ACİL DURUMDA ÖZEL HASTANELER SERBEST Acil sağlık ihtiyacı gereken hallerde, emekliler SGK ile anlaşması olsun olmasın tüm hastanelerden yararlanabilir. Emekliler daha sonra, hizmetinden yararlandıkları kurumdan alacakları fatura ve acil formu ile SGK müdürlüklerine başvurarak acilde ödediği parayı tahsil edebilir. Sosyal Güvenlik Uzmanı Sadettin ORHAN'ın kaleminden EMEKLİLERİN YENİ HAKLARI -6- Dünkü yazımızda Genel Sağlık Sigortası’nı (GSS) anlatmış ve hangi sağlık hizmetlerinin SGK tarafından ödendiğine değinmiştik. Emekliler ve genel olarak sigortalılar, aldıkları sağlık hizmetinin karşılığında belirli oranlarda katılım payı öderler. Katılım payı alınan hizmetler ve katılım payı tutarları; Diş muayenesi katkı payı 2 TL Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi: 2 TL, Ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri: Üst sınır 500 TL, Ayakta tedavide sağlanan ilaçlar: İlaç tutarının yüzde 10'u kadar, uygulanır. Burada belirttiğimiz tutarlar, emeklilerin maaşlarından kesilir. Fakat bazı sağlık hizmetleri var ki bunlar için herhangi bir katılım ücreti kesilmez. Bunlar; Doğal afet veya savaş hali gibi olağanüstü durumlarda verilen sağlık hizmetleri, Aile hekimi muayeneleri ve kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri, SGK tarafından belirlenen kronik rahatsızlıklar, Hayati öneme sahip protez ve benzeri cihazlar, Organ, doku ve kök hücre nakilleri, kapsamında verilen sağlık hizmetleri için emeklilerden (ve diğer sigortalılardan) herhangi bir katılım ücreti alınamaz. “Anlaşmam yok” deme zamanı bitti Emeklilerin, GSS nimetlerinden yararlanabilmek için kural olarak SGK ile anlaşmalı sağlık kurumlarına gitmeleri gerekiyor. Aksi halde, anlaşmasız sağlık kurumlarından alınan hizmetler, doğal olarak SGK'nın değil emeklinin cebinden çıkıyor. Ancak acil hallerde, başvurulan sağlık kurumunun SGK ile anlaşması olsun ya da olmasın ödenen para, SGK'dan tahsil edilebiliyor. Diyelim ki gece vakti ansızın rahatsızlandınız ve en yakındaki özel hastaneye gittiniz. Hastane sizi, "SGK ile anlaşmamız yok" diyerek geri çeviremeyecek. Gerekli müdahale yapılacak, verilen hizmetin aciliyetine dair belge düzenlenecek ve ödediğiniz tutarın faturası ile birlikte size verilecek. Siz de fatura ve acil formu ile birlikte SGK müdürlüğüne başvurarak acilde ödediğiniz parayı geri alacaksınız. Yurtdışında tetkik ve tedavi imkânı Ülkemiz sağlık sisteminin kaydettiği gelişme, yurtdışından ve özellikle de Avrupa ülkelerinden hasta çekebileceğimiz noktalara ulaştı. Bununla birlikte özellikle kanser ve benzeri vakalarda, bizden de yurtdışına hasta gidişi yaşanıyor. GSS uygulaması öncesinde, sadece tedavi kapsamında yurtdışına gidilebilirken, artık tetkikler için de gidilebiliyor. Ancak gerek tedavi gerek tetkiklerde, Sağlık Bakanlığı'nın uygun görüşü gerekiyor. Hak sahiplerine de aynı imkânlar var GSS kapsamında emeklilere sağlanmış bütün sağlık imkan ve hizmetlerinden, hak sahibi yakınları da yararlanabiliyor. Emeklinin karnesiyle hizmet alabilecek hak sahipleri; Emeklinin çalışmayan veya kendisi emekli maaşı almayan eşi, 18 yaşını doldurmamış çocuklar (mesleki veya orta öğretim görenler için 20, yüksek öğrenim görenler için 25 yaş sınırı geçerli), 18 yaşını geçse bile malul sayılacak derecede özürlü çocuklar, Geçimleri emekli tarafından sağlanan ana ve babalar, sağlık sigortası bakımından hak sahibi sayılırlar. Kız çocukları 1 Ekim'e dikkat GSS ile birlikte en fazla gündeme gelen konulardan birisi de 18 yaşını doldurmuş olan kız çocuklarının durumu idi. 1 Ekim 2008 tarihine kadar, evli olmayan kız çocukları yaşları ne olursa olsun, anababaları üzerinden sağlık yardımı alabiliyordu. Ancak GSS sonrası artık kız çocuklarına verilen ayrıcalık kaldırılmış oldu. Bununla beraber 1 Ekim 2008 öncesinde 18 yaşını doldurduğu halde anababası üzerinden sağlık yardımı almakta olanlar, bundan sonra da almaya devam edecekler. Ta ki kendileri sigortalı oluncaya veya evleninceye kadar. Ayrıca sigortalılıkları veya evlilikleri sona ererse, tekrar ana-babaları üzerinden sağlık yardımı alamayacaklar. EMEKLİ HİKAYELERİ Hazırlayan: Münevver ÇAKIRTAŞ- Mehmet Rıfat YEĞEN Ercan UÇAR (69) “Alıştığın hayatı bırakmak kolay mı?” İstanbul Bayındırlık ve İskân Müdürlüğü’nden emekli olan Ercan Uçar (69), çalışmadan duramayınca tekrar işe başlamış. "Emekli olunca sudan çıkmış balığa döndüm. Evde oturamadım" diyor. Emekliliğinde de mesleğini sürdüren Uçar, şimdi adliyelerde "bilirkişi" olarak hizmet veriyor. Hayat monotonlaşır İnsanların emeklilikte de paraya ihtiyaç duyduklarını anlatan Uçar, "Bin 900 lira maaş alıyorum. Her emekli farklı bir maaş alıyor. Bu şartlarda 600 de alsan 400 de alsan yetmiyor. Çünkü insanın emekli olmadan önce alıştığı bir hayat var. Onu bırakması o kadar da kolay olmuyor" diyerek hayatının monotonlaşmasından korktuğunun altını çiziyor. Uçar, emeklilikte çalışmak isteyen kişilerin kendi alanlarında "danışmanlık" yapmalarına imkan verilmesini istiyor. En büyük sorun ulaşım "Adliyeden çağırdıkları zaman gidiyorum" diyen Uçar, en büyük sorunun ulaşım olduğunu söylüyor. Özellikle gençlerin otobüse binen yaşlıları fark ettiğinde hemen gözlerini kapatıp yaşlıları "görmemeye" çalışmalarından yakınan Uçar, her gün ayakta yolculuk etmenin çok zor olduğunu anlatıyor ve şunları söylüyor: "Belim ağrıdığı için uzun süre ayakta duramıyorum. Otobüslerde gerçekten emeklilere saygı duyulmuyor. Uçar, şimdi kendisine bir araba aldığını belirtiyor. Çocuklarına bakıyorlar Türkiye’de gençlerin bile iş bulmakta güçlük çektiğini dile getiren Uçar, ekonomik krizle pek çok arkadaşının işten çıkartılan çocuklarına da bakmak zorunda kaldığının altını çiziyor. Emekli Kurmay Albay Hasan Günlü (82) ‘Sivil hayata uyum sağlamakta zorlandım’ Emekli Kurmay Albay Hasan Günlü (82), emekliliğin ilk yıllarında sivil hayata uyum sağlamakta güçlük çekmiş. Sivil hayata alışmak için kursa bile gittiğini söyleyen Günlü, şimdi o günleri gülerek anlatıyor. İkinci hayat "Askerlikten sonra sivil hayata uyum sağlamak için çok uğraştım. Uzun süre ne yapacağımı bilemedim" diyen Günlü, askeriyeden emekli olan herkesin bu sıkıntıları yaşadığını aktarıyor. Bir anda kurallar yıkılamaz Sivil hayata uyum sağlarken insanların da askerleri anlayışla karşılamaları hatta destek olmaları gerektiğini kaydeden Günlü, "Bizler yıllarca çalıştık. Hayatımızda hep disiplin ve kurallar oldu. Bu kuralları bir dakikada bitirebilmek mümkün değil. Bu kurallarla yaşadık" diyor. Canım sıkılıyor Emekliliğini meslektaşlarıyla birlikte sohbet ederek, kitap okuyarak geçirdiğini anlatan Günlü, "Emekli maaşım çok iyi. Emeklilik, dinlenme dönemimiz. Ancak emeklilik oturmakla geçmiyor. Ben günlerimin daha dolu geçmesini istiyorum" diyor. Öğrencilerin eğitimlerine katkı sağlamak amacıyla proje geliştirmek istediğini aktaran Günlü, "Çocuklar için çalışmaya devam etmeliyiz" diyor. Ah emeklilik... "Emeklilikte neler yapılması gerekir?" konusunda da bir planlamanın yapılması gerektiğini anlatan Günlü, "3 çocuğum var. Onlar da eğitimlerini tamamladı. Onlar yuvalarını kurdu. Eşimle biz yalnız kaldık. Biz emekliliğimde sıkılmamak için neler yapabileceğimi düşünüp duruyoruz. Bence emeklilik de planlanmalı" diyor. BUGÜN