Hesap tutmadı Fiskobirlik, fındığı zararına satıyor Fındığa piyasa değerinin üstünde fiyat veren birlik, alıcı bulamayınca 7 Yeni Türk Lirası'ndan topladığı ürünü 6,50 YTL'den satışa çıkardı. Fındık serbest piyasada 4,50 yeni lira iken birdenbire 7 YTL’ye yükselten birlik, aylardır kapısında nöbet tutan alacaklıların beklediği ödemeyi yapmak için zararına satış yapmaya başladı. İhaleye çıkarılan 2005 ürünü 10 bin ton fındığın 6,50 YTL'den alıcı bulup bulamayacağı merak ediliyor. Hazine'ye ağır bir yük getiren tarım satış kooperatifleri ve birliklerinin kendi ayakları üzerinde durabilmesi için devlete olan borçları sıfırlanarak ticarî bir işletme mantığıyla hareket etmesi istenmişti. Bu çerçevede geçtiğimiz aylarda yeniden yapılandırılan Fiskobirlik'in yaklaşık 2 milyar YTL'lik borcu Hazine'ye devredilmişti. Kurumun Destekleme Fiyat İstikrar Fonu kaynaklarından kredilendirilmesinin de önüne geçilmişti. Yeniden yapılandırmayla birlikte devlet tarafından desteklenmesine son verilen kuruluş, üreticiye olan borcunu ödemekte zorlanıyor. 2005’te bugüne kadar 340 milyon YTL tutarında alım gerçekleştiren Fiskobirlik, bu paranın ancak 180 milyon yeni lirasını ödeyebildi. Halen üreticiye 160 milyon YTL borcu bulunuyor. Birlik, yapacağı ‘zararına satış'la 3 bin YTL'nin altında alacağı olan 10 bin üreticinin borcunu kapatmayı hedefliyor. Devlet tarafından kaynak aktarımının durdurulduğu Fiskobirlik, sık sık tartışmaların odağına oturuyor. Parasını alamayan fındık üreticisinin tepkisini çeken kuruluş, adres olarak ise hükümeti gösteriyor. Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun ise Fiskobirlik'i borçsuz hale getirdiklerini ve bundan sonra kendi ayakları üzerinde durması gerektiğini söylüyor. Fiskobirlik'in borçlarının Hazine'ye devredildiğini ve kamu kaynaklarından kredi kullanmasının önüne geçildiğini hatırlatan Bakan, “Fiskobirlik'in borçsuz bilançoya sahip olan yönetimi, bundan sonra basiretli bir tacir gibi davranarak özel bankalardan borçlanabilmeli. Artık kamu kaynaklarından borçlanma dönemi bitti.” ifadelerini kullanıyor. Ancak gelinen noktada özel bankalardan da kredi bulmakta zorlanan Fiskobirlik, üreticiye olan 160 milyon YTL borcunu ödeyemiyor. Karadeniz Bölgesi'nde geçimini fındıktan sağlayan 500 bine yakın çiftçi, 7 aydır Fiskobirlik'ten gelecek paranın yolunu gözlüyor. Bölge milletvekilleri ise sürekli olarak parasını alamayan üreticinin şikayetlerine muhatap oluyor. Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Salih Erdem, kamu bankalarının kendilerine kredi vermemesinden şikayetçi. Erdem, kredi almalarının bazı ihracatçılar tarafından engellendiğini iddia ediyor. Şu anda birkaç banka ile görüşmelerin sürdüğünü kaydeden Birlik Başkanı, “Kredi talebinde bulunduğumuz bankalar ürünün geleceğini fındık tüccarlarına soruyor. Tüccarlar, sıkılmadan, ‘Fındık 3 YTL'ye düşer.' diye korku salıyor. Onun için bankalar tereddüt ediyor. Bu krediyi bulacağız inşallah. Bankalarla görüşmemizde son aşamaya kadar geliyoruz, işte orada birileri araya giriyor. Bu kişiler kredi almamızı engelliyor. Böylece bizi, fındığı ucuz satmaya zorluyorlar.” şeklinde konuşuyor. Sanayi ve Ticaret Bakanı Coşkun ise Fiskobirlik Başkanı Salih Erdem'in açıklamalarına tepki göstererek, “Birliği yönetme konusunda basiretsizliğe düşenlerin, buna sebep aramaları son derece yersizdir.” ifadelerini kullanıyor. Coşkun, Fiskobirlik'in tamamen özerkleştirildiğine ve yönetimlerin kendi genel kurullarınca belirlenmekte olduğuna işaret ederek, “Yapılan işlemlerin tüm sorumluluğu birlik yönetimlerine aittir. Bu konularda bakan veya bürokratlar olarak, bakanlığının herhangi bir müdahalesi söz konusu değildir.” diyor. Fiskobirlik'in yanlış politika izlediğini savunan isimlerden biri de AK Parti Düzce Milletvekili Yaşar Yakış. Bakan Coşkun ile Karadeniz milletvekillerinin bir araya gelerek toplantı yaptığını anlatan Yakış, birliğin yanlış politika izlediği için bugünkü duruma geldiğini belirtiyor. Yakış, “Fiskobirlik çıkmaza girdi. Kilogram başına 7,20 YTL fiyat açıklayarak fındık alımı yaptı, ardından fiyatların düşmesiyle elindeki 55 bin tona yakın fındığı satamadı ve üreticinin de parasını ödeyemiyor.” şeklinde konuşuyor. Fındık mağdurlarından Ordu Ticaret Borsası Başkanı Necdet Gürsoy, yaşanan krizin sebebi olarak Fiskobirlik yönetimini gösteriyor: “Fındık fiyatı tespit edilirken bazı parametrelerin dikkate alınması gerekir. Üretici ayağından başlayıp, tüketiciye iç ve dış pazar fiyat politikası gibi değerlendirmeler yapılmalı. Fiskobirlik'in politikası fındığın geleceğine zarar verdi. Fındık alım fiyatını kendi açıkladı; ama almış olduğu ürünün bedelini 7 aydır ödeyemiyorsa, burada bir yanlışlık var. Bunu sezona girmeden mutlaka düşünüp hesap etmesi gerekirdi.” Gürsoy, 7 yeni lira olan fındık fiyatının yüksek olduğu görüşünde. Üreticiye ‘gübre alın, paranızı verelim’ teklifi Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği'nden (Fiskobirlik) alacakları geciken üreticiler, birliği suçluyor. Üreticiler, Tarım Kredi Kooperatifi'nin ödeme yapmak için çeşitli belgeler istemesi ve ‘alışveriş' şartı getirdiğini belirtiyor. Ordu'nun Kumru ilçesinden üretici Mehmet Cin, kooperatifin parayı, kendilerinden gübre almaları şartıyla ödeyeceğini söylediğini belirtiyor. Kamil Uzun da, yaklaşık 4 bin YTL'lik alacağını çekmek için gittiği Tarım Kredi Kooperatifi Ordu Şubesi'nde kendisinden yeni evraklar istendiğini kaydediyor. Kooperatifin tapu ve üretici belgeleri gibi çeşitli evraklar isteğini ifade eden Uzun, “Biz zamanında Fiskobirlik'e belgelerimizi verdik. Paramızı almak için kooperatife gittiğimizde yeniden istediler. Aynı şeylerle neden tekrar uğraşıyoruz? Zaten paramızı yedi aydır vermiyorlar. Şimdi ise 3 bin yeni lirasını verecekler. Bunda bile bir sürü yeniden işlem çıkardılar. Artık sabrımız taştı.” diye tepki gösteriyor. Fiskobirlik Ordu Şubesi Müdürü Turgay Cörüt ise, üreticilerden bazı belgelerin istendiğini doğrularken, alışveriş şartının kesinlikle doğru olmadığını kaydediyor. Her üreticiye 3 bin YTL ödeme yapıldığını aktaran Cörüt, “Bize kredi sağlayan Tarım Kredi Kooperatifi'nin tapu, fotoğraf, kimlik fotokopileri gibi doküman istedikleri doğru. Bu, yönetmelik gereği böyle olmak zorunda. Fakat biz üreticilerin işini kolaylaştırmak amacıyla Ziraat Odaları'ndan tapu gibi evrakları hazırlıyoruz ve buradan kendilerine veriyoruz. Bazı üreticilerimiz ortaklık bilgilerini güncellemedikleri için tepki gösteriyor.” açıklamasını yapıyor. Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Ordu Kumru Şubesi Sekreteri Dilek Kumru, üreticilere herhangi bir şart koşulmadığını, eğer isterlerse alışveriş yapabileceklerini söylediklerini belirtiyor. Kooperatifte gübre, ilaç, yağ gibi ürünlerin satıldığını anlatan Kumru, “Hiçbir üreticiye şart kesinlikle koşulmuyor. Sadece teklif ediyoruz.” diyor. ZAMAN