Sosyal güvenlik uzmanı Ali Tezel, Türkiye'de bir ilk olan emekli aylığı hesaplama sistemini geliştirdi. Maaşınızın ne olacağı ve daha fazla maaş alabilmek için ne yapılması gerektiği sistemden öğrenilebiliyor. Sosyal güvenlik uzmanı Ali Tezel, üzerinde 1.5 yıl çalıştığı emekli aylığı hesaplama sistemini anlattı. "Vatandaşlarımızın kafasında emekli aylıklarıyla ilgili bütün sorulara cevap verebilecek bir program hazırladık. Çok geniş ve çok yönlü bir program" diyen Tezel, sistemin ne işe yaradığını kısaca şu sözlerle özetliyor: Doğru zamanda çalışmayı bırakmak veya ödeyeceklerse bile doğru rakamdan prim ödemek. Sosyal Güvenlik Müşavirleri Derneği Başkanı Tezel, doğru zamanda çalışmayı bırakmak ve doğru rakamdan prim ödemenin önemini ise şöyle anlatıyor: "Her yeni getirilen sistem, emekli maaşını düşürüyor. Bu nedenle önümüzdeki yılları planlamamız daha önemli. Prim ödeyeyim mi ödemeyeyim mi, çalışayım mı çalışmayayım mı, seneye ne kadar prim ödemeliyim, çalışmaya devam etmem mi daha iyi, prim ödersem hangi rakam üzerinden ödeyeyim. Ödemezsem daha mı kârlı durumda olurum, SGK’ya aylık 2.500 TL prim bildirirsem maaşım artar mı, düşer mi? Vatandaşların bunları görmesi lazım. ÇALIŞTIKÇA EMEKLİ MAAŞLARI DÜŞÜYOR Şu anda yeni emekli olacaklar, 1999 yılından sonra emekli olmuş olanlardan daha az emekli maaşı alıyorlar. Eski emekliler daha çok, yeni emekliler daha az maaş alıyor. Çünkü çalıştıkça emekli maaşları düşüyor. Bazen 1 yıl fazladan prim ödemek emeklilerin 100 lira zararlarına neden olabiliyor. Yani 5-6 bin lira ödüyorlar ama emekli maaşları 100 lira aşağıya düşüyor. Belli bir rakamdan aşağıda prim ödedikleri, maaş aldıkları durumda her ay emekli maaşları düşüyor. Mantık almakta zorlanıyor, o yüzden bir örnek verelim: Diyelim ki, iki kişi var. 1985 yılında işe başlamış olsunlar. İkisi de kadın olsun. Biri 1999 yılında işten ayrılmış olsun; emeklilik gününü doldurdu, yaşını bekliyor. Diğeri de emekli olacağı son güne kadar çalışmış olsun. Birisi 1999’da çalışmayı bıraktı, diğeri 10 yıl daha çalıştı 2009'da çalışmayı bıraktı. Yeni sistem gereğince, 10 yıl daha fazla çalışan -1999’da çalışmayı bırakandan- daha az emekli aylığı alıyor. ÇALIŞTIKLARI AY BAŞINA MAAŞ 2,25 TL DÜŞÜYOR Eski sistem taban aylığıyla, yeni sistem taban aylığı arasında yüzde 25 kadar fark var. Bu nedenle ücretleri 2.200 liradan az olanlar, çalıştıkça emekli maaşlarını düşürüyorlar. Her çalıştıkları ay başına maaşları 2,25 TL düşüyor. En son 224 liraya kadar düşüyor." Tezel, sosyal güvenlik sistemindeki her değişiklikten sonra giderek daha karmaşık hale getirilen emekli aylığı hesaplama sistemini nedeniyle vatandaşlardan çok sayıda soru geldiğini belirtiyor: "1999’dan sonra değiştirilen ve 2008’de tekrar değiştirilen sosyal güvenlik reformlarıyla emekli aylıklarının hesaplanması karmaşıklaştırıldı. Her emekli aylığı sistemi, vatandaşları daha az emekli aylığı alacak hale getirdi. Bunu göstermek için uzun bir çalışmadan sonra bu programı tamamladık. Vatandaşlardan emekli aylıklarının hesaplanması konusunda, kendilerine bağlanan aylıkların azlığı veya çokluğu, inandırıcılığı konusunda çok sayıda soru geliyordu. “Emekli maaşım az geldi, daha fazla bekliyordum” gibi. "3 yıl sonra emekli olacağım. Prim günümü doldurdum. Daha ödeyeyim mi, ödersem maaşım artar mı?” veya “Bundan sonra asgari ücretten prim ödersem ne olur, 2 bin TL’den prim ödersem ne olur, 1000 liraya çalışırsam ne olur” gibi sorular geliyordu. Bu soruları tek tek hesaplamak çok zor.