Bakanlık, emekli müfettişleri göreve çağrıp 'ajan' olarak kullanacak. Eski maliyeciler, alışveriş merkezlerine vatandaş gibi gidip fiş kesmeyenleri ihbar edecek. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın, "Sokağa iniyoruz, herkes ayağını denk alsın." açıklamasıyla gündeme gelen yeni denetim sisteminin ayrıntıları netleşiyor. Personel sayısının yetersizliğini dikkate alan bakanlık, emekli çalışanlarını göreve çağırmaya hazırlanıyor. Bu kişileri 'ajan' olarak kullanmayı planlayan bakanlık, yeni bir düzenleme çıkarıyor. Gizli alışveriş timleri, yasal altyapının tamamlanmasının ardından en geç yıl sonuna kadar sokaklardaki yerini alacak. Eski müfettişler alışveriş merkezleri başta olmak üzere, cadde ve sokaklardaki mağazaların belge düzenleyip düzenlemediği konusunda ihbarda bulunacak. 'Ajanlar' kayıt dışı işçi çalıştırdığından şüphelendikleri işyerlerini de vergi dairelerine bildirecek. Fahrî müfettişlik uygulaması için yasal düzenlemenin tamamlanması gerektiğine dikkat çeken yetkililer, sadece eski maliyecilerden yararlanmayacaklarının altını çiziyor. Sistemin amacının belge düzenlemeyenlerin vergi dairesi ve müdürlüklerine bildirilmesi olduğuna dikkat çeken üst düzey bir yetkili, "Daha önce kamuda çalışmış eski memurlardan yararlanabiliriz." dedi. Maliye Bakan- lığı, geçtiğimiz yıl 152 milyar 831 milyon yeni lira vergi tahsil ederken, kestiği ceza miktarı 12 milyar 974 milyon YTL'yi bulmuştu. Fahri müfettişlik uygulaması için yasal düzenleme yapılması gerekiyor. Bu noktaya dikkat çeken Maliye Bakanlığı yetkilileri, denetimlerde sadece eski maliyecilerden yararlanmayacaklarının altını çiziyor. Sistemin amacının belge düzenlemeyenlerin vergi dairesi ve müdürlüklerine bildirilmesi olduğuna dikkat çeken üst düzey bir yetkili, "Öncelikli olarak yasal düzenleme hazırlanırken gizli alışveriş timlerinin kimlerden oluşacağı konusu netlik kazanacak. Bizim düşüncemiz eski maliyecilerden yararlanmak. Ama çok komplike bir denetim olmayacak. Onun için daha önce kamuda çalışmış eski memurlardan da yararlanabiliriz." ifadelerini kullandı. Maliye Bakanlığı, bir süre önce denetimleri daha etkin hale getirmek için sokağa inme kararı almıştı. Bakan Kemal Unakıtan, kayıtlı ekonomiye geçiş kapsamında vergi kayıp ve kaçağının boyutu ve niteliğinin nedenlerinin araştırıldığını belirterek, ekonomik hayatın içerisine gireceklerini vurgulamıştı. Bakan Unakıtan'a göre tıpkı bir tüketici ya da tüccar gibi alışveriş yapacak olan gizli alışveriş timleri, kayıt dışı ile mücadelede önemli kazançlar sağlayacak. Maliye'nin ekonomiyi kayıt altına almaya yönelik çalışmaları sürerken Gelir İdaresi Başkanı Mehmet Akif Ulusoy, kayıt dışı ekonomiyi hastalığa benzetti. Ulusoy, "Kayıt dışı ekonomi sadece iktisadi değil, siyasi ve ahlaki sonuçları da bulunan bir hastalık." dedi. Gelir İdaresi Başkanlığı'nın 43 bin personeli bulunuyor. Bunların denetim ayağında yaklaşık 300 hesap uzmanı, 300 gelirler kontrolörü, 100 maliye müfettişi ve 2 bin 800 vergi denetmeni yer alıyor. Gelir uzmanları ve vergi inceleme memurları da dahil edildiğinde denetime çıkan personel sayısı 5 bini geçiyor. Bakanlık fahri müfettişlik mekanizmasını önce büyükşehirlerde devreye sokmayı planlıyor. Olumlu sonuçlar alınmasının ardından uygulama Türkiye geneline yaygınlaştırılacak. İlk etapta gizli alışveriş timlerinin sayısının 500 olması öngörülüyor. Verginin yüzde 10'u yatırılmadı Maliye'nin kayıt dışı ile mücadelesi sürerken geçen yıl beyan edilen 169 milyar 503 milyon 77 bin Yeni Türk Lirası tutarındaki verginin 16 milyar 671 milyon 341 bin yeni lirası ödenmedi. Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2007 yılı içinde tahakkuk eden vergilerin ancak 152 milyar 831 milyon 736 bin yeni lirası tahsil edildi. Dolayısıyla her 10 liralık verginin 1 lirası yatırılmadığı için mükelleflerin borç hanesine yazıldı. Geçen yıl, toplam 12 milyar 974 milyon 226 bin YTL para cezası kesildi. Bunların 10 milyar 574 milyon 760 bin YTL'sini vergi, 1 milyar 663 milyon 520 bin yeni lirasını idari para, 404 milyon 901 bin Yeni Türk Lirası'nı da yargı cezaları oluşturdu. Ancak bu cezaların sadece 3 milyar 675 milyon 28 bin yeni lirası tahsil edilebildi. ZAMAN