Kiralarda yaptıkları yüksek artışlarla enflasyon hedeflerini tehdit ettikleri için
Merkez Bankası'nın her enflasyon raporuna giren ev sahiplerinin, iş kiralar için
vergi ödemeye gelince cimri davrandıkları belirlendi.
Maliye Bakanlığı'na göre,
Türkiye'de 10 konuttan sadece 2'si için kira vergisi ödeniyor.
Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü,
gayrimenkul sermaye iratları konusunda bir araştırma yaptı. Türkiye
İstatistik Kurumunun 2005 verileri ile iskân ruhsatları ve
Tedaş'ın elektrik
fatura bilgilerinden yararlanılan çalışmada, 17 milyon konut bulunduğu belirlenen Türkiye'de hane halkının yüzde 68'inin kendi evinde yaşadığını gösteren araştırmaya göre, , yüzde 24'ü kirada, yüzde 2'si lojmanda oturuyor. Yüzde 5'i ise kendi evinde ikamet etmiyor, ancak kira da ödemiyor.
17 milyon konut var
Araştırmaya göre, 17 milyon konutun 3 milyon 770 binini
kiralık konutlar oluşturuyor. Maliye Bakanlığı'nın 'kiralanmaya hazır konutlar' olarak tanımladığı bu konutlar için kira
beyannamesi sayısı ise 857 binde kalıyor. Bir başka ifadeyle, her 100 konutun yaklaşık 23'ü için kira vergisi ödeniyor. Bir bölüm konuttan elde edilen
kira geliri zaten yıllık kira istisnası tutarının altında kaldığı için bunlardan vergi geliri elde edilmiyor. Kimi yerlerde hiç beyanname verilmemesi, kimi yerlerde ise beyanname verilmekle birlikte kiranın düşük gösterilmesi nedeniyle çok büyük miktarda vergi kaybı yaşanıyor.
Durumu iki il kurtarıyor
Maliye'nin araştırması,
İstanbul'da yaklaşık 3,5 milyon konut bulunduğunu ortaya koyuyor. Bu konutların 905 binini kiralık konutlar meydana getiriyor. Kira geliri beyannamesi verilerek,
gelir vergisi ödenenlerin sayısı ise 375 bini aşmıyor. Aynı şekilde
Ankara'da toplam konut sayısı yaklaşık 1 milyon 249 bin, kiralanan konut sayısı 353 bin, kira beyannamesi verilen konut sayısı da 112 bin 686 oldu.
İzmir'de de 1 milyon 207 bin konutun 265 bini kirada bulunuyor. Bu kentte kira beyannamesi verilen konut adedi de 61 binde kalıyor. Bursa'da ise toplam konut sayısı 657 bin, kiralık konut sayısı 147 bin, kira beyannamesi verilen konut sayısı da 34 bin.
Antalya ve Adana'da 480'er bin konut bulunurken kiralık konut sayısı Antalya'da yaklaşık 107 bin, Adana'da ise 92 bin olarak belirlendi. Buna karşılık vergi ödenen kiralık konut sayısı Antalya'da 25 bin 583, Adana'da ise 8 bin 257'de kaldı.
Kirada beyan oranı en yüksek iller yüzde 41,5 ile İstanbul, yüzde 32 ile Ankara, yüzde 30,5 ile
Bartın, yüzde 29 ile
Eskişehir, yüzde 27,4 ile de Denizli olarak sıralandı. Beyan oranı en düşük iller ise yüzde 0,3 ile
Bitlis, yüzde 1,2 ile
Ağrı, yüzde 1,3 ile
Adıyaman ve
Batman, yüzde 1,7 ile
Şanlıurfa, yüzde 1,9 ile
Mardin, yüzde 2,2 ile de
Şırnak oldu.
Bitlis'te 22 kişi ödüyor
Bitlis'te 7 bin 997 kiralık konut bulunurken, bunların sadece 22 tanesi için beyanname verildi. Ağrı'da ise 6 bin 928 kiralık konuta karşılık verilen beyannamelerin sayısı 80'de kaldı.
Denetim artacak
Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü, söz konusu verileri, iskan ruhsatları ve TEDAŞ faturalarına göre güncellemek amacıyla bir çalışma yürütüyor. Bu çalışmanın ilk sonuçlarına göre, İstanbul'da kiralık konut sayısı 950 bine, Ankara'da 380 bine, İzmir'de 270 bine, Bursa'da 160 bine, Adana'da da 100 bine ulaştı. Genel Müdürlük, çalışmanın tamamlanmasının ardından ortaya çıkan güncel rakamları,
Vergi Dairesi Başkanlıkları ile Defterdarlıklara gönderecek. Söz konusu veriler, bu ay verilen kira vergisi beyannameleri ile çapraz kontrole tabi tutularak, ev sahiplerinin kira gelirlerini doğru ve tam olarak beyan edip etmedikleri anlaşılacak.