çılgın ve muhteşem bir projeyle girmeyi fazlasıyla hak etmektedir" diye konuştu. Proje Montrö'ye aykırı değil "MONTRÖ Antlaşması Boğazları ilgilendiren bir antlaşmadır ve bu kanal projesini bağlamaz. Bu kanal Türkiye'nin kendi topraklarında ve kendi tasarrufunda olan bir projedir. Ancak dünyanın her yerinde kanallar yolu kısaltmak için yapılır. Montrö'ye göre tanker geçişlerine boğaz yolunu kapatamazsınız. Ticari gemiler yolu kısaltmayan, bilakis dar bir kanaldan geçecekleri için çok yavaş geçmek zorunda kalacakları bu kanala para verip geçmezler." "Geçiş ücreti Montrö'yü gündeme getirebilir" Başbakan Tayyip Erdoğan'ın "çılgın proje" olarak nitelenen ve dün açıkladığı "Kanalistanbul" projesine ilk tepkiler gelmeye başladı. Kanalın açılmasına ilişkin Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne dikkat çeken TÜRKSAM Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Celalettin Yavuz, anlaşmanın gündeme gelmesini etkileyecek en önemli konunun boğazdan geçiş maliyeti olacağına dikkat çekti. Yavuz, askeri gemilerin geçişi konusunda ise Montrö Boğazlar Analaşması'nın gündeme gelmesinin düşük ihtimalli olduğunu dile getirdi. Boğazlardan geçişin Montrö Anlaşması ile düzenlendiğini ve ücret alınmaması gerektiğini belirten Yavuz, bugün sadece kılavuz kaptan talep edenlerin ek bir ücret ödediğini hatırlattı. Montrö'de imzası olan 22 ülkenin onayının alınmasının gerekeceğini dile getiren Yavuz, "Ulaşımda esas olan maliyettir. Geçişler daha ucuz olursa oraya yönlendirilebilir; ama zorla bir yönlendirme olmaz" dedi. Boğazlardan geçişin uluslararası bir anlaşma ile düzenlendiğini ve ücret zorunluluğu olmadığını kaydeden Yavuz, kanaldan para alınması halinde gemilerin boğazdan geçmek isteyeceklerini belirtti. Bu açıdan önemli olanın eğer açılacak yeni kanalın, gemiler için boğazlardan geçişten daha düşük maliyetli olmaması halinde boğazlardan geçmek isteyenin önlenemeyeceğini kaydeden Yavuz, aksi takdirde de Montrö'nün tartışmaya açılabileceğini ifade etti.