Hükümet, hem elektrik hem doğalgaz fiyatlarına bugünden geçerli olmak üzere yüzde 9 zam yaptı. Zamları açıklayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, dolarda yaşanan tırmanışın enerji maliyetlerini çok artırdığını belirterek, “Elektrik ve doğalgazda ekim, kasım ve aralık aylarını içermek kaydıyla yüzde 9’luk fiyat artışına gidiyoruz” dedi. Yıldız ayrıca, kuraklık nedeniyle hidroelektrik santrallerdeki elektrik üretim kaybının doğalgazdan karşılanması nedeniyle ilave 3 milyar lira ek maliyet oluştuğu bilgisini de verdi. 

 

 

Elektrik ve doğalgaza yapılan bu büyük oranlı zammın, hem zamanlaması hem çarpan etkisi yönüyle vatandaşı üç ayrı koldan birden vuracağı hesaplanıyor. Vatandaşın alım gücü ciddi oranda düşecek. Üstelik, bugüne kadar fiyat artışlarını enflasyon farkı olarak geri alan memur ve memur emeklilerinin maaşı, bu yıl enflasyon farkı uygulanmayacağı için daha çok eriyecek.

 

Faturayı şişirecek: Bu aydan itibaren hem elektrik hem doğalgaz faturaları yüzde 9 zamlı gelecek. Hane başına ödenen aylık enerji faturasının 15 ila 20 lira civarında artması bekleniyor. Örneğin aylık 75 lira elektrik faturası ödeyen, ısınmak için de 150 liralık doğalgaz tüketen bir ailenin aylık faturası 20 lira 25 kuruş zamlanarak toplamda 225 liralık enerji faturası 245 lirayı aşacak. 

 

Zincirleme etkisi: Vatandaş için nihai tüketim malı olan elektrik ve doğalgaz aynı zamanda iğneden ipliğe bir çok ürünün ana üretim girdisini oluşturuyor. Bu iki ürüne gelen zam vatandaşın kullandığı hemen her ürünün fiyatını yükseltecek. Çifte zammın enflasyonu doğrudan 0,5 puan, zincirleme etkiyle ise 1 puan artıracağı hesaplanıyor. 

 

Vergiyi artıracak: Zam ekim ayından başladığı için, her yıl bir çok verginin artışında kullanılan “yeniden değerleme oranı”nın yükselmesine de neden olacak. Oran artacağı için ocak ayında yapılacak vergi zamları daha yüksek çıkacak. Örneğin otomobili olanlar daha yüksek MTV ödeyecek, trafik cezaları ilave zamlanacak, pasaport ve ehliyet daha pahalı alınacak. 

EPDK tü­ke­ti­ci­le­re yö­ne­lik elek­trik sa­tış fi­yat­la­rı­nın bu­gün ge­çer­li ol­mak üze­re ver­gi ve fon­lar ha­riç or­ta­la­ma yüz­de 8,87 ar­tı­rıl­dı­ğı­nı açık­la­dı. Fi­yat ar­tı­şı mes­ken­ler­de yüz­de 9, sa­na­yi­de yüz­de 6,1, ti­ca­ret­ha­ne­de yüz­de 9,27 ol­du.

Hü­kü­me­tin elek­trik ve do­ğal­ga­za yüz­de 9 zam yap­ma ka­ra­rı al­dı­ğı iki yıl­lık sü­re­de kü­re­sel pi­ya­sa­lar­da do­ğal­gaz fi­yat­la­rı yüz­de 22,1 düş­tü. 

Kü­re­sel do­ğal­gaz fi­yat­la­rı üze­rin­den ya­pı­lan araş­tır­ma­ya gö­re Av­ru­pa do­ğal­gaz fi­yat­la­rı 2012 Ekim ayın­da (mmbtu) 11,58 do­lar, ka­sım­da 11,83 do­lar ve ara­lık­ta 11,79 do­lar dü­ze­yin­dey­di. 

 

Üç ayın or­ta­la­ma fi­ya­tı 11,73 do­lar ola­rak he­sap­lan­dı. Bu­na kar­şı­lık, bu yıl ağus­tos fi­yat­la­rı ise 9,14 do­lar dü­ze­yi­ne ka­dar çe­kil­di.

Ekim ayın­dan iti­ba­ren elek­trik ve do­ğal­gaz­da yüz­de 9 ora­nın­da­ki fi­yat ar­tı­şı­nın tü­ke­ti­ci enf­las­yo­nu­na doğ­ru­dan et­ki­si­nin yak­la­şık 0,41 pu­an ar­tı­rı­cı yön­de ol­ma­sı bek­le­nir­ken, enf­las­yo­nun yıl so­nun­da yüz­de 9'un üze­rin­de ger­çek­le­şe­ce­ği bek­len­ti­le­ri art­tı. Öte yan­dan ener­ji fi­yat­la­rı­na bu­gün ge­len zam­la bir­lik­te, Ekim 2011 iti­ba­riy­le son üç yıl­da do­ğal­ga­za ya­pı­lan zam ora­nı yüz­de 57,9'a, elek­tri­ğe yüz­de ise yüz­de 39'a çık­mış ol­du. 

Fi­yat ayar­la­ma­la­rı do­ğal­gaz­da her üç ay­da bir, elek­trik­te ise her ay ya­pı­lan de­ğer­len­dir­me­ler son­ra­sın­da be­lir­le­ni­yor. Ba­kan Yıl­dı­z’­ın zam­mın ekim, ka­sım ve ara­lık ay­la­rı­nı kap­sa­dı­ğı­na bu ne­den­le dik­kat çek­ti be­lir­ti­lir­ken, açık­la­ma ay­nı za­man­da, kur­lar­da ya­şa­na­bi­le­cek ola­sı ila­ve ar­tış du­ru­mun­da yıl ba­şın­da elek­trik ve do­ğal­ga­za ye­ni­den zam ya­pı­la­bi­le­ce­ği­nin işa­re­ti ola­rak de­ğer­len­di­ril­di.

(Bugün Gazetesi)