AVEA’nın iddialı “25 kuruştan ucuzum diyen varsa ki var, pahalıdır” kampanyası, 3 GSM operatörü için bir maliyet analizi yapma ihtiyacı doğurdu. Zira Türkiye’de 55 milyon abone cep telefonuna yılda 6.5 milyar $ ödüyor. Faturalı en favori tarifeler incelendiğinde AVEA ve “kontrollü” Vodafone abonelerinin Turkcell’e göre avantajlı olduğu net olarak ortaya çıkıyor. Birkaç haftadır gazete ve televizyonlarda ilginç ve bir o kadar da iddialı bir reklam kampanyası göze çarpıyor. Kampanya, GSM abone sayısı Turkcell ve Vodafone’un gerisinde olan cep telefonu şirketi AVEA’nın. İddiası şu AVEA’nın: “Dakikası 25 YKR’den ucuzum diyen varsa -ki var- pahalıdır.” İddialı bir slogan. Rakiplerini, özellikle pazar lideri Turkcell’i hoplatacak cinsten. Mobil telefon çok büyük bir sektör. Özellikle Türkiye gibi nüfusu ve nüfus artış hızı yüksek ülkelerde, cep telefonu operatörleri o ülkelerin en büyük şirketleri arasında yer alıyor. Türkiye’de 55 milyon civarında cep telefonu hattı var. 2006 sonu sektör verilerine göre Turkcell yüzde 60 payla pazar lideri. Telsim-Vodafone yüzde 24, AVEA ise yüzde 16 pazar payına sahip. Rekabet eden 3 şirketten sadece Turkcell halka açık olduğu için, sektörün tamamına ilişkin güncel veri üretebilmek zor. Turkcell rakamlarından yola çıkarak Türkiye’deki 55 milyon GSM abonesinin ayda ortalama 10 dolar civarında bir fatura ödediği söylenebilir. (Turkcell’in abone başı ortalama hasılatı daha yüksek, çünkü premium müşteri kitlesinin önemli bölümü Turkcell’de) Bu durumda ayda 550 milyon dolarlık, yılda ise 6.5 milyar doları aşkın bir pazar büyüklüğü ortaya çıkıyor. Üç şirketi birarada düşünürsek ortaya çıkan satış geliri Türkiye’nin en büyük sanayi şirketi TÜPRAŞ’tan sonra ulaşılan ikinci büyük gelir konumunda. Madem cep telefonu şirketlerine bu kadar büyük paralar ödüyoruz, o zaman AVEA’nın iddiasını masaya yatırmak gerek. Kim dakikası 25 kuruşa cepten konuşturuyor, daha ucuza konuşturan var mı, tarifelerdeki püf noktaları hangileri? İçiçe geçen tarifeler Baştan söylemek gerek. Cep telefonu şirketlerinin çok sayıda tarifesi var. Çoğu da içiçe geçmiş durumda. Şebeke için konuşmalarda (Yani Turkcell’den Turkcell’e gibi), diğer GSM şebekeleriyle konuşmalarda, Türk Telekom’la yapılan görüşmelerde, yurtdışı konuşmalarda farklı ücretlendirmeler var. Paket tarife satışları var, bedava verilen süreler var, limit aşım ücretleri var... Varoğlu var anlayacağınız. Her şirket farklı kategorilerde kendini en ucuz ilan edebilir. (Birkaç TV kanalının aynı anda “geçen ay biz birinci olduk” demesi gibi) Sıkletler, kategoriler farklı olduğu için bugün iddialı reklamın sahibi AVEA’nın “en ucuz benim” dediği kategoriden başlayacağız. Her üç şirketin de en çok tercih edilen faturalı hat tarifelerinden. Bu kategoride AVEA’nın “HepsiBir”, Turkcell’in “BizBizeCell” ve Telsim-Vodafone’un “Seç Konuş/Mobil Hat Paketi” ni değerlendireceğiz. Önce AVEA’ya bakalım: AVEA’nın bu tarifeyi seçen abonelerinden aldığı ücret ayda 95 yeni kuruş. Şirketin tarifesi son derece yalın. İster AVEA’lı aransın, isterse Turkcell ve Telsim/Vodafone aboneler aransın, AVEA müşterisi dakika ücreti olarak 25 yeni kuruş ödüyor. Türk Telekom’un sabit ev ve işyerlerini aramanın dakikası da 25 yeni kuruş. Bu fiyatlara yüzde 18 KDV dahil, yüzde 25 Özel İletişim Vergisi ise sonradan ekleniyor. AVEA, ücretlendirmeyi 6 saniyelik periyodlar üzerinden yapıyor. Yani faturanız her 6 saniyede bir 2.5 kuruş artıyor. 7 saniye konuşursanız 12 saniye ücreti olan 5 kuruş öduyorsunuz. Turkcell’den markaj Ücretlendirme periyodunun kısa olması abonelerin avantajına. Diyelim ki yanlış bir arama yaptınız. Karşı taraf açtı, bir saniyede telefonunuzu kapattınız. Faturanıza sadece 2.5 kuruş ekleniyor. Ücretlendirme 12 saniye üzerindan yapılsaydı bir saniye için 5 kuruş ödeyecektiniz. Veya 13 saniye konuştuğunuzda 24 saniyelik ücret olan 10 kuruş faturanıza eklenecekti. Gelelim Turkcell’e: Baştan söyleyelim Turkcell’in BizBizeCell tarifesinde ne yöne konuşursanız konuşun dakika ücretlerinin tümü 25 kuruşun üzerinde. Turkcell de AVEA gibi bu tarifenin sabit ücretini 95 kuruş olarak belirlemiş. Turkcell’in de ücretlendirme periyodu, abone lehine bir süre olan 6 saniye. Turkcell’in BizBizeCell aboneleri, bir başka Turkcell’liyle konuşmalarında dakika başına 30.5 yeni kuruş ödüyorlar. (KDV dahil, ÖİV hariç) Bu tarifede ev ve işyerleriyle yani Türk Telekom hatlarıyla konuşmaların da dakikası 30.5 yeni kuruş. BizBizeCell abonesi eğer AVEA veya Telsim-Vodafone’luyla konuşursa dakika ücreti 57.5 yeni kuruşa çıkıyor. Buraya bir not düşelim: Cep telefonu şirketleri yatırımlarının karlılık trendlerini “golf sopası” diye tanımlarlar. Şirket yatırımları nedeniyle birkaç yıl zarar eder, sonra karlılık başlar ve kar düzenli olarak yükselir. Çünkü yenileme yatırımları hariç şirketin yatırımları tamamlanmış, istikrarlı karlılık dönemi başlamıştır. Golf sopası tanımlaması da buradan gelir. Dikey tarafı diğerine oranla 20 misli uzun bir V harfi düşünün. Kısa taraf yukarıdan aşağı gider, ikinci uzun tarafta yukarı çıkarsınız, golf sopası gibi. Yatırımını tamamlamış bir cep telefonu şirketi için konuşmanın ne yöne yapıldığının önemi yoktur. Sonuçta ses baz istasyonundan, Türk Telekom’un yeraltı kablolarına gider, sonra aranan kişiye yakın baz istasyonundan aranılan cep telefonuna ulaşır. (Notun notu: Yurtdışı aramalarda, görüşme yönü ücreti etkiler) Cep telefonu operatörleri de karlılık hesaplarında görüşme yönüne göre maliyet analizi yapmazlar. Tüm bu teknik izahatin nedeni şu: Turkcell’in diğer operatörlere yönelik konuşmalara uyguladığı yüksek tarifenin maliyetle ilgisi yok. Turkcell burada abonelerine “Konuştuğun eşini, dostunu da Turkcell ailesine kat ki, daha ucuza konuşasın” demek istiyor. Bir başka deyişle pazarın lideri Turkcell, rakiplerine çok sıkı markaj uyguluyor. Haa, markaj yaparken faullü mü davranıyor, karar sizin. Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz, AVEA’nın reklamını yaptığı faturalı hattı, Turkcell’in aynı kategorideki tarifesinden ciddi şekilde ucuz. Turkcell en pahalısı Son olarak Telsim-Voddafone’a bakalım: Açıkçası şirketin benzer kategorideki uygulaması biraz karmaşık. Bir kere iki ayrı tarife birden kullanmak zorundasınız. Mobil Hat Avantaj Paketi ve Seç Konuş tarifesi. Bu hatların aylık sabit ücretleri sırasıyla 8 YTL ve 2 YTL. Dolayısıyla toplam 10 YTL sabit ücretiniz var. İkisini birden aldığınızda öncelikle Mobil Hat Avantaj Paketi’ni kullanmaya başlıyorsunuz. Bu tarife ayda 300 dakika konuşmayla sınırlı. 300 dakikayı aşınca ücretlendirmeniz Seç Konuş tarifesi üzerinden yapılmaya başlanıyor. Gelelim ücretlere: İlk 300 dakika içinde, yani Mobil Hat Avantaj Paketi içinde kaldığınız sürece, ister sabit hat, ister cep telefonu ile hangi yönle konuşursanız konuşun dakikası 20 yeni kuruş. Burada dikkatli olunması gereken nokta, ücretlendirmelerin 60 saniyelik periyodlarla yapılıyor olması. Yani bir saniye de konuşsanız 60 saniye de konuşsanız faturanıza 20 kuruş ekleniyor. Burada dakika başı ücreti bulabilmek için bir varsayım yapalım. Diyelim ki abone, kronometre tutarak tam 60’ar saniyelik 300 dakika konuşma yaptı. Konuşma faturası 60 YTL oluyor. 10 YTL’lik sabit ücreti de eklediğinizde 300 dakikaya 70 YTL ödüyor. Bu durumda dakika başına ödediği ücret 23.3 yeni kuruş oluyor. Tabii bir aylık görüşmeyi 60’ar saniyelik dilimler halindeki disiplinle yapabilmek mümkün değil. Diyelim 45’er saniyelik 300 görüşme yapıldı ve her görüşme dakika ücreti olan 20 kuruştan faturalandı. Sabit ücretle birlikte fatura yine 70YTL. Bu durumda toplam 225 dakikalık konuşma için dakika başına 31 kuruş ödenmiş oluyor. Bu fiyat AVEA’nın üzerinde, Turkcell’in ise oldukça altında. Abone 300 dakikayı aşınca, ikinci tarifeye geçiliyor. (Bir saniye de konuşsanız 45 saniye de 300 dakikalık hakkınızdan 1 dakika siliniyor) İkinci tarifede ücretlendirme şöyle: Şebeke içi konuşmalarda yani Vodafone’dan Vodafone’a görüşmelerin dakikası yine 20 kuruş. Türk Telekom, AVEA ve Turkcell’e yönelik aramaların fiyatı ise dakika başına 10 kuruş artarak 30 kuruşa yükseliyor. Üç şirketin faturalı hatlarındaki en favori tarifelerinde durum böyle. Sonuç olarak AVEA ve kontrollü Telsim-Vodafone abonelerinin Turkcell’e göre avantajlı olduklarını rahatça söyleyebiliriz. Vatan