Demokrasi ve medyaya darbe girişimine Avrupa’dan gelen sert tepkiler üzerine, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaptığı “AB’ye girme derdimiz yok.” çıkışının ekonomiye faturası ağır oldu. Dolar, 2,41 liraya tırmanarak rekor kırdı. Borsa ise yüzde 4,36 kayıpla 79 bin 191’e düştü.

14 Aralık’ta Zaman ve Samanyolu TV’yi susturmak için yapılan operasyon ile akabinde Avrupa’dan gelen tepkilere Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “AB’ye girme derdimiz yok.” şeklinde karşılık vermesi piyasaları çökertti. Geçen perşembe 2,26 TL seviyesinde bulunan dolar, dün 2,4140 lira ile yeni tarihî zirvesini gördü. Euro 3,02 liraya tırmanırken tahvil faizi yüzde 9’a dayandı. Rus Rublesi’ndeki değer kaybının gelişmekte olan ülke para birimlerini olumsuz etkilemesi ve ABD Merkez Bankası FED’in 10 yıl aradan sonra faiz artıracak olması endişesi de yurtiçi piyasaları negatif etkiliyor. Dolardaki rekorun ardından Merkez Bankası’ndan tarihî bir hamle geldi.

Zaman'ın haberine göre, BOTAŞ gibi enerji ithalatçısı KİT’lerin döviz ihtiyacının Hazine ve Merkez Bankası’ndan karşılanmaya başlanması kararı, tansiyonu düşürdü. Dolar 2,36, Euro 2,96 TL’ye indi. Kamunun ayda 1,5 milyar dolarlık talebinin çekilmesiyle dövizdeki çıkışın engellenmesi planlanıyor. Petroldeki düşüşün olumlu etkisine rağmen son dönemdeki olumsuz gelişmeler, piyasaları 2015’in ilk aylarında faiz indirimi beklentisinden vazgeçirdi.

Amerikan Doları, Türk Lirası karşısında tüm zamanların rekorunu kırarak dün 2 lira 41 kuruşu aştı. Yurtdışında Rus Rublesi’ndeki değer kaybının gelişmekte olan ülke para birimlerini olumsuz etkilemesi; yurtiçinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın medya darbesini eleştiren Avrupa Birliği’ne, “AB ne der, bizi alır mı almaz mı? Bizim böyle bir derdimiz yok.” demesi TL’de tarihi düşüşe yol açtı. En son 2001 yılındaki krizde yaşandığı gibi Türkiye’de dün insanlar döviz büfelerine koşarak dolar satın aldı.

Borsa İstanbul da dün tarihi bir kayıpla yüzde 4,36 düşerek günü 79.191 puan seviyesinden kapadı. Küresel piyasalardaki çalkantılar ile yurtiçindeki ‘medyaya darbe’nin doğurduğu yatırımcıya yönelik endişeler, bankacılık hisselerinin başını çektiği hızlı düşüşe yol açtı.

2,4140 TL ile tarihi zirvesini gören dolar, Merkez Bankası’nın (TCMB) müdahalesi ile bulunduğu rekor seviyeden yönünü aşağı çevirdi. Merkez Bankası yine doların ateşini düşürmek için dün enerji ithalatçısı KİT’lerin (kamu iktisadi teşebbüsleri) döviz ihtiyacının gerekli görülen kısmının Hazine ve TCMB tarafından doğrudan karşılanmasına başlayacağını açıkladı. Ayrıca günlük döviz satış tutarını da dün 60 milyon dolar olarak gerçekleştirdi. Dolar karşısında yüzde 18 değer kaybeden Rus Rublesi’nin kayıplarını yüzde 10’a kadar indirmesi ile TCMB’nin müdahaleleri sonrası dolardaki yükseliş durdu ve yönünü aşağı çevirdi. Dün sabah güne 2,3525 seviyesinden başlayan dolar gün içinde tüm zamanların rekoru olan 2,4140 seviyesini gördü. Saat 17.34’te dolar 2,3665 TL seviyesinden işlem gördü.

Merkez Bankası dün bankalararası piyasada gecelik faizi yüzde 11,25 olan faiz koridorunun üst bant sınırına kadar yükseltti. Böylece Merkez piyasada ‘üstü kapalı faiz artırımı’ olarak ifade edilen likidite sıkılaştırmasını gerçekleştirdi. TCMB’nin politika faizi olan yüzde 8,25’e yakın tuttuğu ortalama fonlama maliyeti de yüzde 8,79’a çıktı.

TCMB’nin açıklamasına göre enerji ithalatçısı kamu iktisadi teşebbüslerinin döviz ihtiyacının gerekli görülen kısmı 17 Aralık’tan itibaren Hazine ve TCMB tarafından doğrudan karşılanmaya başlanacak. Reuters’e konuşan bankacılar BOTAŞ başta olmak üzere bazı KİT’lerin enerji ödemeleri için ihtiyacı olan dövizi likit piyasada talep etmelerinin kurda sert yükselişlere neden olduğunu, TCMB’nin bu adımı ile istenmeyen ya da düşük likidite olan dönemlerde yüksek döviz talebinin piyasadan talep edilmeyeceğini ifade etti. İlgili kurumların aylık 1-1,5 milyar dolar, yıllık bazda ise 15 milyar dolara yakın döviz talebi olduğu belirtiliyor.

Deniz Yatırım Başekonomisti Özlem Derici, aralık ayında BOTAŞ’ın 1-1,5 milyar dolarlık döviz ihtiyacı olduğunu hesapladıklarını belirterek, “Bu açıklama kurda bir miktar rahatlama oluşturdu. TCMB’nin bu adımın ardından döviz depo piyasasındaki faizleri yüzde 7,5’ten indirmesini, günlük döviz satım ihalesi miktarlarını artırmasını bekliyoruz.” dedi. Petroldeki düşüşün olumlu etkisine karşın küresel piyasalardaki dalgalanma ve kurdaki oynaklık sebebiyle piyasalar, Merkez Bankası’ndan 2015’in ilk aylarında faiz indirimi beklentilerinden vazgeçti.

Reuters dün geçtiği haberde dolardaki yükselişi siyasi güdümlü medya darbesine de bağladı. Reuters’in haberinde, “Gelişmekte olan ülkelerdeki satışların yanı sıra medya kuruluşlarına yapılan operasyon, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın operasyonların süreceği sinyali vermesi ve başta AB olmak üzere gelen eleştirileri dikkate almaması dolar/TL’nin 2,4140 ile tarihi zirveyi test etmesine neden oldu. TL’nin dolar karşısında son üç işlem günündeki toplam değer kaybı yüzde 6’ya yaklaştı.” değerlendirmesi yer aldı.

Piyasalarda etkili olan bir diğer konu ise ABD Merkez Bankası FED’in yaklaşık 10 yıl aradan sonra ilk defa faiz artıracak olması endişesi. FED’in faiz artışlarına yönelik yavaş ve istikrarlı bir yaklaşım benimseyeceği düşünülüyor. FED yetkilileri dün ve bugün yapacakları toplantıda, piyasalara yön veren para politikası metninde gelecek yıl faiz artışına kapı açacak kritik bir ifade değişikliği yapıp yapmamayı değerlendirecek.